Wereldrecords schaatsen (langebaan) mannen en vrouwen

De ISU houdt een lijst bij van officiële wereldrecords gereden bij het langebaanschaatsen bij zowel de mannen als de vrouwen. Sinds de eeuwwisseling worden bijna alle wereldrecords gereden op de baan van Salt Lake City. Een enkel wereldrecord wordt gereden in Calgary. Op deze twee banen zijn de omstandigheden ideaal vanwege de hoogte en daarmee de mindere luchtweerstand. Een internationale toptijd wordt daarom vaak niet gereden tijdens een WK of een Olympische Spelen maar pas wanneer men rijdt daar waar de omstandigheden het beste zijn.

Wereldrecords schaatsen

• Vereisten voor een officieel wereldrecord
• Wereldrecords schaatsen mannen
• Wereldrecords schaatsen vrouwen
• Langst staande wereldrecords mannen
• Langst staande wereldrecords vrouwen
• Wereldrecords bijna altijd gereden in Salt Lake City of Calgary
• De ideale omstandigheden voor het rijden van een wereldrecord

Vereisten voor een officieel wereldrecord

Niet elke snelste tijd ooit gereden wordt door de ISU officieel erkend als wereldrecord. Dit is aan diverse eisen gebonden. Zo moet een wereldrecord bij het langebaanschaatsen gereden worden in een officiële wedstrijd en op een 400 meter-baan. Tijden van trainingswedstrijden tellen dus niet mee maar die van nationale wedstrijden wel. Ook records gereden in de B-groep van een World Cup-wedstrijd waarbij gereden wordt met vier schaatsers tegelijk in de baan tellen niet mee. Wereldrecords op de 10.000 m bij de vrouwen (geen officiële afstand), het werelduurrecord en de snelste rondetijd ooit staan alleen te boek als officieuze records en worden niet erkend door de ISU.

Wereldrecords schaatsen mannen

De officieel door de ISU erkende wereldrecords bij de heren zijn als volgt (bijgewerkt tot maart 2020):

Wereldrecords schaatsen vrouwen

De officieel door de ISU erkende wereldrecords bij de dames zijn als volgt (bijgewerkt tot maart 2020):

Langst staande wereldrecords mannen

Tot aan de vorige eeuwwisseling werden veel schaatsrecords bijna jaarlijks aangescherpt - vooral onder invloed van verbeterde technologie - maar de rek houdt natuurlijk ergens op. Sinds ongeveer 2001 blijven veel wereldrecords langer staan. Zo had Jeremy Wotherspoon tussen 2007 en 2015 acht jaar lang het wereldrecord op de 500 meter en mag Shani Davis zich al sinds 2009 wereldrecordhouder op de 1.000 meter noemen. Toen Denis Joeskov in december 2017 zijn record op de 1.500 meter reed ging daarmee een andere toptijd van Davis uit de boeken die daar al stond sinds 2009. Het wereldrecord dat Ted-Jan Bloemen tijdens diezelfde wedstrijd reed op de 5.000 meter was een verbetering van de toptijd van Sven Kramer die er al iets meer dan tien jaar stond. In 2015 had hij al het acht jaar oude record van Kramer op de 10.000 meter uit de boeken gereden. In 2019 en 2020 zijn zeer veel records aangescherpt.

Langst staande wereldrecords vrouwen

Bij de vrouwen was Catriona Le May Doan van 1997 tot 2007 houdster van het wereldrecord op de 500 meter, al verbeterde ze in die tijd wel zeven (!) keer haar eigen toptijd voor Jenny Wolf er uiteindelijk onderdoor ging. Op de 1.000 meter sneuvelt het record wat vaker, al had Cindy Klassen het tussen 2006 en 2012 zes jaar in handen. Op de 1.500 meter had diezelfde Canadese het record tien jaar in handen voor het in 2015 werd afgepakt door de Amerikaanse Brittany Bowe. Die kon er alleen slechts een kleine week van genieten voor ze de eer aan landgenote Heather Richardson-Bergsma moest laten. Het wereldrecord van Cindy Klassen op de 3.000 meter staat al sinds 2006. De 5.000 meter was tussen 1955 en 1982 geen officiële afstand bij de vrouwen waardoor het record van Rimma Zhoekova twintig jaar lang kon blijven staan. Sindsdien is het uiteraard al diverse malen verbroken. Na jaren van dominantie door Gunda Niemann is het al sinds 2007 in handen van Martina Sáblíková, die tussentijds nog wel een keer haar eigen beste tijd met maar liefst drie seconden verbeterde in Salt Lake City (2011).

Wereldrecords bijna altijd gereden in Salt Lake City of Calgary

Veruit de meeste wereldrecords in het langebaanschaatsen worden gereden in Salt Lake City (Verenigde Staten). Enkelen zijn gereden in Calgary (Canada). Dit heeft alles te maken met de hoogte. Zo bevindt de Utah Olympic Oval in Salt Lake City zich op een hoogte van 1.425 meter boven zeeniveau en de Olympic Oval in Calgary op 1.105 meter boven zeeniveau. Deze hoogte geeft een lagere luchtweerstand waardoor men er veel harder kan schaatsen dan in bijvoorbeeld Heerenveen of Hamar.

Het laatste wereldrecord tot 2017 op een individuele afstand dat op een andere baan werd gereden komt wel uit Heerenveen. Op de 10.000 m - waar de luchtweerstand minder van belang is dan op de korte afstanden - reed Sven Kramer in 2007 een wereldrecord. In 2017 was Ted-Jan Bloemen in Salt Lake City maar liefst 13 seconden sneller. Bij de vrouwen moeten we nog verder terug in de tijd voor het laatste wereldrecord dat op een andere baan werd gereden. Gunda Niemann reed haar wereldrecord op de 5.000 m in 2001 in Hamar.

In de Sovjet-tijd werden tevens veel wereldrecords gereden op de baan van Medeu (nu Kazachstan), die op 1.691 meter ligt. De buitenbaan wordt nu niet meer gebruikt voor internationale topwedstrijden. Inmiddels ligt er een overdekte baan van betere kwaliteit in hoofdstad Astana.

De ideale omstandigheden voor het rijden van een wereldrecord

Om een wereldrecord te rijden moeten bijna alle omstandigheden ideaal zijn. Juist omdat bij de meeste afstanden eigenlijk slechts één of twee banen zich lenen voor het rijden van zo'n toptijd hebben schaatsers vaak maar een enkele keer per jaar de kans om het wereldrecord aan te vallen. Diverse factoren spelen dan een rol. Naast de eigen vorm zijn onder meer een goede ijskwaliteit, een goede loting, het geluk dat je precies 'in het startschot valt' en het moment in het seizoen van belang. Voor de sprintafstanden geldt bovendien dat je het geluk moet hebben dat je start in je baan van voorkeur (laatste binnenbocht of laatste buitenbocht). Een slechte wissel, een valse start of een diskwalificatie van je directe tegenstander kunnen daarnaast roet in het eten strooien. Tevens wordt vaak van belang geacht dat men niet in de laatste rit zit. Ook al heb je dan het voordeel dat je weet met welke tijden je rekening moet houden, als er geen andere schaatsers meer aan het inrijden zijn verlies je een stuk luchtcirculatie die net die kostbare tienden kan schelen.

Lees verder

• Nederlandse schaatsers Olympische Spelen 2018: overzicht