Aikido: de weg naar harmonie

Ondanks dat het wel vaak zo genoemd wordt is aikido veel meer dan een gevechtssport alleen. Een kennismaking met deze bijzondere, met het spirituele verbonden krijgskunst.

Ontstaan

De krijgskunst aikido werd ontwikkeld door Morihei Ueshiba, door beoefenaars O Sensei genoemd (Grote Leraar). Ueshiba voegde in aikido niet alleen enkele al bestaande krijgskunsten samen tot een synthese, hij gaf zijn creatie ook een niet onbelangrijke spirituele achtergrond mee.

Aikido ontstond op het einde van de jaren 20. Ueshiba studeerde op dat moment bij Takeda Sōkaku, de stichter van een krijgskunst met de naam aiki-jujutsu. De term Aiki (Ai=harmonie en Ki= energie) komt hier al terug. Eerder had O Sensei al lessen in Judo, tenjin shinyo-ryu jujutsu en yagyū shingan-ryū gevolgd. Al deze aparte stijlen hebben een grote invloed op aikido, met aiki-jujutsu als de belangrijkste. Ueshiba incorporeerde ook de zwaardtechnieken van kenjutsu in zijn nieuwe krijgskunst.

Lange tijd was aikido een puur Japanse aangelegenheid. De eerste keer dat de buitenwereld kon kennismaken met deze nieuwe, mysterieuze krijgskunst was in 1951 toen Mochizuki aikidotechieken aan judostudenten demonstreerde. Vanaf dan ging de bal aan het rollen. In 15 jaar tijd kwamen er dojos (of trainingscentra) in de Verenigde Staten, Duitsland, Australië, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Italië. In 2014 zijn er scholen over de hele wereld.

Organisatie

De originele school van aikido wordt de Aikikai genoemd en heeft zijn hoofdkwartier in Tokio, meer bepaald in de Hombu Dojo. Aan het hoofd van de Aikikai staat de Doshu. De titel Doshu wordt van vader op zoon doorgegeven in de lijn van Morihei Ueshiba. Na de dood van O Sensei werd zijn zoon benoemd en sinds 1999 is de kleinzoon van de stichter, Moriteru Ueshiba, de Doshu van Aikikai. De invloed van de Aikikai reikt tot ver buiten Japan, aangezien clubs over de hele wereld niets liever willen dan erkenning van dit belangrijke instituut. In 2014 worden er iets meer dan 100 niet-Japanse Aikido-organisaties erkend door de Aikikai.

Principes

Ondanks dat aikido een krijgskunst genoemd kan worden ligt de mentale focus niet op het vechten zelf. Dit komt al terug in de naam zelf, die zoveel betekent als de "weg naar volledige harmonie met Ki". Harmonie gaat uiteraard niet samen met de agressie die men normaal met vechten associeert. Ki is volgens Ueshiba de levensenergie die in alles aanwezig is wat er bestaat. Dit spirituele aspect is in elke techniek en oefening van aikido aanwezig. De beoefenaar moet niet proberen zijn tegenstander te verslaan, maar in harmonie te komen met de energie van zijn tegenstander. Aikidotechnieken zijn erop gericht de energie die in de aanval van de tegenstander zit om te buigen en terug te sturen. Men laat de aanvaller als het ware merken dat verder aandringen tot geweld geen zin heeft.

Graden

Eerst en vooral moet hier worden opgemerkt dat er in aikido geen competitie bestaat zoals dat in judo of karate wel het geval is. Dit is een verschil tussen aikido en de andere twee genoemde stromingen, die door dat competitieve element wel vechtsporten kunnen worden genoemd. Het verschil tussen aikido enerzijds en judo en karate anderzijds komt (in Japan) ook in het gradensysteem terug. Daar waar judo en karate werken met gekleurde banden is het in aikido gebruikelijk om slechts met wit en zwart te werken. Vanaf een bepaald niveau, in Japan wordt meestal 1ste dan (zwart) gehanteerd, mag men ook een hakama dragen. Dit is een wijde broekrok die stamt uit de traditionele klederdracht van de samoerai. Sommige aikido-organisaties buiten Japan gebruiken echter ook de gekleurde banden die men in judo of karate terugvindt. Dit is te kaderen in de westerse mentaliteit. Beoefenaars zouden nood hebben om hun vooruitgang ook daadwerkelijk te zien en met lange tijd een witte gordel te dragen is dit uiteraard moeilijker.

Aikido-clubs en organisaties in Vlaanderen en Nederland

Ook in Vlaanderen en Nederland heeft de krijgskunst aikido al goed zijn weg gevonden naar de bevolking. In Vlaanderen zijn er twee grote, overkoepelende organisaties namelijk de VAV (Vlaamse Aikido Vereniging) en de Aikikan. Nederland kent onder meer de Dutch Aikikai Federation met als hoofdkwartier Amsterdam en eveneens een Aikikan-organisatie. Voor verdere info, consulteer de links hieronder:

• VAV (Vlaamse Aikido Vereniging) - http://aikido-vav.be/
• Aikikan Vlaanderen - http://www.aikikan.be/site/
• Aikikai Nederland - http://www.aikikai.nl/
• Dutch Aikikai Foundation - http://www.dutchaikikaifoundation.nl/
• Aikikan Nederland - http://www.aikikan.nl/