Het risico op ongevallen in de fietssport

Het risico op ongevallen in met name de Tour de France neemt de laatste jaren schrikbarend toe en concentreert zich vooral in de eerste tourhelft. Lees hier wat de mogelijke oorzaken kunnen zijn van die toegenomen valpartijen.

Het risico van fietsongevallen

Fietsers worden samen met voetgangers aangemerkt als zwakke weggebruikers in het hedendaagse verkeer. Vergeleken met automobilisten bijvoorbeeld, die toch enige mate van bescherming genieten in hun carosserie, zijn met name fietsers erg kwetsbaar. En dat is zeker het geval voor sportfietsers en wielrenners die een beduidend hogere snelheid ontwikkelen dan andere fietsers.

Fietsen in wedstrijdverband niet zonder risico

De praktijk van de afgelopen jaren wijst uit dat het risico op valpartijen bij het wielrennen is toegenomen, met name in de Tour de France. Door de “kenners” worden daarvoor meerdere mogelijke redenen aangevoerd:

• het gebruik van moderne communicatie-middelen in de sport zoals de “oortjes” die de koers nerveuzer maken;
• de deelnemersaantallen worden alsmaar groter. Pelotons van 200 of meer deelnemers zijn geen uitzondering;
• onverantwoord gedrag van toeschouwers;
• een groeiend aantal obstakels en andere “vreemde” wegconstructies op onze verkeerswegen;
• onverantwoord en roekeloos gedrag bij fietsers en volgers.

Het gebruik van moderne communicatiemiddelen in de wielersport

Het is al weer enige jaren geleden dat binnen de fietssport de zogenaamde oortjes werden geïntroduceerd. Daarmee is een permanente communicatie mogelijk met de ploegleiders in de volgwagens. Deze communicatiemiddelen kunnen uit een oogpunt van verkeersveiligheid voordelen hebben. Ploegleiders kunnen hun renners vooraf waarschuwen als er gevaarlijke obstakels of gladde plekken in het parcours kunnen opduiken.

Maar volgens anderen kunnen de “oortjes” ook voor gevaarlijke situaties zorgen. Met name in de finale van een koers worden renners massaal door hun ploegleiders naar voren gedirigeerd wat tot nerveus gedrang en zeer risicovolle situaties leidt.

Het grote aantal deelnemers vormt een extra risico

Men kan zich afvragen of het niet zinvol is om het aantal deelnemers in de toekomst drastisch te beperken. Uit commercieel oogpunt is het uiteraard belangrijk om een zo groot mogelijk deelnemersveld met zoveel mogelijk ploegen uit te nodigen, maar pelotons van 200 coureurs komen de veiligheid niet ten goede.

Men zou serieus moeten overwegen om niet alleen het aantal ploegen maar ook het aantal deelnemers per ploeg te beperken. In de jaren vijftig van de vorige eeuw kende men nog landenploegen met 8 deelnemers per ploeg.

Onverantwoord gedrag van toeschouwers

De belangstelling voor de wielersport heeft in de voorbije decennia hysterische vormen aangenomen:

• rijen dik staat het publiek op de hotspots gegroepeerd, vaak nauwelijks gehinderd door dranghekken;
• malloten in de meest vreemde uitrustingen lopen als gekken tientallen meters langs de renners op, getooid met vlaggen of andere voorwerpen;
• anderen nemen plaats op de weg met hun digitale camera’s in de aanslag om in het vuur van de strijd de mooiste plaatjes te schieten, zich niet realiserend dat het aanstormend peloton veel dichter in de buurt is dan zij door de lens kunnen waarnemen.

De koersdirectie zal paal en perk moeten stellen aan dit soort risicovol gedrag.

Een groeiend aantal obstakels en andere “vreemde” wegconstructies

Onze hedendaagse verkeerswegen worden steeds meer gekenmerkt door nieuwe constructies die enerzijds de bedoeling hebben om de doorstroming van het verkeer te bevorderen (rotondes) en anderzijds ten doel hebben om de snelheid van weggebruikers af te remmen (wegversmallingen, verkeersheuvels, verkeersremmers).

Uiteraard vervullen al deze obstakels een nuttige functie in het normale verkeer maar voor het organiseren van sportwedstrijden zijn deze constructies funest. Het brengt onverantwoorde risico’s met zich mee: coureurs in een aanstormend peloton van 200 man worden pas op het allerlaatste moment geconfronteerd met vluchtheuvels of rotondes en moeten in een flits besluiten aan welke zijde ze die moeten passeren.

Onverantwoord en roekeloos gedrag bij fietsers en volgers

Naast veel externe factoren die oorzaak zijn van gevaarlijke situaties bij het fietsen, moeten ook de coureurs zelf de hand in eigen boezem steken. Ter illustratie:

• In volle finale ontdoen zich de mannen van alle overbodige ballast en werpen hun drinkbidons op het wegdek, vaak letterlijk voor de wielen van hun fietscollega’s;
• In volle afdaling weet de kopman zich toch van zijn overschoentjes (tegen de regen) te ontdoen en geeft die aan een van zijn "knechten". Die probeert vervolgens met snelheden van wel 70 km. per uur de kledingstukken met één hand in een achterzak te proppen;
• En wie kan zich niet de beelden uit de Tour van 2011 herinneren toen "onze" Johnny Hoogerland letterlijk in het prikkeldraad gereden werd door een van de volgwagens.