Atje Keulen-Deelstra - moeder van de schaatssport

Atje Keulen-Deelstra was dé allround schaatskampioene uit de jaren 70 die het multitasken tot kunst had verheven. Ze was moeder van drie kinderen, boerin en topschaatser en ze werd Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Ze overleed op 22 februari 2013 op 74-jarige leeftijd. Atje werd altijd Atje Keulen-Deelstra genoemd. Het grote publiek kende haar niet anders.

Wereldkampioene

Atje Keulen-Deelstra is vooral bekend om haar dubbele naam - ze was getrouwd met Jelle Keulen - en haar moederschap. Atje en Jelle kregen samen drie kinderen. De Friezin uit Jirnsum, een dorp onder Leeuwarden, was altijd al een sportvrouw geweest, maar ze begon laat met top-schaatsen en moest als 30-jarige haar plaats in de nationale kernploeg bevechten. Ze maakte haar plaatsing in de kernploeg meer dan waar door een serie prijzen te winnen:

Nederlands kampioen allround

• 1970
• 1972
• 1973
• 1974

Europees kampioen allround

• 1972
• 1973
• 1974

Wereldkampioen allround

• 1970
• 1972
• 1973
• 1974

Sapporo

Op de Olympische Spelen van 1972 in Sapporo haalde ze:

• Zilver op de 1000 meter;
• brons op de 1500 meter;
• brons op de 3000 meter.

Ze was daar graag vertrokken met een gouden plak om haar nek, maar die werden meegenomen door Monika Pflug (1000 meter), Diana Holum (1500 meter) en Stien Baas-Kaiser (3000 meter). Het waren de spelen waar bij de vrouwen Atje Keulen en Stien Baas en bij de mannen de Nederlandse schaatsers Kees Verkerk en vooral Ard Schenk de sterren van de hemel schaatsten.

Laatbloeister

Atje Keulen-Deelstra, die op oudejaarsdag van 1938 in Grou werd geboren, was een laatsboeier. Toen ze 16 was, werd ze al Fries kampioene op de kortebaan, maar haar doorbraak komt pas eind jaren zestig. Dan vliegt ze over de nieuwe ijsbaan in Heerenveen, Thialf, die in 1967 geopend wordt. Die baan betekent voor haar een enorme stimulans. Hij ligt dichtbij huis.

KNSB

Aanvankelijk heeft de KNSB problemen met de schaatser vanwege haar leeftijd. Ze vinden haar met haar 30 jaar te oud voor de kernploeg. Atje is boos en wil daarna eigenlijk nooit meer schaatsen, maar traint na het melken van de koeien harder dan ooit. Ze wint in 1970 de nationale allroundtitel en de KNSB kan niet meer om haar heen. Ze heeft de plaats in de kernploeg verdiend. Ze wordt zelfs uitgeroepen tot Sportvrouw van het jaar. 'De KNSB was autoritair,' vertelt schaatster Sijtje van der Lende jaren later over de keuze van de KNSB. De schaatsbond vond niet belangrijk wat de schaatsers er over dachten. Atje Keulen zelf had er een duidelijke menig over: "Ze moeten niet naar leeftijd kijken, maar naar prestaties." De ene sporter piekt op zijn 24ste en de andere op z'n 31ste, was haar stelling.

Thialf en ús Atsje

Na haar laatste wereldtitel in 1974 neemt ze in een volgepakt Thialf-stadion afscheid van het wedstrijdschaatsen om meer tijd te hebben voor haar kinderen en man. De schaatsster, die kortweg Atje en in Friesland ús Atsje wordt genoemd, blijft wel schaatsen. Ze ontdekt de marathon en wordt van 1975 tot 1978 vier keer achter elkaar Nederlands kampioen. In 1980 flikt ze dat nogmaals en de Friezin is met vijf marathontitels recordhoudster: ze is dan 41 jaar. In het marathoncircuit wint ze in totaal 63 titels.

Elfstedentocht

Tot driemaal toe rijdt Atje Keulen-Deelstra de Elfstedentocht:

• 1985;
• 1986;
• 1997.

Die laatste tocht rijdt ze terwijl ze maar net hersteld is van een auto-ongeluk.

IJsbaan in Jirnsum

Atje Keulen-Deelstra is erelid van de KNSB, als een van de beste schaatssters die Nederland heeft voortbracht. In 1999 wordt ze uitgeroepen tot beste Friese schaatser van de twintigste eeuw. Van haar drie kinderen is het Boukje die het schaatstalent erft. Zij rijdt marathons en doet aan shorttrack. De beide zoons Kees en Goos voetballen en kaatsen.

De schaatsvrouw was anderhalf jaar voor haar overlijden weduwe geworden; Jelle Keulen overleed in juli 2011. Het levensmotto van Jelle en Atje was: Je moatte sels wat fan it libben meitsje, je moet zelf wat van het leven maken.

In Jirnsum ligt een schaatsbaan die de Atje Keulen-Deelstra ijsbaan heet. Haar kleinkinderen - in 2013 zijn dat er acht - winnen daar menige schaatswedstrijd.

Lees verder

• Elfstedentocht van Reinier Paping - Hel van 1963
• Elfstedentocht – Finish in de Leeuwarder binnenstad
• Officiële onderscheidingen - Elfstedenkruisje
• Sven Kramer – het boek Sven van Johan Boef
• Olympische Winterspelen in Sotsji – Openingsceremonie