Beter sporten door vochtverlies

Bij veel sporten heeft men wedstrijdvoordeel door een lager lichaamsgewicht, mits de energieproductie op peil blijft. Sporters maken daarom graag gebruik van vochtafdrijvende middelen om snel aan gewicht te verliezen. Dikwijls worden diuretica ook ingezet om de opsporing van verboden middelen te maskeren.

Snel gewicht verliezen met vochtafdrijvende middelen

Met name bij sporten die gewichtscategorieën kennen, zoals boksen, worstelen en gewichtheffen maken sporters vaak gebruik van vochtafdrijvende middelen om snel kilo's kwijt te raken. Op die manier kan men dan in een gunstiger gewichtsklasse uitkomen. Ook bij andere takken van sport waar overgewicht een probleem vormt, zoals turnen en hoogspringen, worden diuretica veelvuldig ingezet. Ze kunnen in relatief korte tijd zorgen voor een vermindering aan lichaamsgewicht tot wel 3%. Voor een sporter van 72 kg betekent dit een afname van ruim 2 kg.

Wanneer vochtverlies het prestatievermogen niet verstoort, kunnen turners en hoogspringers met een paar kilogram minder een aanzienlijk wedstrijdvoordeel hebben vanwege een gunstiger verhouding powerproductie - lichaamsgewicht.

Hoe effectief zijn vochtafdrijvers?

Uitgaande van simpele natuurkundige wetten, is het aannemelijk dat veel sporters wedstrijdvoordeel hebben bij een lager lichaamsgewicht, mits de energieproductie op peil gehouden kan worden. Door gebruik van zogenaamde diuretica kan men bij sommige sporten mechanisch voordeel hebben en indirect de energieproductie per eenheid lichaamsgewicht bevorderen. Hoewel er weinig concrete bewijzen zijn dat het gebruik van vochtafdrijvende middelen een directe verbetering geeft van de sportprestaties, is er in diverse onderzoeken toch een aantal voordelen aangetoond.

Verlies van kracht of uithoudingsvermogen vermijden

Onderzoeken tonen aan dat diuretica-gebruik kan leiden tot meer dan 3% uitscheiding van lichaamsvocht, zonder dat dit gepaard gaat met verlies van kracht of uithoudingsvermogen van anaërobe aard. Dus bij sporten waarbij explosieve inspanningen gevraagd zijn, is het niet waarschijnlijk dat dit gaat ten koste van prestatievermogen. Sterker nog, er is zelfs enig voordeel mee te behalen. Onderzoek wijst bijvoorbeeld uit dat het gebruik van vochtafdrijvers om gewicht te verliezen leidt tot een verbetering in het vermogen om recht omhoog te springen.

Duursport en vochtafdrijvende middelen

Anderzijds kan gebruik van diuretica bij duursporten het prestatievermogen aanzienlijk belemmeren. Vochtafdrijvers kunnen een afname in plasmavolume veroorzaken van 8 tot 10 procent, terwijl het gewichtsverlies maar 3 procent bedraagt. Hierdoor kan het cardio-vasculair functioneren tijdens een inspanning verslechteren, doordat er per hartslag minder bloed door door het lichaam wordt gepompt.

Bij hardlopers is aangetoond, dat gebruik van vochtafdrijvende middelen de prestaties op de 1500 meter met 8 seconden vertraagde, en op de 5000 en 10.000 meter respectievelijk met 78 en 157 seconden.

De maskerende werking van vochtafdrijvers

Sporters gebruiken vochtafdrijvende middelen niet alleen vanwege een direct ergogeen effect (onder ergogeen verstaat men alles wat de prestatie doet verbeteren zoals voeding, doping, psychologische en mechanische factoren), maar ook om de opsporing van illegale farmaceutische middelen te verbergen. Door hun vermogen om de urineproductie en uitscheiding te stimuleren, kunnen bepaalde diuretica ook verboden middelen en de reststoffen daarvan in versneld tempo uitscheiden.

Sommige atleten hopen dat het gebruik van vochtafdrijvende middelen hen zal helpen om de verboden stof af te voeren voordat ze bij de dopingcontrole hun plasje moeten afleveren. Maar met de hedendaagse geavanceerde dopingcontroles is men steeds beter in staat om ook maskerende middelen te ontdekken.

Conclusie

Diuretica kunnen dus voor bepaalde sporten een effectief prestatiebevorderend middel zijn maar bij andere sporten juist een averechts effect hebben.