Medische keuring bij voetballers: wat houdt het in?

Een voetballer die een transfer maakt naar een andere club wordt altijd eerst onderworpen aan een medische keuring. In veel gevallen is dit een formaliteit maar overblijfselen van een oude blessure of een gebrek aan fitheid kunnen soms roet in het eten gooien. Spelers als Leroy Fer en Tim Matavz zagen zo al eens transfers in rook opgaan. De medische keuring bestaat in elk geval uit een uitgebreide vragenlijst, harttest, bloeddrukmeting en longfunctietest. Soms wordt daarnaast gekozen voor enkele aanvullende onderzoeken. Ook spelers die geen transfer maken moeten onder het Lausanne protocol tenminste elke twee jaar een harttest ondergaan.

Sportmedische keuring voetballers

• Medische keuring bij voetballers
• Waaruit bestaat een medische keuring voor voetballers?
• Pijnlijk: niet door de medische keuring gekomen

Medische keuring bij voetballers

Maakt een voetballer een transfer van de ene naar de andere profclub dan wordt dit altijd voorafgegaan door een medische keuring. Vaak wordt er in de media dan ook melding gemaakt van het afronden van een transfer, waarbij alleen de medische keuring nog moet gebeuren. Vindt een transfer plaats kort voor de transferdeadline dan gebeurt het ook wel dat een speler al een medische keuring heeft ondergaan terwijl de clubs nog niet uitonderhandeld zijn. Mochten ze er op het laatste moment uitkomen dan is bij de aankopende club in ieder geval al alle onzekerheid over de fitheid van de speler in kwestie weggenomen. Voetballers ondergaan daarnaast ook bij het begin van elke nieuw seizoen een medische keuring. Het kan weleens gebeuren dat naar aanleiding hiervan een speler niet bij het eerste elftal kan beginnen aan het seizoen omdat hij bijvoorbeeld tijdens de zomerstop zijn conditie niet op peil heeft gehouden of zich niet aan zijn dieet heeft gehouden waardoor hij een te hoog vetpercentage heeft. Dit soort zaken komen dan aan het licht tijdens de keuring.

Waaruit bestaat een medische keuring voor voetballers?

De medische keuring voor voetballers begint met een uitgebreide vragenlijst. Hierin wordt een speler gevraagd aan te geven welke fysieke problemen hij in het verleden heeft gehad en of hij bijvoorbeeld weleens een operatie heeft ondergaan. Ook zal gevraagd worden naar medicijngebruik - bijvoorbeeld voor allergieën of inspanningsastma - en naar aandoeningen die voorkomen in de familie.

Daarnaast wordt tijdens de keuring een volledig lichamelijk onderzoek gedaan. Het maken van een hartfilmpje (zowel in rust als bij inspanning), het meten van de bloeddruk en het doen van een longfunctietest zijn daarbij onderdelen die verplicht moeten worden uitgevoerd. Dit wordt gedaan in een sportmedisch adviescentrum (SMA) dat is geaccrediteerd door de Federatie van Sportmedische Instellingen (FSMI). Profclubs worden door de FIFA verplicht zich hierbij te houden aan het 'Lausanne protocol'. Dit houdt in dat spelers in ieder geval tweejaarlijks een harttest ondergaan. Veel profclubs in Nederland kiezen er zelf voor om dit elk jaar aan het begin van het seizoen te doen. Zo is bijvoorbeeld FC Utrecht hiertoe overgegaan nadat in 2005 verdediger David di Tomasso op 26-jarige leeftijd overleed aan een acute hartstilstand in zijn slaap. Onderzoek wees later uit dat dit waarschijnlijk het gevolg was van een hartritmestoornis. Onbekend is of uitgebreider medisch onderzoek het risico hierop aan het licht had kunnen brengen.

Naast een uitgebreide vragenlijst, harttest, bloeddrukmeting en longfunctietest bestaat een medische keuring meestal ook nog uit de volgende onderdelen:

• Meten van het vetpercentage
• Bloedonderzoek (o.a. hemoglobine, hematocriet, hormoonwaarden, bezinking en cholesterol)
• Ademgas-analyse
• Urinetest
• Test van de ogen
• Uitgebreide tests van gewrichten of andere delen van het lichaam waar recent sprake is geweest van een blessure

Pijnlijk: niet door de medische keuring gekomen

Voetballers weten dat ze afhankelijk zijn van hun fitheid en meestal is dit dan ook niet het probleem en vorm een keuring slechts een formaliteit. Zo af en toe komt het echter voor dat een transfer die al in kannen en kruiken leek toch op het laatste moment afketst vanwege een probleem dat bij de medische keuring aan het licht is gekomen. Enkele bekende voorbeelden uit het verleden zijn:

Tim Matavz

Tim Matavz stond in 2014 op het punt om een transfer te maken van PSV naar het Russische Rubin Kazan toen de keuring roet in het eten gooide. De club wilde aanvullend onderzoek doen naar een recente knieblessure maar de tijd tot het sluiten van de transferwindow bleek hiervoor te kort. PSV liep daardoor een transfersom van bijna 8 miljoen euro mis, waarna het een half jaar later genoegen moest nemen met de helft van dit bedrag toen Matavz naar FC Augsburg verkaste.

Leroy Fer

In 2013 leek Leroy Fer een droomtransfer te kunnen maken van FC Twente naar Everton. Deze overgang ging toen niet door als gevolg van een knieblessure waardoor Fer niet door de medische keuring kwam. Deze pijnlijk geschiedenis herhaalde zich voor hem twee jaar later toen hij na gedegradeerd te zijn met QPR de stap terug naar de Premier League niet kon maken omdat hij bij Sunderland niet door de keuring kwam, wederom vanwege een knieblessure. Uiteindelijk ging hij een half jaar later naar Swansea City en keerde zo toch terug op het hoogste niveau in Engeland.

Davide Santon

Internazionale-verdediger Davide Santon kreeg aan het begin van de zomer van 2016 te horen dat hij mocht uitkijken naar een andere club. Deals leken rond te zijn met Napoli en daarna Sunderland maar bij beide clubs kwam de speler niet door de keuring. Later in de zomer leek een overstap naar West Ham United op handen maar ook hier faalde hij voor de keuring. Drie maal was voor Santon dus helaas geen scheepsrecht.