De zes principes van tai chi – 'aanvallen' (Fa)

Eerst neutraliseren, daarna pas aanvallen. Deze twee principes – Hua en Fa – zijn als yin en yang en horen onafscheidelijk bij elkaar als kruis en munt. Om succes te boeken in tai chi als zelfverdedigingskunst dient u ze als een onverbrekelijke eenheid toe te passen. De daaraan ontsproten uitspraak en fraaie metafoor van dit uitgangspunt luidt: 'Wie niet zwicht voor de tegenstander zal ongetwijfeld falen'. Neutraliseren (Hua), ofwel het yin-aspect, is nooit lineair maar circulair en neutraliserend als zijnde een combinatie van terugtrekken (Tsou) en kleven (Nien). Dat maakt de aanval (Fa), ofwel het yang-aspect, uitgevoerd op het juiste moment en met de juiste beweging en kracht mede zo spectaculair effectief.

Inhoud

• Tai chi als zelfverdediging
• De acht fundamentele houdingen of 'poorten' van tai chi chuan
• Het doel van handduwen (pashhands)
• De zes principes van tai chi chuan
• Fa ('aanvallen')
• Over terugtrekken (Tsou), kleven (Nien) en aanvallen (Fa)
• Kies het juiste moment in tai chi
• De onafscheidelijke tai chi-principes

Tai chi als zelfverdediging

Het toepassen van de zes principes is van cruciaal belang voor iedereen die tai chi als een zelfverdedigingskunst beschouwt. In het verkrijgen van inzicht daaromtrent is de oefening handduwen (pushhands) bijna onmisbaar. Naast volharding is ook geconcentreerde interactie tussen de twee tai chi-spelers van groot belang.

Alertheid
Oefen pushhands dus als u uitgerust bent. De alertheid is dan optimaal. Dat is nodig om de zes principes te doorgronden en ze zodanig in praktijk te brengen dat tai chi nuttig is in concrete zelfverdedigingssituaties. De zes principes van tai chi vinden hun basis in de acht poorten of fundamentele houdingen, gebaseerd op de acht trigrammen uit de I Tjing. Ze komen in alle tai chi-vormen terug, ongeacht of u de Chen-, Yang-, of Wu-stijl beoefent.

De acht fundamentele houdingen of 'poorten' van tai chi chuan

Inzake 'aanvallen' (Fa) zult u zich mede dankzij pushhands realiseren dat elke aanval vooraf moet gaat aan 'neutraliseren' (Hua), ook wel zwichten of terugtrekken genoemd, gevolgd door de aanval. Daaruit kan men abusievelijk concluderen dat het twee afzonderlijke fasen zijn. Ze horen echter bij elkaar als kruis en munt door de voortdurende, niet-aflatende graduele wisseling van yin en yang. De acht basishoudingen of 'poorten' van tai chi zijn:

1. Peng (afweren)
2. Lu (draaien)
3. Chi (drukken)
4. An (duwen)
5. Tsai (naar beneden brengen)
6. Lieh (splijten)
7. Chou (elleboogstoot)
8. Kao (duwen met de schouder)

Het doel van handduwen (pashhands)

Ook in relatie tot 'Hua' en 'Fa' is de oefening handduwen zeer belangrijk. Naast de bewustwording van de gevoeligheid van de huid (aanraking) heeft pushhands ook alles te maken met het in evenwicht brengen van zacht (yin of meegeven, neutraliseren) en hard (yang of duwen, wat er meteen op volgt). Hierdoor ervaart u yin en yang als een onafscheidelijke eenheid, zoals Hua (neutraliseren) en Fa (aanvallen) dat zijn. Met behulp van handduwen ontdekt u chin, de innerlijke energie die elke beweging bezielt met geestkracht.

Zelfverdediging

Tijdens een zelfverdedigingsactie, waarbij pushhands een uitstekende voorbereiding is, verzinnebeeldt Hua het yin-aspect en Fa het yang-aspect, ofwel de andere helft van het zo bekende yin-yangdiagram. Hoewel u Hua en Fa afzonderlijk leert beheersen, moet u ze in de praktijk als een onverbrekelijke eenheid (yin en yang) gebruiken om succesvol te zijn in zelfverdedigingssituaties.

De zes principes van tai chi chuan

Met behulp van de acht basishoudingen van tai chi, in combinatie met handduwen en de zes principes, leert u de gevoeligheid van het lichaam waarderen en doorgronden. In combinatie met chin, de innerlijke energie of geestkracht, ervaart de gevorderde tai chi-beoefenaar een bijna extreme fysieke gevoeligheid die gepaard gaat met een ontspannen alertheid en een uitstekend reactievermogen

Darumapop

In dat opzicht is tai chi als de ultieme zelfverdedigingskunst nog het beste te vergelijken met een neerstrijkend veertje dat het lichaam in beweging zet. Of als een darumapop die bij de minste aanraking meebeweegt (Hua), maar onherroepelijk terugveert (Nien en Fa) en dus nooit uit het lood wordt geslagen. De zes principes van tai chi zijn:

1. Ting (luisteren)
2. Tsou (leiden)
3. Nien (kleven)
4. Hua (neutraliseren)
5. Fa (aanvallen)
6. Chin-aspect

Fa ('aanvallen')

Geef mee (Tsou) als de tegenstander aanvalt, en kleef aan (Nien) zodra hij zich terugtrekt. Samen vormen Tsou en Nien het neutraliserende tai chi-principe Hua. Stel nooit kracht tegenover kracht, maar gebruik de energie van de tegenstander door ervoor te zorgen dat hij geen weerstand ondervindt. U hoeft dezelfde kracht na de neutralisatie (Hua) daarna alleen nog maar een zetje te geven met vaak een spectaculair resultaat. Hua zonder Fa is als yin zonder yang. Beide aspecten vormen één geheel en zijn een onverbrekelijke eenheid. Beantwoord de Tsou (terugtrekken) van de tegenstander meteen met 'kleven' (Nien), ofwel dicht bij de tegenstander blijven. De terugtrekkende beweging kan bovendien het aangrijppunt zijn voor uw Fa. Daarbij is 'luisteren' (Ting), ofwel intuïtief beseffen wat de ander van plan is, van groot belang.

Drie belangrijke factoren

Aldus grijpen alle principes van tai chi in elkaar en zijn even belangrijk. De intensiteit van de kracht van de tegenstander is dezelfde intensiteit waarmee hij door het momentum dat hij zelf creëert en waarvoor u de voorwaarden schept ontworteld wordt, waardoor het lijkt of ú hem van u vandaan werpt, hoewel de tegenstander dat eigenlijk zelf doet en u hem alleen maar een zetje geeft dat weinig om het lijf heeft. Bij Fa zijn drie factoren van belang:

1. Gelegenheid
2. Juiste moment (timing)
3. Richtingkeuze

Over terugtrekken (Tsou), kleven (Nien) en aanvallen (Fa)

De gelegenheid vinden om over te gaan tot Fa is direct gekoppeld aan het opmerken of de tegenstander uit evenwicht is geraakt of nog niet helemaal gefixeerd is in een verdedigingshouding. Dat is het juiste moment, of timing, om de kracht van de tegenstander te gebruiken om hem vervolgens met een minimum aan energie (verder) uit evenwicht te duwen. In de oefening pushhands kunt u deze voortgang perfectioneren. U moet die kracht gebruiken zodra hij te ver naar voren is gekomen (uit evenwicht) of zich te ver heeft teruggetrokken (eveneens uit evenwicht).

Neutraliseren

De kracht waarmee dat in het eerste geval gebeurt, gebruikt u in Fa door eerst te 'neutraliseren' (Hua). Neutraliseren is in feite een combinatie van meegeven of terugtrekken (Tsou) en kleven (Nien). U geeft immers mee (Tsou) om zo dicht mogelijk bij de tegenstander te zijn en ook te blijven (Nien). Met behulp van de bewegingsrichting kunt u met Fa de tegenstander volledig ontwortelen met zijn eigen energie.

Kies het juiste moment in tai chi

Indien u op het verkeerde moment aanvalt en de kracht van de tegenstander bijvoorbeeld te vroeg gebruikt, is er sprake van een krachtmeting, die u misschien zult verliezen. Zeker als er een boom van een kerel voor u staat en u een tenger postuur hebt. Kracht tegenover kracht zetten is in tai chi per definitie een doodzonde. Het druist tegen alle principes in. Als u de kracht van de tegenstander te laat gebruikt, zal de tegenstander zich gestabiliseerd hebben waarbij hij zijn ongunstige positie heeft gecorrigeerd.

Samenspel

De bovengenoemde Fa-factoren, feitelijk een 'innig' samenspel, zijn dus essentieel. De perfectionering ervan vergt veel oefening (o.a. pushhands) van de leerling en adequate aanwijzingen van een uitstekende tai chi-leraar die zich grondig heeft verdiept in de zelfverdedigingsaspecten van tai chi chuan.

De onafscheidelijke tai chi-principes

Hoewel het paradoxaal klinkt, heeft een te grote afstand tussen u en de tegenstander een zeer negatieve uitwerking op Fa. Hetzelfde geldt voor een te korte afstand. Zorg er bij een aanval van de tegenstander dus voor dat u eerst met de gecombineerde principes Tsou (terugtrekken of geordend leiden) en Nien (kleven) de aanval neutraliseert (Hua). Deze aspecten vormen een onverbrekelijke eenheid en gaan altijd vooraf aan de aanval (Fa of yang).

Momentum

Gebruik het momentum opdat met behulp van dezelfde aanvallende kracht de tegenstander ten val komt of minstens uit evenwicht wordt gebracht. Bij het juiste gebruik van de tai chi-principes ondervindt de kracht van de tegenstander immers geen weerstand en schiet dan zogezegd door.

Lees verder

• Tai chi en meditatie
• De zes principes van tai chi – 'luisteren' (Ting)
• De zes principes van tai chi – 'kleven' (Nien)
• De zes principes van tai chi – 'terugtrekken' (Tsou)
• De zes principes van tai chi – 'neutraliseren' (Hua)