Hersenschudding bij sport wordt vaak over het hoofd gezien

Bij veel sportwedstrijden loop je kans op lichamelijk letsel. Vaak gaat het om enkels en knieën, die geblesseerd raken. Maar het hoofd en daarmee de hersens kunnen ook rake klappen oplopen, soms leidend tot hersenschade en zelfs depressies. Vooral voetballers, rugbyers, fietsers, zeilers, paardrijders, boksers en ijshockeyers lopen risico op hoofdletsel. Bij zo'n flinke dreun op het hoofd dien je met een hersenschudding rekening te houden. En bij te veel klappen loop je risico op de hersenziekte CTE, die zich uit in depressiviteit en geheugenverlies.

Blessures bij contactsport

Dat vooral bij contactsporten de spelers risico’s lopen op blessures is algemeen bekend, en ook voor iedere toeschouwer waar te nemen tijdens bijvoorbeeld de vele voetbalwedstrijden. Ellebogen, schoenen en botsingen van de tegenstander kunnen tot vervelende kwetsuren leiden. Keepers die in contact komen met de tegenstander of de paal van hun doel kunnen ook gevoelige tikken oplopen. Dubbel gevaarlijk is het wanneer het hoofd van de speler wordt geraakt en klappen oploopt. Helaas is de kennis en behandeling bij hoofdletsel niet altijd voldoende, terwijl de gevolgen bij verwaarlozing van hersenletsel ernstig kunnen zijn.

Hersenschudding veronachtzaamd

Ieder seizoen opnieuw lopen diverse profvoetballers en amateurvoetballers een (lichte) hersenschudding op. We weten allemaal dat een verwaarloosde hersenschudding tot vervelende gevolgen kan leiden. Maar het komt dikwijls voor dat spelers een hersenschudding oplopen en desondanks de wedstrijd hervatten, of te snel weer bij een volgende wedstrijd worden opgesteld. Bij een fikse dreun is het echter essentieel dat snel de hersenwerking wordt gemeten en uitsluitend door medisch deskundigen wordt bepaald of de speler weer mag spelen, of eerst moet uitzieken. Spelers mogen niet zelf bepalen of ze weer het veld op kunnen.

Koppen

Neuropsycholoog Erik Matser toonde in 1998 aan dat het brein schade ondervindt door het koppen van de bal. Bijna ieder jaar pleegt er in de VS een American footballspeler zelfmoord. In veel gevallen werd een verband bewezen van in de sport opgelopen hersentrauma’s. De in de sport geïncasseerde klappen leiden tot de hersenziekte CTE (traag denken, moeite met spreken, vermoeid, vergeetachtig). Neuroloog Hans Hamburger in De Telegraaf van 21-10-2019: "Een kopbal veroorzaakt telkens een licht trauma. De zenuwcellen in de hersenen verdwijnen en er groeit niets bij. Op een gegeven moment ontstaat daardoor een geheugenstoornis."

Protocol

Inmiddels is in de VS bij wet bepaald hoe gehandeld dient te worden bij dergelijke blessures. Want ook boksers e.d. lopen vanzelfsprekend soortgelijke risico’s. In Nederland is er een protocol voor slechts de eerste 24 uur, maar dat is niet voldoende. Zodra de voetballer zich weer goed voelt gaat hij in principe weer spelen. Maar onachtzaamheid m.b.t. hoofdblessures houdt grote risico’s in, waaronder kans op somberheid. Er is een duidelijke link tussen hersenbeschadiging door sport en depressiviteit, volgens klinisch psycholoog Annemieke Zijerveld.

Bondsarts van de KNVB Edwin Goedhart erkent dat in de voetbalsport de aanpak van hersenletsel beter kan, maar meent dat er de laatste jaren ook de nodige stappen ten goede zijn gezet. Topclubs werken inmiddels met protocollen in geval van hersenletsel, maar op de lagere niveaus is dat nog niet altijd het geval. Ook bij jonge spelers is de grootste voorzichtigheid natuurlijk essentieel. Steeds meer wordt gelukkig beseft dat ingeval van een klap tegen het hoofd " de spons" absoluut onvoldoende is.

Steeds meer voetbalclubs verplichten hun jonge keepers in het jeugdvoetbal een helm te dragen, aangezien een knie tegen de slaap of een botsing met een doelpaal, ernstige gevolgen kan hebben.