Hartcoherentietraining in de sportpsychologie

Je hartritme verandert voortdurend. Emotionele en fysieke processen zorgen ervoor dat de intervallen tussen de hartslagen het ene moment groter zijn dan het andere moment. Het hartritme is dus variabel. De mate van samenhang (regelmatigheid) van de hartritmevariabiliteit wordt hartcoherentie genoemd. In de sportpsychologie wordt gebruik gemaakt van hartcoherentietraining om een sporter mentaal in balans te brengen. Hoe werkt deze training in de sportpsychologie en wat levert het op?

Wat is hartcoherentie?

Je hart klopt in een bepaald ritme. Door fysieke en emotionele gebeurtenissen verandert je hartritme. Zo gaat je hart niet alleen sneller kloppen tijdens intensief sporten, maar ook door bijvoorbeeld spanning tijdens een wedstrijd. Je hartritme is variabel. De ene keer klopt je hart sneller dan de andere keer. We noemen dit je hartritmevariabiliteit.

In deze wisselingen van hartslagen kan wel een bepaalde regelmatigheid zitten. De mate van samenhang (regelmatigheid) van de hartritmevariabiliteit wordt hartcoherentie genoemd. Een grote hartcoherentie betekent dus dat je hartritmevariabiliteit zeer regelmatig is. In een grafische weergave ziet dat eruit als een vloeiende golvende hartslag. Een lage hartcoherentie ziet er uit als een meer schokkerige, piekende lijn.

Waarom hartcoherentietraining?

Je hart en je brein staan met elkaar in verbinding. Door de gedachte aan een zeer moeilijke wedstrijd, kan je hart sneller gaan kloppen. En een rustige hartslag zorgt voor juist voor ontspannen spieren. Je kunt jezelf trainen om een hoge hartcoherentie te krijgen. Een hoge hartcoherentie kan een aantal positieve effecten hebben, waaronder:

• Gevoel van in balans zijn
• Stressreductie
• Diepere ademhaling
• Concentratieverbetering

In de begeleiding van sporters kan hartcoherentietraining een aanvulling zijn op de andere mentale vaardigheden die getraind worden. Het is een leuke en praktische manier van oefenen waarbij je gelijk feedback krijgt over je prestaties.

Hoe train je je hartcoherentie?

Hartcoherentietraining gebeurt aan de hand van een computer en een sensor die de hartcoherentie meet. Door een juiste ademhalingstechniek en gedachten kom je in een grotere hartcoherentie. Bij het trainen van de hartcoherentie via de computer wordt de sporter via een sensor verbonden met een registratieprogramma op de computer. Met dit programma kun je verschillende spellen spelen. Zo bestaat er bijvoorbeeld een spel waarbij een plaatje steeds meer kleur en effecten krijgt zodra je een hoge hartcoherentie hebt. Zo krijg je als sporter via de computer direct feedback over je hartcoherentie.

Sporters kunnen thuis of op trainingen en wedstrijden hun hartcoherentie meten door een draagbaar apparaat. Via een sensor op het oor of een vinger op het apparaat wordt de hartcoherentie gemeten. De uitslag wordt weergegeven door een lampje. Kleurt het lampje groen, dan heb je een hoge hartcoherentie. Kleurt het lampje rood, dan heb je een lage hartcoherentie. Net als bij een verkeerslicht is er ook de kleur oranje in het midden.

Wanneer wordt hartcoherentietraining in de sportpsychologie gebruikt?

Niet alle sportpsychologen maken gebruik van hartcoherentietraining in hun praktijk. Dit heeft te maken met de voorkeur van de sportpsycholoog voor het aanleren van mentale vaardigheden en of de sportpsycholoog denkt dat het rendabel is om de apparatuur aan te schaffen.
De sportpsychologen die wel gebruik maken van hartcoherentietraining zullen dit vaak integreren in ademhalingsoefeningen en concentratieoefeningen. Sporters kunnen de draagbare apparatuur (niet groter dan een mobiele telefoon) gebruiken tijdens trainingen en wedstrijden om in een juiste hartcoherentie te komen. Deze draagbare apparatuur dient een sporter vaak zelf aan te schaffen.

Kortom, hartcoherentietraining in de sportpsychologie is een manier om een sporter zich bewust te laten worden en te werken aan zijn mentale balans. De training kan leiden tot stressreductie, concentratieverbetering en een betere mentale balans.