100 jaar Elfstedentocht

100 jaar Elfstedentocht In 2009 is het 100 jaar geleden dat de eerste Elfstedentocht is gereden. In deze 100 jaar is de tocht der tochten slechts 15 maal gereden. Ieder jaar is er weer een kans aanwezig dat er een Elfstedentocht gereden gaat worden en een plaatsje in de geschiedenisboeken is er al voor vrij gehouden. Maar helaas zijn de eisen om een Elfstedentocht te rijden streng. De voornaamste reden is natuurlijk veiligheid voor de schaatsers. Het ijs moet overal dik genoeg zijn.

Ontstaan van de Elfstedentocht

De eerste echte Elfstedentocht is gereden op 2 januari 1909. De jaren daarvoor was het al een traditie om de elf steden van Friesland in één dag tijd op de schaats te bezoeken. In de winter van 1895 zette schaatser Pim Mulier de eerste toon. Hij liet zijn rit op de schaats als recordrit registreren. Daarna probeerde hij lang deze tocht van 200 kilometer als officiële tocht te organiseren. Hij schreef de ijsbonden van Nederland aan, maar helaas kreeg hij van de provinciale ijsbonden van Zuid-Holland, Noord-Holland en het plassengebied van Utrecht geen positieve reacties. De reden van deze afwijzingen was dat er geen aansluitende route van 200 kilometer kon worden uitgezet. Ook de provincie Groningen zag niets in dit idee. Maar uiteindelijk in eind 1908 kreeg Mulier de steun die hij zocht, de Friesche IJsbond. Ondanks de dooi, werd op 2 januari 1909 de eerste officiële Elfstedentocht gehouden. Direct na de gereden wedstrijd brak er een grote discussie uit over de organisatie van de wedstrijd. De Friesche IJsbond was op papier geen wedstrijdorganisatie, maar een organisatie die zich bezighield met het ijstoerisme en zich en met veilige ijsverkeerswegen. Snel daarna werd de vereniging De Friesche Elfsteden opgericht, die voortaan de organisatie van wedstrijden en toertochten voor zijn rekening zou gaan nemen.

Hoe verloopt de Elfstedenroute

De Elfstedentocht gaat via de de volgende plaatsen.
  1. De start is in Leeuwarden.
  2. Via de Zwette komen rijders in Sneek uit.
  3. Van Sneek gaat de tocht over de Geeuw naar Ijlst
  4. Vervolgens over de Wijde en Nauwe Wijmerts en het Slotermeer naar Sloten.
  5. Na Sloten weer terug over het Slotermeer naar Balk waar de Luts begint. Dan via de Spokershoekvaart, Rijstervaart en de Warnser Vaart naar Stavoren.
  6. Vervolgens via de Molkwerumer vaart en de Indijk of Kruissloot naar Hindeloopen.
  7. Daar vandaan over de Oude Oostervaart naar Workum.
  8. Dan over de Workumertrekvaart naar Bolsward.
  9. We zitten nu op de helft van de tocht. We gaan verder over de Witmarsumervaart en de Harlingervaart naar Harlingen
  10. Vanuit Harlingen over de Sexbierumervaart naar Franeker
  11. Vanaf hier begint de "Hel van het Noorden" met eerst De Ried dan achtereenvolgens Berlikumerwiid, Moddergat, Blikvaart, Zuidhoekstervaart, Finkumervaart, door Bartlehiem over de Dokkumer Ee naar Dokkum.
  12. Tot slot gaan we vanuit Dokkum weer terug over de Dokkumer Ee en Bartlehiem, daarna over de Oudkerkstervaart, Murk, Ouddeel om uiteindelijk te finishen op de Bonke in Leeuwarden.

In welke jaren is de Elfstedentocht gereden

In zijn 100 jarig bestaan, is de Elfstedentocht slechts 15 maal gereden. Dit komt onder andere door de klimaatsveranderingen. De winters worden in de loop der jaren helaas steeds zachter en natter. Met als gevolg dat de Friesche meren niet genoeg dichtvriezen om een Elfstedentocht te kunnen rijden. De minimum eis om een Elfstedentocht te kunnen rijden is dat het ijs over het gehele parcours 15cm dik is.
Op de volgende data's zijn de Elfstedentochten gereden:
  • 2 januari 1909
  • 7 februari 1912
  • 27 januari 1917
  • 12 februari 1929
  • 28 februari 1929
  • 16 december 1933
  • 30 januari 1940
  • 6 februari 1941
  • 22 januari 1942
  • 8 februari 1947
  • 3 februari 1954
  • 14 februari 1956
  • 18 januari 1963
  • 21 februari 1985
  • 26 februari 1986
  • 4 januari 1997

Op 18 januari 1963 werd met een temperatuur van -12 graden begonnen aan de 12e Elfstedentocht. Het zou de meest legendarische ooit worden. Van de 9862 rijders bereikte uiteindelijk slechts 127 de eindstreep.

In 1986 deed Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Willem Alexander mee aan de Elfstedentocht. Hij reed deze tocht onder het pseudoniem W.A. van Buren. Pas halverwege de tocht werd er bekend dat hij meedeed. Prins Willem Alexander heeft de tocht volledig uitgereden.

Wie zijn de winnaars van de Elfstedentochten

In 1933 en 1940 waren er gedeelde overwinningen. Dit soort overwinningen werden na die tijd door de organisatie verboden. In 1956 werd deze regel overschreden. Jan van der Hoorn, Aad de Koning, Jeen Nauta, Maus Wijnhout en Anton Verhoeven kwamen met z'n vijven tegelijk over de finish. Ze werden allemaal gediskwalificeerd en er werd dat jaar geen winnaar uitgeroepen. Dit zijn de winnaars van de gereden tochten.

DatumTijd(uren en minuten)Winnaar
2 januari 190913:50Minne Hoekstra
7 februari 191211:40Coen de Koning
27 januari 19179:53Coen de Koning
12 februari 192911:09Karst Leemburg
16 december 19339:53Abe de Vies/Sipke Castelein
30 januari 194011:30Piet Keijzer/Auke Adema/Cor Jongert/Dirk van der Duim/Sjouke Westra
6 februari 19419:19Auke Adema
22 januari 19428:44Sietze de Groot
8 februari 194710:51Jan van der Hoorn
3 februari 19547:37Jeen van den Berg
14 februari 1956 Geen winnaar aangewezen
18 januari 196310:59Reinier Paping
21 februari 19856:47Evert van Benthem
26 februari 19866:55Evert van Benthem
4 januari 19976:49Henk Angenent

In 1985 deden de dames voor het eerst mee met de Elfstedentocht. Lenie van der Hoorn was dat jaar de snelste dame. In 1986 was dit Tineke Dijkshoorn en in 1997 ging Klasina Seinstra met de eer aan de haal. Waarom alleen de eer? Omdat er toen nog geen aparte dames wedstrijd was. In de eerstvolgende Elfstedentocht zal er een aparte wedstrijd zijn voor vrouwen.

Iedereen die mee heeft gedaan met de Elfstedentocht en de finish heeft gehaald krijgt als aandenken een medaille: Het Elfstedenkruisje.
© 2009 - 2024 Lautof, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Elfstedentocht: risico is voor de schaatser zelfVanaf 2010 zal de Elfstedentocht andere regels kennen. Wie mee gaat doen aan de Tocht der Tochten in Friesland zal moete…
Waarom de Elfstedentocht zo vaak niet doorgaatWaarom de Elfstedentocht zo vaak niet doorgaatDooi, harde wind en sneeuw zijn vaak de oorzaken waarom de Elfstedentocht niet doorgaat of op het laatste moment wordt a…
De Elfstedentocht van 1963Op 18 januari 1963 vond de twaalfde Elfstedentocht plaats. Dat was de ergste Elfstedentocht uit de gehele geschiedenis.…

Schaatsen tijdens de Winterspelen van 1968 in GrenobleWat gebeurde er tijdens de Winterspelen van 1968 in Grenoble allemaal in de schaatssport? Hoe succesvol waren de Nederla…
Schaatsen tijdens de Winterspelen van 1964 in InnsbruckFeiten en weetjes over de Olympische Winterspelen van 1964, gehouden in Innsbruck, met nadruk op de schaatssport.
Bronnen en referenties
Reacties

A. Roeling, 01-03-2013
Er staat bij het lijstje waneer de tocht is gereden dat dat 2x in 1929 zou zijn geweest.
Dit zal een foutje zijn. Reactie infoteur, 02-03-2013
Beste Roeling,

Nee hoor dat is geen foutje. In 1929 was de winter zeer streng en is daarom 2x verreden.

Jaap Nauta, 07-03-2010
Wat u schrijft over 1956 is niet waar.
De 5 eerstaankomende wedstrijdrijders zijn NIET gediskwalificeerd.
Het bestuur heeft destijds de aankomst van alle wedstrijdrijders gehandhaafd, maar aan geen enkele wedstrijdrijder een prijs uitgereikt. Reactie infoteur, 07-03-2010
Beste heer Nauta,

De informatie heb ik gewonnen van de officiële Elfstedentochtsite. Ik ga er van uit dat zij precies weten waar ze het over hebben!

Netty, 14-12-2009
Gisteren tijdens de premiere de film "de Hel van "63" gezien, naar aanleiding daarvan dit artikel gevonden op internet. Bijzonder leuk te lezen hoe de elfstedentocht is ontstaan en wie de winnaars waren van toen en hoelang ze over de tocht hebben geschaatst. :-) Reactie infoteur, 14-12-2009
Bedankt voor het compliment! Het was ook leuk om dit artikel te maken.

Lautof

Lautof (148 artikelen)
Laatste update: 28-10-2015
Rubriek: Sport
Subrubriek: Geschiedenis
Bronnen en referenties: 3
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.