Tweekamp WK schaken live online: livestream

De strijd om de wereldtitel schaken wordt beslist in een tweekamp. Zo'n duel gaat doorgaans tussen de regerende wereldkampioen en zijn uitdager (de winnaar van het kandidatentoernooi). Het WK schaken is online live via een livestream te volgen. Hoe is de geschiedenis van het wereldkampioenschap schaken verlopen?

Geschiedenis van het Wereldkampioenschap Schaken

De eretitel 'wereldkampioen schaken' werd al gebruikt in de jaren veertig van de negentiende eeuw. In die tijd was die term echter meer een soort bijnaam of eretitel voor een schaker die door schaakkenners op dat moment werd beschouwd als de beste schaker ter wereld. Men noemde bijvoorbeeld een schaker zo, die al een lange tijd in ontmoetingen met andere topschakers ongeslagen was, of een schaker die net een toptoernooi had gewonnen.

Door de meeste schaakhistorici wordt tegenwoordig Wilhelm Steinitz beschouwd als de eerste 'echte' wereldkampioen schaken. Hij won in 1886 een match tegen Johann Zukertort, waarbij voor het eerst expliciet afgesproken was, dat de inzet van die match de wereldtitel schaken was. Steinitz was een geboren Oostenrijker, die later de Amerikaanse nationaliteit aan zou nemen.

Emanuel Lasker

In 1894 verloor Steinitz zijn wereldtitel aan de Duitser Emanuel Lasker. Die behield zijn wereldtitel tot 1921. Al moet daarbij aangetekend worden dat hij in een lange periode, namelijk van 1910 tot en met 1920, niet één keer officieel de wereldtitel in een tweekamp op het spel heeft gezet. (In die periode demonstreerde hij overigens wel op enige toernooien dat hij op dat moment nog steeds ’s werelds beste schaker was.)

De legendarische Emanuel Lasker was naast zijn schaakcarrière eveneens actief als wiskundige, filosoof en schrijver. Met name als wiskundige boekte hij ook grote successen. Op het gebied van de commutatieve algebra wordt Steinitz in de geschiedenisboeken der wiskunde beschouwd als een baanbrekende wetenschapper.

Max Euwe

In 1921 verloor Lasker de wereldtitel aan de Cubaan Capablanca. Die zou deze titel vervolgens in 1927 weer verliezen aan de Rus Aljechin. In 1935 speelde Aljechin (die inmiddels tot Fransman was geneutraliseerd) een WK-match tegen de Nederlander Max Euwe. De Nederlander won de tweekamp met 15,5-14,5 en werd daarmee de eerste en tot op heden enige Nederlandse wereldkampioen schaken. In 1937 zou Aleksandr Aljechin de wereldtitel echter weer terugwinnen, door in een tweekamp Euwe te verslaan met 15,5-9,5. Aljechin zou de wereldtitel tot aan zijn dood (in 1946) behouden.

De Sovjet-Unie versus Bobby Fischer

In de eerste decennia na de Tweede Wereldoorlog werd de schaakwereld overheerst door de Sovjet-Unie. In de periode van 1948 tot en met 1972 waren er vijf wereldkampioenen; alle vijf kwamen uit de Sovjet-Unie. In 1972 slaagde de legendarische Amerikaan Bobby Fischer erin om de Sovjet-hegemonie in de schaakwereld te breken.

Tijdens een WK-tweekamp op IJsland versloeg hij de regerende wereldkampioen Boris Spasski. Deze tweekamp, dat middenin de koude oorlog plaatsvond, kreeg als bijnaam: "De match van de eeuw". Bobby Fischer behield zijn wereldtitel to 1975. Na intensieve onderhandelingen besloot de internationale schaakbond FIDE dat jaar om niet in te gaan op de (extreme) eisen die Fischer stelde voor een nieuwe WK-match. Fischer weigerde vervolgens om een WK-match te spelen. De FIDE besloot vervolgens om de schaker waar Fischer oorspronkelijk zijn WK-tweekamp tegen had moeten spelen, de Rus Karpov, uit te roepen tot de nieuwe wereldkampioen schaken.

Kasparov

Anatoli Karpov behield de wereldtitel tot 1985. Dat jaar verloor hij die titel echter aan zijn jongere landgenoot Garry Kasparov. Van midden jaren tachtig tot aan het begin van de 21e eeuw zou Kasparov blijven heersen in de schaakwereld. Toch zou hij vanaf 1993 niet meer de officiele (FIDE) wereldkampioen schaken zijn. In dat jaar besloot Kasparov, na een reeks conflicten met de FIDE, om zijn eigen schaakbond (PCA) op te richten en daarmee een eigen WK te organiseren. Kasparov zou zijn eigen wereldtitel behouden tot het jaar 2000, toen hij die verloor aan zijn landgenoot Vladimir Kramnik.

Ondertussen bleef de FIDE ook zijn eigen WK Schaken organiseren, al had die officiële wereldtitel sinds 1993 heel wat minder glans aangezien de beste schaker van zijn generatie (en volgens velen zelfs de beste schaker aller tijden) Garry Kasparov niet meedeed aan dit WK. Van 1993 tot en met 2006 was de FIDE-wereldtitel achtereenvolgensin de handen van Anatoli Karpov, Aleksandr Chalifman, Viswanathan Anand, Roeslan Ponomarjov, Rustam Kasimdzjanov en Veselin Topalov.

Herenigde schaakwereld

In 2006 ontstond eindelijk weer eenheid in de wereld van het topschaken. Kramnik, de houder van de alternatieve wereldtitel, streed dat jaar in een tweekamp met de FIDE-wereldkampioen Topalov, om de enige echte officiële wereldtitel. Kramnik won deze tweestrijd. Vervolgens pakte de Indiër Anand in 2007 de wereldtitel (het WK werd dat jaar niet in de vorm van een tweekamp gespeeld, maar in de vorm van een toernooi met 8 deelnemers).

Viswanathan Anand

Viswanathan (Vishy) Anand werd op 11 december 1969 geboren in Madras (India). Als 13-jarige versloeg hij al de toenmalige beste schaker van India, Manuel Aaron. In 1987 won hij de wereldtitel bij de junioren. Rond 1990 was hij The Rising Star van de internationale schaakwereld. Hij verblufte toen veel schaakliefhebbers door zijn zeer snelle spel. Later is hij wat langzamer en bedachtzamer gaan spelen. In 2000 pakte Anand de FIDE wereldtitel schaken. Tijdens het daaropvolgende WK van de FIDE (dat begon in 2001 en waarvan de finale in 2002 werd gespeeld) slaagde Anand er echter niet in om zijn wereldtitel te behouden.
In 2007, een jaar nadat de schaakwereld na jaren vol conflicten weer herenigd was en er weer één echte wereldtitel bestond, slaagde Anand erin om die titel te pakken. Anand behield de wereldtitel totdat het Noorse wonderkind Magnus Carlsen hem in 2013 in een tweekamp versloeg.

In het voorjaar van 2014 won Anand het WK-kandidatentoernooi dat tussen acht topspelers werd gespeeld in de Russische stad Chanty-Mansiejsk. Anand mocht daarom in december 2014 proberen om revanche te nemen op Carlsen, in een tweekamp om de wereldtitel schaken. Carlsen behield de wereldtitel echter, door deze tweekamp te winnen met 6,5 - 4,5.

WK-match 2016: Carlsen versus Karjakin

In maart 2016 werd er wederom een kandidatentoernooi gehouden. Het evenement vond plaats in Moskou. De winnaar van dit toernooi zou het in het najaar van 2016 mogen opnemen tegen wereldkampioen Carlsen, in een tweekamp om de wereldtitel. Er deden acht spelers mee aan het kandidatentoernooi, waaronder de Nederlander Anish Giri. Verrassend genoeg werd dit toernooi gewonnen door de Rus Sergey Karjakin, die vooraf nochtans door veel kenners werd gerekend tot de minder sterke deelnemers aan het kandidatentoernooi.

In november 2016 vond dus de WK-tweekamp Carlsen-Karjakin plaats. Tot verrassing van velen speelde Karjakin zeer sterk. Na de twaalf geplande partijen was de stand gelijk: Carlsen-Karjakin 6-6. De beslissing moest daarom vallen in een tiebreak, die bestond uit een reeks rapid-partijen. Hierin won Carlsen overtuigend met 3-1. Daardoor prolongeerde Carlsen dus zijn wereldtitel schaken. De eindstand in het World Championship Chess was dus Carlsen-Karjakin 9-7.

WK schaken 2018

In maart 2018 werd er in Berlijn een FIDE Kandidatentoernooi gespeeld. Wie dat toernooi zou winnen, zou het in december 2018 mogen opnemen tegen wereldkampioen Carlsen, in een tweekamp om de FIDE wereltitel schaken. Aan dit toernooi deden acht wereldtoppers mee. Het toernooi werd gewonnen door Fabiano Caruana. Het tweekamp om het WK schaken 2018 werd vervolgens dus gespeeld door wereldkampioen Magnus Carlsen en zijn uitdager Fabiano Curuana. Dit tweekamp werd in Londen (Groot Brittannië) gehouden in het The College te Holborn. Het prijzengeld van deze tweekamp bedroeg meer dan 1 miljoen euro. De stand in deze tweekamp na de twaalf reguliere partijen was: Carlsen - Caruana 6-6. Daarom werd er op woensdag 28 november 2018 een tiebreak gespeeld. Daarin won Carlsen overtuigend met 3-0, zodat hij uiteindelijk zijn wereldtitel behoudt.

WK schaken 2021

In het voorjaar van 2020 werd in Rusland het kandidatentoernooi van de FIDE gespeeld. Het toernooi begon in de periode toen wereldwijd het coronavirus om zich heen greep. In eerste instantie besloot men toch dit kandidatentoernooi voort te zetten. Hierdoor was het kandidatentoernooi in maart 2020 enige tijd het enige internationale topsportevenement dat nog doorging, terwijl de rest van de sportwereld stil stond vanwege de coronacrisis. Uiteindelijk besloot men toch ook dit kandidatentoernooi medio maart te stoppen. Dit werd in 2021 hervat. De winnaar van het FIDE Kandidatentoernooi neemt het in een tweekamp om de wereldtitel op tegen de regerende wereldkampioen Magnus Carlsen. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat die tweekamp plaats zou vinden in de tweede helft van 2020. Vanwege het coronavirus heeft men echter besloten om de tweekamp te verzetten naar 2021. De winnaar van het kandidatentoernooi was Ian Nepomniasjtsji. Hij nam het op tegen wereldkampioen Carlsen. Die versloeg Ian Nepomniasjtsji zeer overtuigend met 7,5-3,5.

Schaakkalender: kandidatentoernooien in even jaren (2022, 2024), tweekampen in oneven jaren (2023, 2025)

Door de coronacrisis is de internationale schaakkalender met één jaar opgeschoven. Er zijn daarom kandidatentoernooien gepland in de even jaren 2022, 2024 en 2026. De tweekampen zijn gepland in de oneven jaren2023, 2025 en 2027.

De wereldkampioen: Magnus Carlsen

Sven Magnus Øen Carlsen werd geboren op 30 november 1990. Op jonge leeftijd demonstreerde hij al zijn enorme schaaktalent. Hij was pas 13 jaar toen hij al de titel van grootmeester behaalde. In 2010 was hij als 19-jarige de jongste schaker aller tijden, die op de nummer één plek stond van de FIDE-rating (ELO). Op diezelfde ranglijst brak hij in 2013 het puntenrecord dat voorheen in handen van Kasparov was. In 2013 won hij in Londen het kandidatentoernooi voor het WK schaken. Vervolgens versloeg hij regerend kampioen Anand in een tweekamp om de wereldtitel. Velen beschouwen Magnus Carlsen nu al als de beste schaker aller tijden, al zijn andere schaakfans van mening dat die eretitel nog steeds aan Garry Kasparov toebehoort. In 2023 is Carlsen al 10 jaar de regerende wereldkampioen.

Livestream: het WK schaken live te volgen

Livestream

Kan men de strijd tussen Carlsen en zijn uitdager ook online via een livestream volgen? Ja, het tweekamp om het WK schaken is onder meer live te volgen per livestream via de website van de schaakbond FIDE.

Livestream Chess.com

Ook is een livestream te vinden bij Chess.com, op het Tv-channel van die site. Eveneens is zo'n livestream te vinden via het YouTube-channel van Chess.com. Bij hen livestream wordt er commentaar gegeven door diverse kenners, waaronder befaamde grootmeesters.

Info over de livestreams?

Bij diverse edities was de officiële livestream niet gratis. Die officiële livestream was toen exclusief te vinden bij World Chess. Om die livestream te bekijken, kon men een online pas kopen voor deze tweekamp, of een vast abonnement op de site nemen. Zo'n betaalde stream was echter geen groot succes, omdat er veel alternatieve manieren bestaan om gratis de zetten en analyses te volgen. Daarom zijn er niet meer zulke kosten aan zo'n officiële livestream verbonden.

Alternatief: WK schaken live gratis meebeleven

Voor veel schaakliefhebbers is zo'n officiële livestream dus echt niet een must bij het WK schaken. Men kan immers op allerlei andere manieren gratis live (of eigenlijk: bijna live) deze tweestrijd volgen, zonder officiële livestream. Zo zijn twitter en op diverse andere sites de zetten van de tweekamp meestal bijna live te volgen. Hiermee kan men als schaakliefhebber bijvoorbeeld thuis op een schaakbord zelf al die zetten 'live' doen en daar ook zelf 'live' de analyses bij maken.

Teletekst live?

De zetten zijn niet meer live op teletekst te volgen. Na afloop van elke partij zijn ze echter wel na te lezen op teletekst.