De Friese Elfstedentocht

De Friese Elfstedentocht is een ongeveer 200 km lange schaatswedstrijd die over natuurijs langs 11 Friese steden gaat. Direct na de wedstrijd gaat een toertocht van start, die dezelfde route volgt.

Historie

In 1890 was Pim Mulier de eerste schaatser, die een schaatstocht langs de elf steden maakte. 19 jaar later was Mulier hoofd van de organisatie de eerste officiële Elfstedentocht organiseerde. Sinds 1909 zijn er 15 Elfstedentochten geweest. De laatste Elfstedentocht vond plaats op 4 januari 1997. Sommige mensen verwachten dat er door de opwarming van de aarde minder Elfstedentochten gereden zullen worden. Tot 1997 vond de tocht gemiddeld ongeveer om de 6 jaar plaats. In 1997 was het elf jaar geleden, de vorige tocht was in 1986. Opvallend genoeg was er ook een tocht in 1985. Voorafgaand door een periode van 22 jaar zonder tocht tot 1963.

Organisatie

De Vereniging De Friesche Elf Steden is verantwoordelijk voor de organisatie van De Friese Elfstedentocht. De tocht wordt dus niet door de KNSB georganiseerd. De vereniging heeft de schaatsroute verdeeld in 22 rayons. Aan het hoofd van elk rayon staat een rayonhoofd of ijsmeester. De rayonhoofden meten in een vorstperiode dagelijks de ijsdikte. Verder zorgen de rayonhoofden voor een goede kwaliteit van het eis en waar nodig voor klunvoorzieningen.

Route

De start- en finishplaats is Leeuwaarden. De tocht gaat verder achtereenvolgens langs de volgende steden: Sneek, IJlst,
Sloten, Stavoren, Hindeloopen, Workum, Bolsward, Harlingen, Franeker en Dokkum. Langs de route staan vaak honderdduizenden toeschouwers om de schaatsers aan te moedigen. De finish ligt op de Bonkevaart in Leeuwaarden.

De wedstrijd

Sinds 1985 mogen ook vrouwen aan de wedstrijd deelnemen. Deelnemers aan de wedstrijd moeten in het bezit zijn van een K.N.S.B.-licentie en tevens lid van de Vereniging De Friesche Elf Steden. Aan het winnen van de wedstrijd zijn geen geldprijzen verbonden. Uit het verleden is gebleken dat winnaars van de wedstrijd veel publieke belangstelling krijgen.

De toertocht

Om aan de toertocht deel te kunnen nemen moet de schaatser lid van de Vereniging De Friesche Elf Steden zijn én tevens in het bezit van een startbewijs. Iedereen die voor 1985 lid geworden is van de vereniging ontvangt automatisch een startbewijs. De overige startbewijzen worden onder de andere leden verloot. Toekenning van de startbewijzen gebeurd al voor aanvang van het schaatsseizoen. Per keer mogen 16.000 deelnemers aan de tocht starten.

Elfstedenkruisje

Het volbrengen van de tocht levert uiteindelijk het felbegeerde elfstedenkruisje op. Om de tocht te voltooien moet men een stempelkaart laten afstempelen op de stempelposten die langs de route staan. Ook de wedstrijdrijders moeten een stempel halen. Verder komen uitsluitend wedstrijdrijd(st)ers met een maximale overschrijding van 20% van de rijtijd van de winnaar/winnares in aanmerking voor een Elfstedenkruisje. Toertochtrijd(st)ers moeten voor 00.00 uur op de Bonkevaart in Leeuwarden over de finish.

Het kruisje is niet zo groot en wordt uitgereikt in de vorm van een medaille. Het heeft dus de vorm van een Maltezer kruis naar het oorspronkelijke ontwerp uit 1909. In het midden van het kruis bevindt zich een emaillen cirkel, met daarin het wapen van Friesland en de tekst "De Friesche Elf Steden".

Andere grootste schaatstochten in Nederland

De Noorder Rondritten tocht over natuurijs in Groningen. Deze tocht is ongeveer 150 km lang. Verder kent Nederland nog de Rottemerentocht bij het Zuidhollandse Zevenhuizen, 200 km lang. Verder worden er diverse tochten gereden op de Ankeveense plassen.

Alternatieve Elfstedentochten

De Alternatieve Elfstedentocht is een jaarlijks terugkerende schaatswedstrijd in Oostenrijk. De wedstrijd wordt gereden op de Weissensee. In de weken rondom de wedstrijd worden ook diverse toertochten uitgezet. Alleen bij extreem weer zoals in 2007 gaat de wedstrijd niet door. In het Finse Kuopio vindt jaarlijks de Finland Ice Marathon plaats. Ook dit wordt door veel Nederlanders gezien als een alternatieve elfstedentocht. Deze tocht kan ook als toertocht gereden worden en wordt verschillende keren per jaar georganiseerd.

Op 3 februari 2012 zullen 200 gemotiveerde Skate4AIR schaatsers in het Oostenrijkse ochtendgloren aan de start verschijnen van de 23ste Alternatieve Elfstedentocht op de Weissensee. Target van deze 2e editie is om 400.000 euro sponsorgeld bij elkaar te schaatsen. Het geld komt direct ten goede aan een specifiek onderzoek naar Cystic Fibrosis om kinderen met deze ziekte een beter leven te kunnen geven.

Alternatieve manieren

Door de grote bekendheid van de De Friese Elfstedentocht trekt de route van de tocht jaarlijks duizenden toeristen, die de tocht op een alternatieve manier afleggen. De tocht wordt dan bijvoorbeeld per auto, fietsend of te voet afgelegd.