Kruisboog, van oorlogstuig naar sport

De kruisboog, in het Engels crossbow, in het Frans arbalète, was ooit een revolutionair oorlogswapen. Thans is het een vernuftig sportinstrument.

Oorsprong van de kruisboog

De kruisboog was zowel bij de Chinezen als bij de Romeinen gekend. Oorspronkelijk was de kruisboog een jachtwapen. Later werd ze ook gebruikt als oorlogswapen.

Het verschil tussen handboog en kruisboog

Een handboog is eigenlijk een combinatie van een speer en een katapult. De speer moet met handkracht worden geworpen, wat vaak de precisie niet ten goede komt.

Wanneer de pijl met een handboog wordt geschoten, kunnen de twee functies van kracht zetten en mikken los van elkaar worden uitgeoefend. Eerst wordt de boog gespannen en dan wordt vanuit die gespannen positie gemikt. Een ander voordeel van de boog, is dat door de spanning te zetten tussen boog en koord, verder kan worden geschoten dan door de pijl met de hand te werpen.

De handboog betekende dus reeds een verbetering qua afstand en precisie.

Handboog in de sport

Er bestaan verschillende disciplines in het handboogschieten, zowel horizontaal als verticaal. In de meeste gevallen gaat het om de precisie, niet om de afstand.

Handboog als meditatieve instrument

In de zen leer uit Japan bestaat ook ritueel boogschieten als meditatie oefening. De opleiding is hier erg lang. In bepaalde scholen moet de leerling de eerste twee jaar enkel oefenen op het geconcentreerd spannen van de boog. Daarna pas, mag hij beginnen leren mikken!

Voordeel van de kruisboog

Bij de kruisboog gebeurt het spannen niet meer door boog en koord uit elkaar te trekken, maar door het laadplaatje achteruit te trekken op een centrale as, de stam van de kruisboog. Dit spannen kan soms zo’n grote kracht vereisen dat veel kruisbogen niet met de blote hand worden gespannen, doch met een ingebouwd span- of opwindmechanisme.

De ontwikkelde kracht is daarom bij een kruisboog veel sterker dan bij een handboog. Een kruisboog schiet ook dwars door een harnas, terwijl pijlen uit een handboog hierop afkaatsen.

Moderne toepassingen

De kruisboog wordt vrijwel niet meer voor jacht gebruikt. Enkel nog als sportinstrument voor precisieschieten.

Tegenwoordig komt de kruisboog ook terug in zwang als demonstratiemateriaal voor de middeleeuwse samenleving.