Clyde Best kon best een beetje voetballen

In Nederland kennen we Clyde Best omdat hij altijd prominent in het rijtje ‘mislukte spitsen van Feyenoord’ voorkomt. Vaak staat hij zelfs bovenaan. In Engeland en de Verenigde Staten zullen ze dit beeld niet herkennen. Best was een prima spits, die zich als donkere speler staande wist te houden in een toen nog overwegend blanke voetbalwereld. Een portret.

Bermuda

Tot diep in de jaren zeventig waren donkere spelers bij Engelse voetbalclubs een uitzondering. De van Bermuda afkomstige Clyde Best kwam als jochie van 17 jaar in 1968 naar Engeland, om bij West Ham United te gaan voetballen. Niet alleen tandeloze Engelse verdedigers maakten het hem daar moeilijk, ook racisme was een regelmatig terugkerende vloek.

Oerwoudgeluiden

Clyde Best paste perfect in de traditie van Engelse voetbalspitsen: groot en sterk, moeilijk van de bal te krijgen. En voor zijn lengte ook nog eens bijzonder snel. Er was echter één groot verschil met zijn collega’s: Best was niet blank. Dat was voor voetbalfans van de tegenstander voldoende aanleiding om hem met oerwoudgeluiden (ze noemden het ‘the monkey chant’) te begroeten. Zelfs eigen fans maakten zich daaraan schuldig, vooral natuurlijk als hij slecht speelde.

Dreigbrief

Een van zijn meest nare herinneringen was een dreigbrief die hij ontving, vlak voor een belangrijke competitiewedstrijd. Tegen CNN vertelt Best: ‘Er stond in dat ze, als ik door de spelerstunnel naar het veld kwam lopen, zuur in mijn gezicht zouden gooien. De coach en anderen zorgden ervoor dat ik zo snel mogelijk uit die tunnel weg kwam. Maar het is natuurlijk vreselijk dat zoiets je overkomt, dat je op het veld staat met zo’n gedachte in je achterhoofd.”

Goede jaren

Het meest effectieve middel om dergelijke voetbalhooligans het zwijgen op te leggen, was natuurlijk goed spelen en doelpunten maken. Dat lukte Best bij West Ham United lange tijd op overtuigende wijze. Zijn beste periode was begin jaren zeventig, met 1971-72 (17 competitiegoals) als persoonlijk hoogtepunt. In het West Ham dat de FA-Cup (1974-75) won en de Europa Cup II-finale bereikte (1975-76, 2-4 verlies van RSC Anderlecht), had Best geen aandeel meer.

Amerikaans kampioen

Weinig spelend voor West Ham United, was Best fit genoeg om in de zomermaanden uit te komen in de Amerikaanse NASL-competitie, eerst voor Tampa Bay Rowdies en later voor Portland Timbers en Toronto Blizzard. Met Tampa Bay werd hij in 1975 Amerikaans kampioen. In de finale sprintte Best zijn tegenstander voorbij en schoot de allesbeslissende 2-0 binnen.

Fiasco bij Feyenoord

Zijn laatste seizoen op Europese bodem, bij Feyenoord, werd een compleet fiasco. De club uit Rotterdam zat in een overgangsfase. Oude vedetten zoals Willem van Hanegem waren vertrokken, de balans was uit het team. In Rotterdam was vreemd genoeg nauwelijks bekend dat Best zijn beste tijd al lang achter de rug had. De spits bakte er in De Kuip weinig van. In drieëntwintig wedstrijden schoof Best drie keer een balletje binnen. Feyenoord werd tiende in de competitie.

Museum

Tot 1982 speelde Best nog in de Amerikaanse profcompetitie, toen vond hij het welletjes. Hij keerde terug naar Bermuda, waar hij onder andere nog bondscoach was (1997-1999). In oktober 2012 richt hij de Clyde Best Foundation op. Doel is om herinneringen aan het voetbal op Bermuda te archiveren en zichtbaar te maken in een soort museum. Tegelijkertijd ijvert Best voor het opzetten van jeugdprogramma’s om plaatselijk talent beter te ontwikkelen.