Honkbal, onbekend is onbemind?

Het is zondagavond en Studio Sport is al bijna afgelopen als er, na een uitgebreid voetbalprogramma, nog wat andere sporten snel de revue passeren. Dit is het moment waar honkballiefhebbers op wachten. Maar helaas, de zendtijd voor honkbal is vaak enkele schamele minuten. Dat is veel te weinig voor de liefhebber en voor een leek zullen de vluchtige minuten weinig indruk maken. Honkbal verdient meer dus lees gerust verder.

America’s favorite pastime

Het zal weinig verbazing wekken dat honkbal, of baseball in goed engels, een Amerikaanse sport is. De Verenigde Staten begonnen als een land van kolonisten die hun eigen cultuur en gewoontes meenamen. Zo is ook de voorloper van het moderne honkbal ergens in de 16e of 17e eeuw de atlantische oceaan overgestoken. Er zijn links met het van origine Britse cricket, maar om nu te zeggen dat honkbal daar rechtstreeks van afstamt gaat wat te ver. Feit is dat in het begin van de 19e eeuw door de gehele VS allerlei “bal en stokspelen” werden gespeeld door alle lagen van de bevolking, van slaven tot bankdirecteuren. Het oprichten van een club kon niet lang op zich laten wachten en dat gebeurde dan ook in 1845 in New York. Door de leden van deze club, met de welluidende naam Knickerbocker Base Ball Club, werden voor het eerst de regels en het speelveld vastgelegd. In 1846 werd de eerste georganiseerde honkbalwedstrijd gespeeld die de Knickerbockers jammerlijk verloren met 23-1 van de New York Base Ball Club. The Cincinnati Red Stockings waren in 1869 het eerste professionele team. Daarna was de opmars van honkbal in de VS niet meer te stuiten en werd het “Amerika’s favoriete tijdverdrijf”.

Over de grenzen

Honkbal werd al snel geïntroduceerd in de buurlanden van de VS. Met name in Caribische en Midden-Amerikaanse landen is honkbal uitgegroeid tot volkssport nummer één. Cuba is al vele malen wereldkampioen (amateurhonkbal) geweest.
Reeds voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog was honkbal al populair in Japan en Zuid Korea. In Europa is honkbal nooit echt aangeslagen, met als uitzondering Nederland en Italië. Al jarenlang zijn deze landen de finalisten op het Europees Kampioenschap honkbal. De Nederlandse honkbalbond (KNBSB) is al in 1912 opgericht en tegenwoordig spelen er in Nederland circa 25 duizend mensen honkbal of softbal.

Honkbal: een korte uitleg

Hoewel het uitleggen van een sport door middel van alleen tekst mijns inziens onbegonnen werk is, waag ik toch een poging.
Honkbal, een echte zomersport, wordt gespeeld door twee teams van 9 man. Een team bestaat uit een werper, een achtervanger, vier binnenvelders en drie buitenvelders. Een team heeft een slagbeurt en een veldbeurt, bij elkaar noemen we dit een innig. Een wedstrijd bestaat uit 9 innings en de factor tijd is niet van belang. Het veld heeft een diamant-vorm, de afstand tussen de honken bedraagt circa 27 meter. De afstand van de werpersheuvel, die midden in het binnenveld ligt midden, naar de thuisplaat bedraagt ruim 18 meter. Twee lijnen vanaf de thuisplaat naar het buitenveld bepalen het bespeelbare gebied. De essentiële honkbalmaterialen bestaan uit een bal, een knuppel en een handschoen. De honkbal is een leren bal die iets groter is dan een tennisbal, maar wel zes keer zo zwaar. Knuppels zijn een belangrijk onderdeel van honkbal. Op het hoogste niveau wordt met hout geslagen, jeugdteams en lagere seniorenteams spelen met metaal. Een leren honkbalhandschoen om de bal te vangen mag uiteraard niet ontbreken.Voor de veiligheid zijn een helm en kruisbeschermer (toque) onmisbaar.

Het team dat aan slag is zal trachten de honken te bereiken om uiteindelijk weer bij de thuisplaat uit te komen. Voor het bereiken van de thuisplaat wordt één punt toegekend. Het team met de meeste punten na 9 innings mag zich de winnaar noemen. Maar hoe kom je op de honken? Dat kan op meerdere manieren. Ten eerste kan je de door de werper gegooide bal wegslaan (binnen de lijnen!), dit heet een honkslag. Als de werper vier wijdballen gooit, mag je naar het eerste honk, een vrije loop. Mocht de werper je per ongeluk raken met zijn aangooi, dan mag je ook naar het eerste honk. Het team dat verdedigt zal natuurlijk willen voorkomen dat een slagman op de honken komt. Dit kunnen zij doen door ‘nullen’ te maken. Als het veldteam drie nullen heeft gemaakt, dan wordt er gewisseld. Het veldteam mag dan gaan slaan, en het slagteam moet gaan verdedigen in het veld. De nullen kunnen als volgt gemaakt worden:

• Branden; de bal is eerder bij het honk dan de loper. Dit geldt alleen als de loper gedwongen is naar het betreffende honk te lopen, zoals bijvoorbeeld bij het eerste honk.
• Tikken; een loper die zijn honk niet vast heeft, kan getikt worden. Dit tikken gebeurt met de bal, al dan niet in de handschoen.
• Vangen; een bal rechtstreeks vangen betekent meteen een nul.
• Drie slag; als de slagman drie keer mis slaat of hij laat drie slagballen voorbij gaan, dan is hij uit. Of een bal slag of wijd is, dat wordt overgelaten aan een scheidsrechter die achter de thuisplaat staat. De slagzone is qua hoogte tussen de oksels en de kniëen van de slagman en qua breedte de thuisplaat.

De actie in een honkbalwedstrijd begint elke keer bij een worp (pitch) van de werper. Bij elke pitch kan er weer van alles gebeuren. Voor de leek lijkt het allemaal wat statisch, maar de actie ligt voortdurend op de loer.

De droom van elke honkballer is een homerun. De bal wordt dan in één keer het veld uitgeslagen. De slagman kan dan op zijn gemak de honken ronden en scoren. Als er op dat moment al lopers op de honken waren, dan scoren deze ook. Nog mooier is het om een homerun te slaan als alle honken bezet zijn. Dit heet een ‘grand slam’ en er worden dan vier punten ineens gescoord.

Yankee dollars

Tegenwoordig is honkbal ‘big business’ in de VS. De topteams, zoals de New York Yankees en de Boston Red Sox, spelen in de Major League, het hoogste niveau in de VS. De transferbedragen van spelers zijn astronomisch. Zo is onlangs de beroemde speler Alex Rodriguez door de New York Yankees voor een bedrag van $ 275 miljoen aangetrokken voor een 10-jarig contract. Hier hoort nog een salaris bij van $ 33 miljoen per jaar!

Honkballers in de VS zijn echte beroemdheden, vergelijkbaar met popsterren. De hoge salarissen trekken natuurlijk ook veel buitenlandse spelers, met name uit Japen en Cuba. Soms weten Nederlanders door te breken tot de het hoogste niveau. De bekendste is de in Curacao geboren Andruw Jones die al jaren meedraait in de Major League. Andruw was tevens de best betaalde Nederlandse sporter in 2006 en 2008.

Het Amerikaanse honkbalseizoen loopt van april tot oktober en de teams spelen dagelijks. De reguliere competitie bestaat uit 160 wedstrijden. Als daar oefenwedstrijden, play-offs en finalewedstrijden bij opgeteld worden dan loopt dit aantal op tot ruim 200. De heren honkballers worden dan wel rijkelijk beloond, maar daar staat tegenover dat zij tijdens het seizoen dagelijks moeten schitteren.

Het sluitstuk van het seizoen is de zogenaamde World Series. Hier strijden de kampioenen van de twee divisies in de Major League, de National League en de American League, om het kampioenschap. Het feit dat alleen Amerikaanse teams aan deze “wereldkampioenschappen” meedoen zien de meeste Amerikanen niet als bezwaar. Bij het beslissende duel van de World Series in 2001 keken maarliefst 39 miljoen mensen.

Maar wat is er nu leuk aan honkbal?

Tactiek, snelheid, geduld, inzicht, kracht, techniek, kalmte, inzet, durf, lenigheid, slimheid. Het zit allemaal in honkbal.
Een van de belangrijkste aspecten in honkbal is het duel tussen de werper en de slagman. De werper zal er alles aan doen om de slagman uit te krijgen. Variatie in worpen is daarbij heel belangrijk want er is niets zo makkelijk voor een slagman als hij weet wat er gaat komen. Door te variëren in snelheid, locatie en soort worp (bijvoorbeeld curves) zal de slagman voortdurend op zijn hoede moeten zijn. Dit duel vormt de kern van de sport en is naar mijn mening het meest fascinerende deel.

Schrijven over honkbal is en blijft maar behelpen. Honkbal moet je ervaren. Dus hou Studio Sport in de gaten of loop eens langs bij één van de ongeveer 200 honkbalverenigingen die Nederland rijk is. Mocht je binnenkort op vakantie gaan in de VS, bezoek dan gerust een honkbalwedstrijd. Veel plezier!