Weerstand bij het zwemmen

Weerstand bij het zwemmen? Ja, eigenlijk kun je zonder weerstand niet zwemmen. Het zorgt ervoor dat je in het water kunt liggen. Maar daarnaast zijn er ook een aantal factoren die de weerstand beïnvloeden.

Weerstand

Een lichaam dat in het water voortbeweegt of wordt voortbewogen, wordt door dat water geremd. Het water biedt weerstand. Hoe moeilijk dat is hangt in de eerste plaats van dat water af. Zo zijn we bijvoorbeeld goed in staat om onze hand in het water te bewegen. Wanneer we onze hand zouden moeten bewegen in een bassin dat is gevuld met stroop dan wordt dat al een stuk moeilijker doordat stroop veel dichter van samenstelling is dan water. We zeggen dan ook dat stroop een grotere weerstand geeft dan water, maar er is een andere factor die van belang is voor de weerstand die we ondervinden.

Naarmate de snelheid van de voortbeweging hoger wordt, wordt ook de weerstand groter. We kunnen ook zeggen dat de weerstand die een lichaam in het water ondervindt afhankelijk is van de snelheid waarmee dat lichaam door het water voortbeweegt. Hoe harder we zwemmen of ons op een andere manier voortbewegen, hoe groter de weerstand zal zijn. Naast de dichtheid van het water waarin we zwemmen en naast de snelheid waarmee dat gebeurt zijn er andere factoren die bepalen welke weerstand we zullen ondervinden.

Wrijvingsweerstand

De weerstand die we ondervinden hangt niet alleen af van de dichtheid en de snelheid, maar die weerstand hangt ook nog af van ons lichaamsoppervlak. Hoe gladder we zijn hoe minder weerstand we zullen ondervinden. Door het aantrekken van kleding maken we ons oppervlak veel ruwer, er zijn allerlei plooien aanwezig die water tegenhouden of eigenlijk die ervoor zorgen dat het water ons tegenhoudt. De weerstand aan het lichaamsoppervlak noemen we wrijvingsweerstand.

Frontale weerstand

Een vierde factor die van belang is, is de ligging in het water. Hoe horizontaler/vlakker we in het water liggen, hoe minder weerstand we zullen ondervinden. Het water stroomt als het ware alleen tegen hoofd en schouders op. Wanneer we echter schuin in het water liggen zal ook water tegen borst en buik botsen. Hoe kleiner het frontale oppervlak is waartegen die botsing plaatsvindt, des te minder weerstand we zullen ondervinden.

Die weerstand wordt over het algemeen aangeduid met het begrip frontale weerstand. Hoe hoger de benen in het water liggen, hoe kleiner de frontale weerstand is. Het klein maken van deze frontale weerstand of het zo gemakkelijk mogelijk zwemmen kan geïllustreerd worden door een voorbeeld tijdens het zwemmen van de schoolslag.

Wanneer we tijdens het zwemmen van de schoolslag ons hoofd zo hoog mogelijk uit water optillen om het ademen zo gemakkelijk mogelijk te maken, is het gevolg hiervan dat de benen dieper in het water zullen zakken. Daardoor neemt de frontale weerstand toe en hoewel het ademen gemakkelijker gaat zal het zwemmen in deze houding moeilijker zijn dan wanneer we ons hoofd plat voorover in het water leggen tijdens de schoolslag. Door het hoofd plat in het water te leggen zullen onze benen minder diep zakken en is de weerstand lager. Zwemmen met het hoofd in het water en het alleen af en toe optillen voor de inademing is veel gemakkelijker zwemmen.

Oppervlakte weerstand

Tenslotte onderscheiden we nog een extra weerstand aan de waterlijn: oppervlakte weerstand. Deze ontstaat doordat de watermoleculen aan het wateroppervlak elkaar veel sterker aantrekken. Iedereen heeft deze weerstand wel eens ervaren: bijvoorbeeld bij het platvallen op de buik na een startsprong, of nog erger, bij het op de rug landen na een mislukte salto van de plank. Zwemmers proberen wel eens deze weerstand te vermijden door bijvoorbeeld bij het keerpunt af zetten onder de waterspiegel.

Efficiënt zwemmen

Als we willen zwemmen moeten we in ieder geval de weerstand die het water aan het lichaam biedt overwinnen. Daarvoor moeten we ons afzetten tegen het water. Als we ons afzetten tegen het water komt het water ook in beweging. In principe is het in beweging zetten van dit water verlies, maar jammer genoeg kan dit niet anders. We kunnen ons niet afzetten tegen het water en er tegelijk voor zorgen dat het water stil blijft staan. Daarom betekent zwemmen altijd dat een deel van de arbeid die we leveren verloren gaat in de vorm van water dat wij in zijdelingse of achterwaartse richting in beweging zetten. Toch is het van belang om deze hoeveelheid water die in beweging wordt gezet zo klein mogelijk te houden.

Het is niet noodzakelijk om water in achterwaartse richting weg te duwen om zelf vooruit te kunnen gaan. Ook op andere manieren is het mogelijk om ons zelf voort te stuwen. Efficiënt zwemmen betekent zwemmen met een zo groot mogelijke voortstuwing terwijl er zo weinig mogelijk water in achterwaartse of zijdelingse richting wordt verplaatst. Die verplaatsing van water is immers verlies.

Actie/reactie-wet van Newton

Als laatste heeft deze natuurkundige wet ook invloed op het zwemmen. De wet houdt in: Elke actie levert altijd een even grote, doch tegengesteld gerichte reactie op. Wederzijdse krachten die lichamen op elkaar uitoefenen zijn altijd gelijk, maar tegengesteld gericht.

Wanneer je ergens tegenaan drukt, zoals tegen een auto of muur, zal dat voorwerp met even grote kracht terug drukken. Je kunt dan dus niet aanraken zonder zelf aangeraakt te worden. Tijdens het zwemmen gebeurt dus hetzelfde. Wanneer je het water wegdrukt, zal het water met even grote kracht terug drukken.

Dus als je bij de borstcrawl met je hand het water na achter wegduwt, zal je lichaam zich naar voren verplaatsen.
Dit is het principe van de actie-reactie wet. Water na achter, lichaam naar voor.
© 2009 - 2024 Swimkim, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Stroom, spanning en weerstandStroom, spanning en weerstandWe hebben overal te maken met spanning en stroom, maar wat is het nu eigenlijk. En waarom zit er in elk apparaat een wee…
Spanning en stroom simpel uitgelegdSpanning en stroom simpel uitgelegdSpanning en stroom zijn voor veel mensen lastige begrippen. Vaak worden ze door elkaar gebruikt. Een manier om een beter…

Hygiëne in het zwembadZwemmen in een zwembad behoor je te doen in schoon en warm water. Zelf kun je er ook zorg aan dragen om het water zo sch…
Waarom zwemmen we eigenlijk?Waarom zwemmen we eigenlijk? Naast dat zwemmen gewoon leuk en goed voor je is, kun je deze vraag eigenlijk indelen in 6…
Swimkim (9 artikelen)
Gepubliceerd: 09-10-2009
Rubriek: Sport
Subrubriek: Diversen
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.