Atje Keulen-Deelstra, boerendochter die topschaatsster werd

Atje Keulen-Deelstra was een voorloper in de vrouwenschaatssport. Atje Keulen-Deelstra overleed op 22 februari 2013 aan de gevolgen van een hersenstaminfarct . Ze werd 74 jaar. Opvallend is dat ze pas door brak toen ze al een dertiger was. De bekende Friese schaatster, die boerendochter werd wel vier keer wereldkampioen allround. In 1970 behaalde Atje Keulen-Deelstra haar eerste wereldtitel. Dat kon mede door haar man en haar familie. Die pasten namelijk op de kinderen toen zij haar baanrecords op de schaats brak.

Wie was Atje Keulen-Deelstra?

Atje Keulen-Deelstra werd op 31 december 1938 in Grou geboren. Ze groeide op in een boerengezin met vier kinderen. Zij was het oudste kind. Als meisje was ze al gek op sport. Zo deed ze aan turnen, atletiek en korfbal. Uiteindelijk viel haar keuze op schaatsen en daar bleek ze goed in te zijn, vooral als kortebaanrijdster. Ze werd gekozen voor de Friese selectie en kwam later in de kernploeg. Keulen-Deelstra trouwde in 1962 met veeboer Jelle Keulen. Het paar kreeg drie kinderen. In de tijd dat ze haar kinderen grootbracht, schaatste ze overigens ook nog gewoon. Dat was geen gemakkelijke combinatie. Ze moest dan ook hard vechten voor haar plek in de kernploeg.

Eerste wereldtitel

Atje Keulen-Deelstra behaalde in 1970 haar eerste wereldtitel. Dit gebeurde in Deventer. Ze werd er Nederlands kampioen allround. Het was overigens wel bijzonder wat ze daar neerzette, want in 1969 vond de KNSB haar te oud voor de kernploeg. Doordat ze in 1970 toch won, kon niemand meer om haar heen en vanaf dat moment mocht Keulen-Deelstra meedoen aan alle grote toernooien. Na die zege veranderde haar privé leven helemaal en dat was voor de rustige Friezin nogal een ommekeer. Ze had niet zoveel zin in alle plichtplegingen die gepaard gingen met de roem die haar ten deel viel.

Overwinningen

Atje Keulen-Deelstra behaalde diverse prijzen in de periode vanaf 1970. Zo werd ze:

1. Wereldkampioene allround in 1970
2. Wereldkampioene allround in 1972
3. Wereldkampioene allround in 1973
4. Wereldkampioene allround in 1974
5. Europees kampioene in 1972
6. Europees kampioene in 1973
7. Europees kampioene in 1974
8. Nederlands kampioen in 1970
9. Nederlands kampioen in 1972
10. Nederlands kampioen in 1973
11. Nederlands kampioen in 1974

Olympische Spelen

Bij de Olympische Spelen in het Japanse Sapporo won Atje Keulen Deelstra een zilveren en twee bronzen medailles. Die spelen vonden plaats in 1972. De zilveren plak won ze op de 1000 meter en de twee bronzen medailles op de 1500 meter en de 3000 meter.

WK sprint

Op het Wereldkampioenschap sprint werd Keulen-Deelstra twee keer tweede en een keer derde.

Marathon Cup

In 1977 en 1978 won ze de Marathon Cup.

Trainingskamp Davos

De bekende Nederlandse schaatsster moest vaak op trainingskamp in Davos om daar haar vorm te behouden. Ook in Inzell trainde ze veel. Op de momenten dat Atje-Keulen Deelstra dat deed, paste haar schoonmoeder in Jirnsum op de kinderen. Ook haar man stond helemaal achter haar carrière. Overigens waren er ook mensen die haar aanspraken op haar taken als moeder en die vonden dat ze haar sportcarrière niet voor haar gezin moest laten gaan. Ze kreeg trouwens ook vragen om mee te werken aan de emancipatiestrijd die op dat moment in Nederland hevig woedde. Daar bedankte ze dan weer voor.

Van langebaanschaatsen naar marathonschaatsen

In 1974 stopte Atje Keulen-Deelstra met langebaanschaatsen. Ze was toen 35 jaar. Ze ging toen over op het marathonschaatsen en was daardoor veel meer thuis. Toen ze in 1980 de leeftijd van 41 jaar had, werd ze voor de vijfde keer Nederlands schaatskampioene op de schaatsmarathon.

Elfstedentocht

Verder reed Atje Keulen-Deelstra drie keer de Elfstedentocht uit. De laatste keer was in 1997. Dat was opmerkelijk, want een paar weken daarvoor had ze een auto-ongeluk gehad waarbij haar auto op een loslopende koe was geknald. Daarbij liep ze veel lichamelijke gebreken op, waar ze de rest van haar leven last van bleef houden.

Bijgeloof

Opvallend was dat de beroemde Friese schaatster altijd een kettinkje bij zich droeg. Ze geloofde er namelijk heilig in dat dit haar ging helpen, omdat zij het ook droeg toen ze voor het eerst kampioen werd in Nederland op de langebaan. Maar ze was ook bijgelovig als het om haar kleren ging: ze droeg namelijk altijd dezelfde sokken, hemd en onderbroek. Wel elk jaar nieuwe, dus ze schaatste niet jarenlang met dezelfde exemplaren, maar wel dezelfde kleur en vorm. Ze stond verder bekend om het feit dat ze voor de start altijd met haar duimen knakte.

Beste schaatsster van de twintigste eeuw

Eind 1999 werd Atje Keulen-Deelstra uitgeroepen tot de beste Friese Schaatsster van de twintigste eeuw. Door de KNSB werd ze benoemd tot erelid. En de 400-meterbaan van de Elfstedenhal kreeg in 2016 de naam Atje Keulen-Deelstrabaan. Al veel eerder was haar beloofd dat dit zou gebeuren, maar dat was dus pas zo na haar dood.