Stikstofnarcose

Hoewel de precieze oorzaak van stikstofnarcose nog onbekend is, merken veel duikers de effecten ervan. Hoe dieper de duik, hoe groter de kans op deze aandoening, die ook wel ‘duikersdronkenschap’ genoemd wordt. De symptomen lijken namelijk erg op die van dronkenschap. Zodra de druk weer lager wordt (de duiker opstijgt), verdwijnt de narcose direct. Alleen onder druk beïnvloedt het het beoordelingsvermogen, wat tot gevaar kan leiden. Waarschuwing: hoewel het volgende artikel op medische kennis berust, maakt het je geen dokter. Als je zelf duikt of wilt duiken moet je dit niet zien als vervanging van je theorie, hooguit als aanvullende samenvatting. Mocht deze aandoening optreden heeft een instructeur, divemaster of arts altijd het laatste woord betreffende eventuele behandeling.

Hoe komt het?

Hoewel de precieze oorzaak van stikstofnarcose nog niet bekend is, komen de meeste theorieën op hetzelfde neer. Zij gaan ervan uit dat de stikstof, die onder druk gemakkelijk oplost in lichaamsvloeistoffen, in het weefsel rond de zenuwen problemen veroorzaakt. Dit weefsel is vettig, en dus een ophoopplaats voor oplosbare stoffen zoals bijvoorbeeld zuurstof. Als hier stikstof voor in de plaats komt, of gewoon bijkomt, kan dit invloed uitoefenen op de impulsen die door de zenuwbanen verstuurd worden. Hierdoor kan het gedrag van een mens veranderen.

Wat merk je zelf?

Hoe je reageert op stikstofnarcose, en wat je ervan voelt, verschilt van mens tot mens. Sterker nog, het kan bij dezelfde persoon op verschillende momenten zeer verschillend zijn. Vaak wordt het vergeleken met dronkenschap, omdat veel van de symptomen op elkaar lijken.
De meest voorkomende symptomen zijn:

• Star denken
• Verlies van korte termijngeheugen
• Slecht beoordelingsvermogen
• Vals gevoel voor veiligheid
• Geen oog voor veiligheid
• Geen aandacht bij een bepaalde taak kunnen houden
• Euforie
• Overdreven enthousiasme
• Slaperigheid
• Extreme spanning

Deze symptomen treden vrijwel nooit allemaal op, meestal heeft een duiker van één of twee van deze zaken last bij stikstofnarcose.

Wat merkt een ander?

Omdat je altijd met een ander duikt, is het belangrijk dat je ook bij een ander kunt zien of hij stikstofnarcose heeft. Immers, bij jezelf heb je het vaak niet door.
De tekens die je kunt zien, zijn hetzelfde als bij dronkenschap. Namelijk:

• Ongepast gedrag
• Aandacht nergens bij kunnen houden
• Langzaam denken
• Geen oog voor veiligheid
• Afwezigheid

Waar ligt het gevaar?

Stikstofnarcose is op zichzelf niet gevaarlijk, maar de gevolgen kunnen onder water veel gevaar met zich meebrengen. Zo kan een duiker onder invloed van stikstofnarcose vergeten zijn luchtvoorraad te controleren, tijd- en dieptelimieten uit het oog verliezen of vergeten uit te trimmen. Ook kun je, als je last hebt van stikstofnarcose, slechter problemen inschatten. Hierdoor ben je slecht tot niet in staat problemen op te lossen.

Hoe kun je het voorkomen?

Het voorkomen van stikstofnarcose is gemakkelijk, minder diep duiken is altijd de oplossing. De meeste duikers merken de eerste verschijnselen tussen de 24 en 30 meter, de narcose is dan nog niet sterk. In feite is voorkomen van duiken dieper dan dertig meter de beste manier om veilig te blijven.
Er zijn nog een paar dingen die je kunt doen om heftige stikstofnarcose te voorkomen. Zo moet je veel lichamelijke inspanning onder water voorkomen, geen alcohol of andere verdovende middelen voor de duik nuttigen, spanning voorkomen en zorgen dat je niet te vermoeid bent bij het duiken.

Hoe genees je het?

Het behandelen van stikstofnarcose is slechts een kwestie van het opstijgen naar geringere diepte. Wanneer de druk daalt neemt de narcotische werking van stikstof af.
Behandeling van de narcose na het opstijgen is nooit nodig, de effecten daarvan wel (denk aan wonden, zuurstofgebrek en andere zaken die door roekeloos duiken kunnen worden veroorzaakt.)