Zuurstofvergiftiging

Een mens kan hooguit enkele minuten overleven zonder zuurstof. Op enkele meters diepte kan de aanwezigheid van dit gas echter dodelijk zijn. Je kunt zuurstofvergiftiging oplopen, wat gedragsveranderingen, stuiptrekkingen, duizeligheid of andere symptomen kan opleveren. Zuurstofvergiftiging komt vrijwel alleen bij duikers voor, en dan nog in slechts weinig gevallen. Het duiken met verrijkte lucht (nitrox) vergroot de kans op deze vergiftiging. Waarschuwing: hoewel het volgende artikel op medische kennis berust, maakt het je geen dokter. Als je zelf duikt of wilt duiken moet je dit niet zien als vervanging van je theorie, hooguit als aanvullende samenvatting. Mocht deze aandoening optreden heeft een instructeur, divemaster of arts altijd het laatste woord betreffende eventuele behandeling.

Hoe komt het?

Hoewel we niet kunnen leven zonder zuurstof, is het toch een gevaarlijk gas. Als je pure zuurstof in zou ademen tijdens het duiken, zou dat al op zes meter een zuurstofvergiftiging oplopen. De zuurstof verstoort dan namelijk het evenwicht. De koolstof, die ook nodig is in je lijf, wordt verdrongen waardoor een groot aantal functies in je cellen niet uit te voeren is.

Wat merk je zelf?

Zuurstofvergiftiging kan een aantal symptomen met zich meebrengen. Meestal is het niet direct dodelijk, maar is de zuurstofvergiftig vooral gevaarlijk doordat het zich vrijwel alleen diep onder water voordoet. Zodra hier bijvoorbeeld stuiptrekkingen, of extreme angst voorkomt, kan dit resulteren in decompressieaandoeningen doordat de duiker te snel opstijgt. Ook kan een duiker zijn ademautomaat verliezen.
Even de symptomen op een rijtje:

• Tunnelvisie, of andere visuele symptomen.
• Oorsuizingen, of het horen van andere geluiden die er niet zijn.
• Misselijkheid
• Tintelingen
• Gedragsveranderingen, zoals prikkelbaarheid, verwarring of angst
• Duizeligheid
• Stuiptrekkingen

Wat merkt een ander?

Lichte zuurstofvergiftiging is vaak bij een ander niet, of slecht te zien. Een zware zuurstofvergiftiging is gemakkelijk waar te nemen, zodra iemand stuiptrekkingen heeft, merk je dat wel. Mocht iemand ineens in paniek raken is dat vaak ook te zien.
Zodra iemand alleen last heeft van misselijkheid, of lichte oorsuizingen, is dat echter moeilijker waar te nemen. Die duiker moet dan zelf aangeven dat er iets aan de hand is.

Waar ligt het gevaar?

Het gevaar ligt, zoals al eerder gezegd, bij stuiptrekkingen en angst. Als je de automaat niet in je mond kunt houden kan dit leiden tot verdrinking of paniek. Paniek en angst kunnen ervoor zorgen dat je te snel opstijgt, wat decompressieaandoeningen tot gevolg kan hebben.

Hoe kun je het voorkomen?

Om een zuurstofvergiftiging te voorkomen moet je niet met verrijkte lucht (lucht met een hoger zuurstofpercentage dan normale ademlucht) duiken als je opleiding dit niet toestaat. Pure zuurstof mag alleen aan de oppervlakte in noodgevallen worden ingeademd (denk aan caissonziekte).

Hoe genees je het?

Wanneer zuurstofvergiftiging optreed, is het belangrijk te zorgen dat het slachtoffer kan blijven ademen. Zorg onder water dat hij zijn automaat in zijn mond houd (hou het eventueel vast tegen zijn mond aan). Vervolgens moet je langzaam opstijgen en het slachtoffer normale lucht in laten ademen. Als er stuiptrekkingen optreden kun je het best proberen het slachtoffer te beschermen tegen verwondingen, zoals bijvoorbeeld tongbijten.