Passo dello Stelvio

De Passo dello Stelvio, in het Nederlands de Stelviopas genoemd, is een bergpas in de Italiaanse Alpen. Het is gelegen op de grens van de Duitstalige provincie Zuid-Tirol en het Italiaanse Sondrio. Naast de Italiaanse benaming van de bergpas is er daarom ook een Duitse benaming, namelijk Stilfserjoch. De top van de pas ligt op 2.758 meter boven zeeniveau en is vanuit drie locaties te bereiken; vanuit Prato Allo Stelvio (oostzijde), Bormio (zuidzijde) en Santa Maria Val Müstair (noordzijde). De col is bekend door verschillende passages van de wielerronde Giro d'Italia en de karakteristieke snel opvolgende haarspeldbochten. Het is een col die behoort tot de zwaarste categorie.

Locatie

De top van de Stelviopas is gelegen op een hoogte van 2.758 en, na de Col de l'Iseran (2.770m) in de Franse Alpen, de hoogste bergpas van Europa. De locatie is in het noorden van Italië, tegen de Zwitserse grens. De pas ligt midden in het Nationaal Park Stelvio. Één van Europa's oudste en grootste nationale parken. Het ontmoetingspunt van de Italiaanse, Duitse en Reto-Romaanse taal ligt in het noorden en wordt de Dreisprachenspitze genoemd. Aan de oostzijde van de pas zijn de Ortler Alpen en de Monte Livrio gelegen. In het zomerseizoen kan er zelfs geskied worden op de Monte Livrio. Tijdens de beklimming vanuit Bormio ligt zo'n drie kilometer voor het bereiken van de top een afslag die leidt naar de Umbrailpas. Enkele honderden meters na de afslag ligt zelfs al de top van de Umbailpas, die de hoogst berijdbare pas van Zwitserland is.

Details van de beklimming

De Stelviopas is vanuit drie locaties te bereiken, namelijk vanuit Prato Allo Stelvio (oostzijde), Bormio (zuidzijde) en Santa Maria Val Müstair (noordzijde). Vanuit Santa Maria Val Müster, gelegen in Zwitserland, kom je zo'n drie kilometer voor de top terecht op de weg vanuit Bormio naar de top van de Stelvio. De top zelf is dus vanuit twee kanten te bereiken.

Beklimming vanuit Prato allo Stelvio (oostzijde)

Vanuit Prato allo Stelvio moet er 24,7 kilometer geklommen worden aan gemiddeld 7,5%. Het begin van de klim begint eenvoudig. Een gemiddelde stijgingspercentage van 5% over de eerste 5 kilometer is ideaal om alvast warm te draaien voor het werk wat nog komen gaat. Het is ook een uitgelezen moment om te genieten van het landschap. De volgende 5,5 kilometer, tot aan het dorp Trafoi op een hoogte van 1.584m, stijgen aan 6,5%. Vanaf daar wordt het een zware beproeving. Kilometers met een gemiddelde stijgingspercentage onder de 8% komen niet meer voor. Terwijl het dan nog zo'n 14km klimmen is. Percentages van 10% is geen uitzondering. Met nog vele kilometers voor de boeg is de top al in zicht. Echter moeten er dan nog zo'n dertigtal haarspeldbochten worden genomen. De laatste 5km gaan aan 9% gemiddelde. Het waanzinnige uitzicht sleept u wellicht door deze moeilijke laatste kilometers heen. Eenmaal aangekomen op de top heeft u een overzicht van verschillende alpen toppen in de wijde omtrek.

Beklimming vanuit Bormio (zuidzijde)

Vanuit Bormio moet er 21,2 kilometer geklommen worden aan gemiddeld 7,3% en is daarmee iets makkelijker dan de beklimming vanuit Prato allo Stelvio. De eerste paar kilometer, met een gemiddelde stijgingspercentage van 5%, begint relatief eenvoudig en geeft u de kans om het juiste ritme te vinden. Daarna volgen drie kilometer aan 8% opgevolgd door een kilometer aan slechts 4%. Het volgende traject, met 9 kilometer aan bijna 8%, wordt afgewisseld met tunneltjes en vele haarspeldbochten en zal een serieuze inspanning van de atleet vergen. Vervolgens komt tot drie kilometer voor de top het stijgingspercentage niet meer boven de 6%. Er zit zelfs een stuk van slechts een paar procent in, wat een laatste kans is om nog even te recupereren alvorens er begonnen gaat worden aan de laatste drie kilometer. Deze kilometers hebben een stijgingspercentage van maar liefst 9%.

Beklimming vanuit Santa Maria Val Müstair (noordzijde)

Vanuit Santa Maria Val Müstair moet er 16,5 kilometer beklommen worden aan een gemiddelde stijging van 8,4%. De beklimming bevat een onverhard gedeelte van zo'n 3 kilometer. Op een hoogte van 2.503 meter boven zeeniveau wordt de top van de Umbrailpas bereikt, de hoogste verharde weg van Zwitserland. Maar om dat punt en de top van de Stelvio te bereiken zal er eerst begonnen moeten worden aan het eerste gedeelte van de beklimming. De eerste 4,5 kilometer stijgt het wegdek met bijna 9%, waarvan één kilometer zelfs aan gemiddeld 10,5% stijgt. Dit is daarom gelijk het moeilijkste gedeelte van de hele beklimming. Na 5 kilometer klimmen is het wegdek onverhard over een lengte van ongeveer 3 kilometer. De volgende 5 kilometer stijgen aan iets meer dan 8% en vlakt de laatste honderden meters voor de top van de Umbrailpas, die op de Zwitsers-Italiaanse grens ligt, iets af. Daarna volgt een korte afdaling en volgt het laatste gedeelte in het bereiken van de top. Dit gedeelte is hetzelfde als het laatste deel van de beklimming vanuit Bormio (zuidzijde). Met drie kilometer aan 9% volgen nog enkele pittige kilometers, alvorens u kunt genieten van het uitzicht.

Giro d'Italia

De Passo dello Stelvio wordt regelmatig opgenomen in het parcours van de wielerronde Giro d'Italia. De eerste keer dat de giro d'Italia de Stelvio opnam in het rondeboek was in 1953. Toen was de Italiaan Fausto Coppi als eerste op de top. Anno 2015 zijn er 11 passages op de Stelvio geweest, waarvan 4 keer als aankomstplaats. 2 maal in de geschiedenis, in 1988 en 2013, is de doorkomst geannuleerd wegens te winterse omstandigheden.