Welke clubs spelen op kunstgras? Seizoen 2019/2020

Kunstgras in het profvoetbal: je bent ervoor of ertegen. Het synthetische gras lijkt wel een Nederlandse aangelegenheid te zijn. In de grote Europese competities zijn er anno 2020 maar een paar clubs die kunstgras in het stadion hebben liggen, en daarvan komt een groot deel uit de Eredivisie. Daarnaast spelen maar liefst twaalf Jupiler League clubs niet op natuurgras. Daar staat tegenover dat diverse clubs mordicus tegen zijn, zoals Feyenoord en FC Utrecht. Feyenoord pleitte in het verleden zelfs voor een kunstgrasverbod.

Voetbal op kunstgras

• Voordelen van kunstgras
• Welke Nederlandse clubs spelen op kunstgras?
• Buitenlandse clubs met kunstgras velden
• Competitievervalsing?
• Kankerverwekkend?

Voordelen van kunstgras

Het is een beleidskeuze om van natuurgras af te stappen en te gaan voor de kunstmatige variant. De voornaamste motivatie voor clubs om deze keuze te maken is gelegen in financiële afwegingen. Kunstgras is goedkoper dan gewoon gras. Dat heeft vooral te maken met onderhoud. Een veld hoeft niet wedstrijdklaar gemaakt te worden maar ligt er altijd goed bij. Daarnaast is het niet nodig om veldverwarming te hebben en kan bespaard worden op de kosten van lampen. Ook kunnen extra inkomsten gegenereerd worden door het stadion te verhuren aan derden voor evenementen. De ondergrond zal hier dan niet onder te lijden hebben en een evenementen kan bij wijze van spreken nog op een dag voor een voetbalwedstrijd worden georganiseerd. FC Utrecht becijferde in 2014 dat spelen op kunstgras een kostenbesparing van circa een half miljoen euro zou opleveren. De kans op afgelastingen van wedstrijden is ook kleiner.

Daarnaast zijn er ook sportieve voordelen. Door het weinige onderhoud dat nodig is biedt kunstgras de mogelijkheid om het veld veel vaker te bespelen. Een team kan op die manier trainen in het stadion zonder het veld te veel te belasten. Op deze manier kunnen de spelers veel beter wennen aan de omstandigheden in het stadion zoals de lichtinval en de wind. Ook is het mogelijk om de beloften-elftallen hun wedstrijden in het stadion te laten afwerken en deze zodoende net iets meer body te geven.

Welke Nederlandse clubs spelen op kunstgras?

In de Nederlandse Eredivisie en Jupiler League hebben een aantal clubs gekozen voor kunstgras. In de Eredivisie zijn dit in 2020:

• Heracles Almelo
• PEC Zwolle
• ADO Den Haag*
• FC Emmen
• VVV Venlo
• Sparta Rotterdam

*ADO Den Haag gaat vanaf het seizoen 2020/2021 weer op natuurgras spelen.

De clubs uit de Keukenkampioen Divisie die op kunstgras spelen zijn:

• FC Eindhoven
• Roda JC
• FC Volendam
• FC Oss
• Almere City FC
• FC Den Bosch
• Helmond Sport
• RKC Waalwijk
• SC Cambuur Leeuwarden
• FC Dordrecht
• Excelsior
• Jong PSV (spelen incidenteel in het Philips stadion, waar echt gras ligt)

Buitenlandse clubs met kunstgras velden

Buitenlandse clubs die voor kunstgras kiezen zijn er maar weinig. Voetbal International deed in 2014 navraag bij de internationale vakbond FIFPro en daar bleek veel onbegrip te bestaan voor de Nederlandse keuzes. Vooral omdat Nederland een goed klimaat heeft voor natuurgras en weinig te maken heeft met extreme weersomstandigheden vindt men de keuze daar vaak onbegrijpelijk. In Engeland is het voor clubs op de vier hoogste niveau's sinds 1995 verboden om officiële wedstrijden te spelen op kunstgras. De discussie over kunstgras laaide in Engeland in 2018 opnieuw op toen de club Sutton United leek te gaan promoveren van het vijfde naar het vierde niveau. De club - sinds 2015 spelend op kunstgras - werd bedreigd met een demotie van twee niveau's als ze hun kunstgrasmat niet zouden vervangen door één van natuurgras. Uiteindelijk promoveerde de club niet.

Ook in andere landen speelt de kunstgrasdiscussie. In België is Sint-Truiden (STVV) anno 2020 de enige club die op kunstgras speelt. Hierover is in België veel discussie ontstaan omdat experts menen dat Sint-Truiden voordeel haalt uit hun uitzonderlijke positie. In Denemarken speelt FC Nordsjælland op kunstgras. Andere clubs die in het verleden voor kunstgras hebben geopteerd zijn:

Frankrijk

• LB Châteauroux
• AS Nancy
• FC Lorient

Italië

• AC Cesena
• Novara

Noorwegen

• Tromsø IL
• Bodø / Glimt
• Aalesund FK
• Odd Grenland

Portugal

• Boavista FC

Rusland

• FC Spartak
• FC Amkar

Zweden

• IF Elfsborg
• GIF Sundsvall
• IFK Norrköping

Zwitserland

• Young Boys
• Neuchâtel Xamax

Verenigde Staten

• Seattle Sounders FC
• New England Revolution

Competitievervalsing?

Clubs die niet op kunstgras spelen klagen er vaak over dat er sprake is van competitievervalsing. Je zou kunnen zeggen dat er door de specifieke kenmerken van het kunstmatige gras sprake is van een groter thuisvoordeel. Daarnaast is van kunstgras bekend dat spelers die blessuregevoelig zijn en snel last hebben van overbelastingsblessures slecht reageren op de artificiële sprieten. Om die reden houden uitclubs vedetten regelmatig op de bank. Dit levert natuurlijk een voordeel op voor de thuisclub. Spelers die in het verleden om die reden wedstrijden van hun club hebben overgeslagen zijn bijvoorbeeld Jan Kromkamp en Jacob Mulenga. Lasse Schöne miste in 2014 een interland voor Denemarken, waarna bondscoach Morten Olsen aangaf dat de reden hiervoor was dat hij een overbelasting van zijn knie had opgelopen door de vorige competitiewedstrijd tegen Cambuur Leeuwarden. Voor keeper Erik Heijblok was de ondergrond zelfs reden om zijn contract bij FC Volendam in te leveren. Hij kreeg te veel last van blessures aan zijn achillespezen en enkels doordat je bij kunstgras niet zoals bij gewoon gras met je noppen wegzakt in de grond, maar meer op een harde ondergrond staat.

Kankerverwekkend?

Een discussie die in Nederland lange tijd helemaal niet speelde maar in Amerika veel stof heeft doen opwaaien betreft de veiligheid. Daar worden veel college- en vrouwenvoetbalwedstrijden afgewerkt op onnatuurlijk gras. Kunstgras bestaat uit rubbergranulaat, eigenlijk gewoon gemalen autobanden. Toen de Amerikaanse voetbalcoach Amy Griffin in korte tijd van twee speelsters vernam dat zij waren getroffen door kanker, ging zij op onderzoek uit. Ze constateerde dat zich in de afgelopen jaren in Amerikaanse competities 38 gevallen van kanker hadden voorgedaan. Frappant genoeg bleken 34 van hen keeper te zijn. Dit zou te verklaren kunnen zijn doordat keepers tijdens trainingen en wedstrijden vaker en langer op de grond liggen. De aanwezigheid van carcinogenen in het materiaal dat verwerkt is in kunstgras samen met het feit dat door kunstgras eerder schaafplekken op de huid ontstaan kan hier mogelijk een verklaring voor zijn. In Nederland ontstond in 2016 grote onrust over de veiligheid van kunstgras. Een groot onderzoek uitgevoerd door het RIVM leidde echter tot de conclusie dat de kunstgrasvelden geen gevaar opleveren voor de gezondheid van voetballers.

Lees verder

• Kun je kanker krijgen door kunstgras?