Karate, dynamische vechtkunst

Het vooroordeel bestaat nog steeds: Karate zou een agressieve vechtsport zijn waarbij zware patsers elkaar in een heldhaftige show de hersens inslaan onder luid gebrul. De waarheid is het tegendeel. Bij karate gaat het niet om overwinning of nederlaag, maar om geestelijke en lichamelijke ontwikkeling, zelfverdediging en conditieverbetering aan de hand van stijlvolle technieken die beheersing, kracht en scherpte vereisen. Karate is voor wie erdoor gegrepen is, een buitengewoon boeiende bezigheid.

Wat is karate?

Karate oftewel karate-do is een moderne zelfverdedigingskunst en oosterse vechtsport die zijn oorsprong vindt in Okinawa in Japan. Het is een van de oudst beoefende sporten ter wereld. Het woord karate bestaat uit de Japanse woorden 'kara' en 'te' hetgeen 'lege hand' betekent. Een beoefenaar van karate heet een 'karateka'. Het karate kent vier traditionele stijlen, elk met eigen regels en aspecten. Deze stijlen zijn: Goju-ryu, Shotokan, Shito-ryu en Wado-ryu. Shotokan is wereldwijd de meest beoefende vorm. Bij karate staat karaktervorming voorop. Door lichamelijke oefeningen, geestelijke verrijking en langdurige introspectie wordt vredelievendheid nagestreefd. Dit leerproces draagt bij aan de ontwikkeling van morele waarden, intuïtie, timing, doorzettingsvermogen, beheersing, concentratie, weerbaarheid, zelfdiscipline en respect. Karate dient voorts als lichaamsontwikkeling, zelfverdediging en als wedstrijdsport. De motoriek verbetert doordat beide kanten van het lichaam worden ingezet, in tegenstelling tot veel andere sporten. Met karate leer je alle spieren te beheersen wat de conditie verbetert.

Geschiedenis van karate

De vroege ontstaansgeschiedenis van karate voert terug naar het oude China. De Indiase monnik Bodhi Dharma (500 v.Chr.) introduceerde er een methode van meditatie die later in Japan bekend werd als Zen-Boeddhisme. Hij ontwikkelde een systeem van fysieke oefeningen voor zijn leerlingen omdat deze het strenge onderricht in het klooster niet aan konden. Dit was de basis voor de ongewapende vechtkunsten in het algemeen, de martial art, waaronder karate. In 1921 werd het karate door Gichin Funakoshi in Japan geïntroduceerd, waarna het zich door de Japanners over de wereld verspreidde. De stijl wado-ryu werd ontwikkeld door de klassieke Japanse jiujitsu en het karatedo uit Okinawa samen te laten komen in een nieuwe synthese. Grondlegger hiervan is Hironori Ohtsuka. De bewegingen en principes lijken soms op die uit de zwaardkunst.

Wado-ryu

Wado betekent 'de weg van de harmonie'. Deze karatevorm dat eigenlijk een zelfontwikkeling is, streeft naar harmonie tussen lichaam en geest door middel van oefeningen waarin zelfverdediging, filosofie en lichaamskunst worden gecombineerd. Het leerproces staat hierbij centraal, niet het einddoel, en niet de lichamelijke aanleg. Om deze reden is deze vorm van karate voor iedereen geschikt. Het Wado ryu karate onderscheidt zich van andere vormen omdat het naast de gewone technieken ook veel worpen, klemmen en grepen kent, hoewel overbodige 'show' bewegingen zijn weggelaten. Aanvallen zijn 'zacht' en meegaand door de energie van de tegenstander. Er wordt gebruik gemaakt van ontwijkende en neutraliserende technieken. In totaal zijn er vijftien kata's bij wado-ryu.

Karatetrainingen

Kihon

Kihon is de basistraining, het aanleren en de perfectionering van de technieken. Dit lijken vervelende en overbodige oefeningen maar zijn noodzakelijk om de stoten, trappen, vegen, klemmen, afweringen en standen te beheersen die in partnertrainingen naar voren komen. Tijdens de kihon-training wordt ook gewerkt aan de instelling, het temperament, de concentratie en uithoudingsvermogen van de beoefenaar. Bij elk karateniveau passen bij de kihon andere aandachtspunten. Bij gevorderden ligt de nadruk op snelheid, effectiviteit, kracht en reflex.

Kata

Een kata is een bewegingspatroon waarin zowel aanvallen als afweringen terugkomen. Zo'n patroon is precies vastgelegd en wordt in een bepaald ritme uitgevoerd, waarbij snelheid, kracht en explosiviteit wordt uitgestraald. Een kata wordt ook wel een gevecht tegen meerdere denkbeeldige tegenstanders genoemd en is een traditionele stijloefening. Elke kata begint met een verdediging, hetgeen de visie van het karate in het algemeen weergeeft: Men begint nooit zelf een gevecht, immers, de beste verdediging is het ontwijken van een gevecht. Een kata vergt veel oefening omdat het dusdanig krachtig moet worden uitgevoerd dat duidelijk wordt dat het gaat om een 'gevecht'. Een goede uitvoering vraagt dan ook scherpte, inzicht en een goede focus. Bij kata's is er een thematische opbouw in beweging en coördinatie waarbij de complexiteit toeneemt naarmate de kata's hoger worden. Er zijn wel zestig kata's.

Kumite

Een kumite is een trainingsvorm met een tegenstander. Hierbij kun je zowel de aanvallende rol (tori) als de verdedigende rol (uke) beoefenen. Deze karatekunst schept samenspel en scherpte, en later het begrijpen van de techniektoepassing en de juiste uitvoering hiervan. De perfecte kumite bestaat echter niet omdat de beoefenaar steeds hogere eisen aan zichzelf zal stellen. De kumite wordt door velen gezien als een leuke manier om je met anderen te meten.

Banden

Het witte karatepak heet een 'gi'. De jas van de gi heet kimono. Deze wordt dichtgemaakt met een band dat een bepaalde graad van vorderingen voorstelt. In Nederland begin je met de witte band en ga je via geel, oranje, groen, blauw en bruin naar de felbegeerde zwarte band. De lagere banden heten Kyu. Deze worden ook wel de 8e of 9e Kyu genoemd, aftellend naar de 1e Kyu, de hoogste band. Wie de zwarte band heeft begint met de 1e Dan (Shodan) en kan verdergaan tot de 9e Dan. Elk half jaar zijn er doorgaans examens, waarbij er ook wel halve banden worden gegeven, bijv. half geel/half oranje. Voor de hogere banden zal het steeds langer duren voor je een band verder bent.

“The ultimate aim of Karate lies not in victory nor defeat, but in the perfection of the character of its participants.” ~ Gichin Funakoshi