Ajax 1982-1983: Een rumoerig seizoen eindigt met de titel

Was Johan Cruijff in dit seizoen nog van waarde voor Ajax of niet? Volgens het bestuur niet meer, volgens de supporters wel. Hoe het ook zij, Ajax werd wederom landskampioen en won tevens de KNVB-beker. In de laatste competitiewedstrijd tegen Fortuna Sittard kwamen alle emoties, na een turbulent seizoen, naar boven en eindigde het duel in een chaos.

Ajax kan niet zonder Johan Cruijff

Ajax begon het seizoen 1982-1983 niet echt overtuigend. Na een matte vertoning tegen Go Ahead Eagles (4-1 winst) werd na twintig wedstrijden ongeslagen te zijn gebleven al op de tweede speeldag verloren van FC Groningen (2-1). In de zesde wedstrijd tegen Sparta (1-1) speelde routinier Johan Cruijff, die geblesseerd aan zijn voet was geweest, voor het eerst in dit seizoen een hele wedstrijd mee. Zijn rentree was belangrijk voor Ajax dat drie dagen later moest aantreden voor de Europa Cup 1 tegen het Schotse Celtic. Deze wedstrijd werd door Ajax met angst en beven tegemoet gezien maar het leverde de Amsterdammers een 2-2 gelijkspel op en de nodige complimenten over het vertoonde spel. Het optimisme steeg bij Ajax verder na de met 5-0 gewonnen wedstrijd tegen NEC (met o.a. drie treffers van Wim Kieft) maar de domper kwam vier dagen later. Celtic won de returnwedstrijd in de laatste minuut met 1-2 in het Olympisch Stadion toen de grote dirigent Johan Cruijff al was gewisseld. Ajax herstelde zich van deze dreun door wankelend te winnen bij FC Twente (1-2).

Een nieuwe tegenslag volgde in Eindhoven tegen PSV. Lang leek Ajax voor 28.000 toeschouwers in het uitverkochte Philips-stadion op deze regenachtige zaterdagavond stand te kunnen houden, maar in de 73e minuut scoorde Halvar Thoresen de 1-0 in het voordeel van de thuisclub. Ajax gooide daarna alle registers open en trok massaal ten aanval om het tij alsnog te kunnen keren. PSV profiteerde in de laatste zes minuten van de geboden vrije ruimte door nog driemaal te scoren (4-0). Na zeges op PEC Zwolle (3-0) en Roda JC (1-2) werd het spel van de roodwitten langzamerhand beter en ook AZ ’67 (2-0) en Willem II (0-3) werden slachtoffers van de Amsterdamse dadendrang.

Sinterklaas-surprise

Aan de vooravond van de topper tegen Feyenoord won Ajax in een tumultueuze wedstrijd met 3-1 van FC Utrecht. Het duel werd tweemaal onderbroken door het gooien van vuurwerk op het veld. Ajax en Feyenoord hadden op 28 november voor de Klassieker evenveel punten (23), alleen het doelsaldo van de Amsterdammers was veel beter (23 tegen 14). Ajax liet zien dat het weer helemaal terug was en speelde haar Rotterdamse opponent soms bij vlagen van het veld. Dat deed Jesper Olsen ook via een solo in de 54e minuut. Na liefst vier spelers van Feyenoord te hebben gepasseerd en diverse ‘aanslagen’ te hebben ontweken, verschalkte hij doelman Joop Hiele (1-2). Toch zou het duel geen winnaar opleveren (2-2) aangezien Ajax-doelman Piet Schrijvers zijn fout bij het eerste Feyenoord-doelpunt goed maakte door een strafschop van Ivan Nielsen te stoppen.

Op Sinterklaasdag had Johan Cruijff (‘met het oog op de feestdagen’) voor iedereen een verrassing in petto. In de 22e minuut van het duel tegen Helmond Sport kreeg Ajax een strafschop te nemen en Johan Cruijff plaatste zich achter de bal. In plaats van een schot op het doel schoot hij naar de toegesnelde Jesper Olsen die de bal weer retourneerde naar Johan Cruijff, die de verbouwereerde doelman Otto Versfeld passeerde (2-0). Ajax won tenslotte met 5-0 en speelde haar laatste wedstrijd van het jaar 1982 in Sittard tegen Fortuna Sittard (1-3) welke het tweehonderdste competitiedoelpunt van Johan Cruijff opleverde.

Tussenstand aan kop

Veel doelpunten in De Meer

Het eerste duel in 1983 werd met 0-2 gewonnen bij Go Ahead Eagles in Deventer. Opvallend was niet het gelijke spel van FC Groningen tegen Ajax maar de hoogte van de uitslag wel. De Groningers hadden al twaalfmaal gelijkgespeeld in achttien wedstrijden en ook nu was het weer raak. In het doelpuntrijke duel scoorde Dick Schoenaker in de 82e minuut de 5-3 voor Ajax en iedereen dacht dat de overwinning binnen was, maar de Groningers kwamen alsnog terug (5-5). Voor 22.000 toeschouwers werd de 36-jarige libero Leo van Veen, die Wim Jansen aan het begin van het seizoen was opgevolgd als routinier, in de 32e minuut na de 2-2 het slachtoffer van trainer Aad de Mos. De Utrechter werd vervangen door Jan Mølby. Een week later waren er weer veel doelpunten te zien in De Meer, maar nu werd er wel een overwinning geboekt door Ajax (6-1). De in de 72e minuut ingevallen 18-jarige Edwin Bakker maakte zijn officiële debuut en scoorde vijf minuten later de 6-0.

Onrust binnen Ajax

Na het teleurstellende 1-1 gelijkspel in Rotterdam tegen Sparta (beide ploegen wilden niet verliezen en voetballen) volgde de topper tegen PSV in het Olympisch Stadion in Amsterdam. De roodwitten hadden voor slechts 35.000 toeschouwers wel een veldoverwicht maar PSV kreeg de betere kansen. De wedstrijd eindigde in een 3-3 gelijkspel waardoor Feyenoord op de ranglijst weer gelijk kwam met Ajax. Maar veel werd er over het duel tegen PSV niet nagepraat, het ging meer over de tweespalt binnen het elftal en de club. Zo langzamerhand had zich een groep pro-Cruijff en een groep anti-Cruijff gevormd en het leiderschap van de nestor was in het geding gekomen. Gesprekken tussen voorzitter Ton Harmsen, trainer Aad de Mos, aanvoerder Søren Lerby en Johan Cruijff moesten zorgen voor meer rust rond het elftal en de club.

In Nijmegen tegen NEC was Gerald Vanenburg de grote uitblinker door driemaal te scoren (0-4 winst) en ook FC Twente kreeg in Amsterdam een afstraffing met 5-0. Ajax werd in Zwolle tegen PEC gered door haar routiniers. Johan Cruijff zorgde voor de bevrijdende 1-2 en doelman Piet Schrijvers hield een strafschop tegen van Kees van Kooten. Dick Schoenaker was belangrijk tegen Roda JC (3-1 winst) en AZ ’67 (2-3 winst) door in beide duels tweemaal te scoren. De uitwedstrijd tegen de Alkmaarders werd vanwege veiligheidsrisico's in het Olympisch Stadion in Amsterdam afgewerkt. Slechts 15.000 toeschouwers waren op deze zaterdagavond aanwezig in de ‘slechtste wedstrijd van het seizoen’, aldus Ajax-trainer Aad de Mos. AZ ’67 kon niet beter, Ajax wel, maar wilde niet voluit voetballen. Het duel werd onder veel boe-geroep en fluitconcerten afgesloten. Met nog vijf duels te gaan was de stand als volgt:

Tussenstand aan kop

Ajax op weg naar de landstitel

Meer waardering voor Ajax was er na de 8-2 winst op Willem II met o.a. twee doelpunten van Johan Cruijff en wederom Dick Schoenaker. Ondertussen bleven de perikelen rond het wel of niet aanblijven van Johan Cruijff (‘ik blijf nog een jaar spelen’) doorgaan maar de resultaten leden er niet onder. De lastige horde in Utrecht (met een uitblinkende Peter Boeve) tegen de plaatselijke FC werd met 0-2 genomen waardoor Ajax kon zich gaan opmaken voor de 21e landstitel.

Op 1 mei kon Ajax door een zege op nummer twee Feyenoord het kampioenschap binnenhalen. De Rotterdammers hadden in de afgelopen weken wat steekjes laten vallen en stonden nu vier punten achter op koploper Ajax. Maar de tegenvallende Klassieker eindigde in een 3-3 gelijkspel voor 58.000 toeschouwers in het Olympisch Stadion, dat het laatste half uur geteisterd werd door enorme regenbuien. Ajax was dus geen officieel kampioen geworden maar er kon niets meer misgaan. Het doelsaldo was met nog twee wedstrijden te gaan 31 doelpunten beter dan Feyenoord.

Zes dagen later werd de titel wel officieel binnengehaald door een 1-4 winst op Helmond Sport dat tot aan de rust nog goed weerstand kon bieden (0-0). Voor invaller Edwin Godee, die zijn debuut in de 63e minuut voor Ajax maakte, werd het een memorabele wedstrijd. Uitgerekend hij scoorde het honderdste competitiedoelpunt van de Amsterdammers.

Chaotische toestanden in de laatste wedstrijd

Op 14 mei eindigde Ajax de competitie met een thuiswedstrijd tegen Fortuna Sittard. Het werd een emotioneel en bijzonder duel voor slechts 10.000 toeschouwers in De Meer. Na een ruststand van 5-3 (!) won Ajax tenslotte met 6-5 (!) maar niemand sprak na afloop over deze uitslag of bijvoorbeeld over de drie doelpunten van Huub Smeets voor de Limburgers. Nee, er werd veel gesproken en gedemonstreerd over het naderende vertrek van Johan Cruijff (aartsrivaal Feyenoord was één van de kandidaten…), aanvoerder Søren Lerby en doelman Piet Schrijvers. De woede en frustratie van het publiek richtte zich vooral op voorzitter Ton Harmsen en het bestuur, die werden bewaakt door tientallen veiligheidsbeambten. Al na anderhalve minuut werd het spel al onderbroken omdat supporters op het veld kwamen om Piet Schrijvers een bloemenhulde te geven en op slag van rust werd Johan Cruijff op de schouders genomen. Diezelfde Johan Cruijff bleef in de rust achter in de kleedkamer maar de onrust bleef in het stadion. In de 56e minuut werd het duel vier minuten gestaakt omdat een supporter op de middenstip smeekte om het behoud van Johan Cruijff. Toen in de 87e minuut wederom het veld werd bestormd door honderden supporters om Søren Lerby en Piet Schrijvers op de schouders te nemen besloot arbiter Cees Bakker om het duel definitief tot een einde te brengen.

Doordat Ajax drie dagen later ook de KNVB-beker won, ten koste van NEC, werd de vijfde dubbel binnengehaald in de historie van de club. Ajax was wederom de beste voetbalclub van Nederland geworden maar het was een zeer rumoerig jaar geweest.

Uitslagen

Eindstand

Topscorers

Selectie