Voetbal was tijdens WOII populairder dan ooit

Voetbal ging gewoon door tijdens de Tweede Wereldoorlog, het was zelfs populairder dan ooit. Op 22 juni 1941 viel het Duitse leger de Sovjet-Unie binnen. Op dezelfde dag vond in het Berlijnse Olympia-stadion de finale van het Duitse voetbalkampioenschap plaats. 90.000 Toeschouwers zagen Rapid Wien met 4-3 winnen van Schalke 04. De nazi-leiding zei achteraf dat `de betere ploeg' had verloren. Ook in andere landen behalve de Sovjet Unie gingen de voetbalcompetities gewoon door. In Nederland floreerde het voetbal. Voetbal was in Nederland tijdens de bezetting populairder dan voorheen. Hoewel het verzet regelmatig opriep tot een boycot verdubbelde het bezoek aan de wedstrijden tussen 1940 en 1945. Tweede pinksterdag 1944 was er een run op de 30.000 kaartjes voor de kampioenswedstrijd tussen De Volewijckers en Heerenveen. Rond het stadion ontstond een levendige zwarte markt in kaartjes, maar agenten grepen in en arresteerden 150 verkopers. De in beslag genomen entreebewijzen deelden ze gratis uit aan omstanders. Officieel waren de stadions verboden voor joden maar er zijn gevallen bekend van ondergedoken joden die wedstrijden bezochten.

Moeizaam

Wat er ook gebeurde, tijdens de oorlog werd in bijna alle landen doorgespeeld. Al ging dat moeizaam. De spelers waren bijna altijd soldaat en die werden naar het front gestuurd. Clubs gebruikten daarom vaak gastspelers. Ook bestond altijd het risico van een bombardement op het stadion. Ferenc Puskas, de latere Hongaarse wereldster, debuteerde in 1943 al op zestienjarige leeftijd. ‘Oorlogsvliegtuigen vlogen tijdens de wedstrijd over het veld, maar we speelden gewoon door.' Er zaten 12.000 toeschouwers op de tribune die 19e maart 1944. De laatste officiele wedstrijd in nazi- Duitsland was in München op 23 april 1945, toen de geallieerden al in zicht waren. Bayern versloeg stadsrivaal TSV 1860 met 3-2.

Andere landen

Ook In de andere bezette landen en Groot Brittannië werd door gevoetbald. In juni 1940 vochten de Britten zich naar Duinkerken om het verloren Frankrijk te ontvluchten. Tegelijkertijd speelden Engeland en Schotland in Glasgow een interland. 61.000 Toeschouwers zaten op de tribune.

Italië voetbalde door als altijd. Mussolini was zelf geen groot voetballiefhebber maar hij zag de propagandamogelijkheden van het voetbal. Italië werd in 1934 wereldkampioen en de fascistische propaganda schreef de Italiaanse triomf toe aan `de mannelijke energieën van een bruisende vitaliteit in het Italië van Mussolini'. In 1938 won Italië het wereldkampioenschap weer.

Nazi's

De nazi's hadden de pech dat het nationale elftal in de Hitler-tijd niets presteerde. De enige voetbalwedstrijd die Hitler ooit bezocht was Duitsland-Noorwegen op de Berlijnse Olympiade van 1936, die eindigde in een thuisnederlaag. Er werd verwacht dat de Anschluss met Oosterrijk in 1938 de oplossing zou brengen. Dat land bezat in die jaren namelijk een Wunderteam. De nazi’s hoopten nu een goede nationale ploeg te kunnen samenstellen. Maar de Duitse en Oostenrijkse spelstijlen bleken niet te verenigen. Bovendien waren de Oostenrijkse voetbalsupporters niet zo weg van de nazi’s als propaganda deed geloven.

Oostenrijk

Het referendum van 10 april 1938 wees uit dat volgens de officiële telling 99,75 procent van de Oostenrijkers voor aansluiting bij het Derde Rijk was. Maar het vriendschappelijke Anschlussspiel tussen Duitsland en Oostenrijk op 3 april gaf een ander beeld. Oostenrijk won met 2-0, en de 60.000 toeschouwers in Wenen vierden de winst zo uitbundig dat Reichssportführer Von Tschammer und Osten zich verbijsterd toonde over dit `nationalisme'. Ook de wedstrijd Admira Wien-Schalke 04 van 17 november 1940 liep uit de hand. Oostenrijkse supporters hielden anti-Duitse spreekkoren en knokpartijen, ze gooiden met stenen en braken de teambus van Schalke af. Na alle oproer bleken alle banden van de limousine van nazi-kopstuk Baldur von Schirach te zijn doorgesneden.

Nederland

In Nederland hebben zich dit soort situaties nooit voorgedaan. Alle clubs collaboreerden volledig met de Duitsers. Zo royeerden alle verenigingen in het najaar van 1941 hun joodse leden. Er zijn een paar kleine voorbeelden van een stokkende samenwerking met de Duitsers. Nadat PEC Zwolle bijvoorbeeld twee `NSB-meisjes' als lid had afgewezen, werd de club door de autoriteiten ontbonden en ging clubsecretaris Peters naar kamp Vught. Bij Unitas in Delft werd in 1941 een NSB'er niet in het bestuur benoemd. De club werd daarom door de autoriteiten ontbonden. Een jaar later zou de club weer geaccepteerd worden met een nieuw bestuur. Het prominente bestuurslid Huub Sterkenburg werd echter slachtoffer van dit conflict; hij stierf in een concentratiekamp Neuengamme.