De Swiss Ball is meer dan alleen een bal voor de fitness

Bij fitness en fysiotherapie worden veel oefenmaterialen gebruikt. De keuze hierin is zeer ruim en sinds het begin van de jaren negentig is bij fitness de Swiss Ball zeer populair geworden, met name in Amerika. Maar Swiss Balls worden niet alleen gebruikt in fitnesscentra en door sporters en fysiotherapeuten, maar worden ook gebruikt tijdens bevallingen en in dierentuinen. Dit artikel gaat over de vele toepassingen die de Swiss Ball kent en het ontstaan van deze bijzondere bal.

Wat is een Swiss Ball

Een Swiss Ball (afgekort SB) is een grote bal van hoogwaardige kunststoffen (PVC) en verkrijgbaar in diverse maten en kleuren. Swiss Balls worden gebruikt in fitnesscentra en als oefenmateriaal in trainingsprogramma’s van sporters en fysiotherapeuten. In Nederland kom je de SB lang niet zo veel tegen in fitness- en krachttrainingscentra als in Amerika, maar de aandacht neemt wel toe. De laatste jaren worden Swiss Balls in allerlei trainingsprogramma’s toegepast. Ook in menig krachttrainingsprogramma van topsporters kom je de SB tegen.

Swiss Balls kunnen zeer fors belast worden. Vaak is het maximale gewicht waarmee een bal belast kan worden (“anti-burst”) aangegeven. Een minimum dat geadviseerd wordt is 300 kg, het maximum ligt momenteel op 1.500 kg en het gemiddelde ligt rond de 500 kg.
Bij de aanschaf dient rekening gehouden te worden met een aantal zaken. Allereerst op het formaat. Er bestaan meerdere formaten. De meest gangbare diameters zijn 65 en 75 cm. Maar ook 55 en 50 (voor kinderen) en 85 kom je tegen. Het balformaat is onder meer afhankelijk van je lichaamsmaten. Soms is de armlengte maatgevend, maar meestal de lichaamslengte. De waarden in onderstaande tabel zijn slechts een indicatie.


Wanneer je de Swiss Ball voor het eerst opblaast, wordt er aanbevolen om dit in twee stappen te doen. Eerst opblazen tot 70% van zijn grootte, dan laat je hem een hele dag zo staan, waarna je hem verder kunt opblazen tot zijn volledige grootte. Deze “gewennings-periode” is bevorderlijk voor de kracht en duurzaamheid van je Swiss Ball. Het is raadzaam om je aan de aangegeven grootte te houden voor de juiste weerstand. Swiss Balls zijn overigens veilige ballen, omdat ze niet kunnen barsten. Bij beschadiging “ontploft” de bal niet, maar ontsnapt de lucht langzaam.

Er zijn heel veel boeken over de Swiss Ball op de markt gebracht, maar ook video’s en DVD’s met een volledige workout.

De Swiss Ball wordt ook wel Exercise Ball, Gym Ball , Pilates Ball, Fit Ball, Balance Ball, Swedish Ball, Physioball, Therapy Ball, Pezzi Ball, Stability Ball, Yoga Ball, Birth Ball of Thera Ball genoemd.

Het ontstaan van de Swiss Ball

De Swiss Ball is uitgevonden door de Italiaan Aquilino Cosani. Cosani geboren op 13 april 1924 was mede-eigenaar van het bedrijf Ledragomma, wat nu Ledraplastic heet en fabrikant is van gymnastic balls sinds 1963.
Cosani perfectioneerde een giet-proces voor de fabricage van “puncture-resistant” grote plastik ballen. Deze ballen - die eerst “Pezzi Balls” heetten - werden in de jaren zestig oorspronkelijk gebruikt bij de behandeling-programma's voor pasgeborenen en zuigelingen door Mary Quinton, een Britse fysiotherapeut werkzaam in Zwitserland.
Later werden de ballen gebruikt door Dr. Susanne Klein-Vogelbach, directrice op de Physical Therapy School in Basel, als geïntegreerde bal-oefeningen voor fysieke therapie behandelingen bij neuro-ontwikkelingsstoornissen. Gebaseerd op het concept van "functionele bewegingsleer" pleitte Klein-Vogelbach voor het gebruik van baltechnieken bij de behandeling van volwassenen met orthopedische of medische problemen.
Als gevolge van de opzienbare resultaten die in Zwitserland behaald werden door het werken met deze ballen begonnen Amerikaanse fysiotherapeuten in Noord-Amerika eveneens gebruik te maken van deze technieken en al gauw werd de benaming “Swiss Ball” geïntroduceerd. Al spoedig werd de Swiss Ball populair bij fitnesscentra, bij sporters als complete workout en bij Yoga.

Toepassingen van de Swiss Ball

De toepassingen van de Swiss Balls zijn zeer divers; ze worden o.a. gebruikt als:

• Trainingsmateriaal
• Stoel
• Birth Ball (Geboorte Bal)
• Speelgoed (voor grote dieren)

Trainingsmateriaal
Swiss Balls worden gebruikt in fitnesscentra en als oefenmateriaal in trainingsprogramma’s van sporters en fysiotherapeuten. Bij de oefeningen met Swiss Balls draait het om stabiliteit. Als je oefeningen uitvoert op een SB dan merk je meteen dat je instabiel bent en dat het moeite kost om je positie vast te houden. Vooral je romp moet zich flink inspannen en dat is juist de kern van het trainen met een SB. Bij vrijwel alle sportbewegingen, maar ook bij alledaagse activiteiten is het belangrijk om je romp stabiel te houden, zogenaamde “core stability”. Je romp loopt van je heupen tot aan je oksels. Je kan verschrikkelijk sterk zijn in je armen en benen, als je rompstabiliteit of rompkracht onvoldoende is dan komt die arm- of beenkracht niet tot uitdrukking. Je bent altijd zo sterk als je zwakste schakel.
Een variant op de Swiss Ball is de zogenaamde Versaball. Een combinatie van Swiss Ball en een speciale oefenbank, waarmee nog meer trainingsopties mogelijk zijn.


Stoel
Er zijn ook speciale frames te koop voor de Swiss Ball, zo krijg je je eigen Swiss Ball Chair, een ergonomisch verantwoorde stoel die je de juiste werkhouding geeft. Meestal gebruikt als bureaustoel.
De ergonomie is gebaseerd op de theorie dat de buik- en rugspieren voortdurend worden betrokken bij en actief zijn om de juiste houding en het evenwicht op de bal te handhaven.


Birth Ball
De Swiss Ball wordt ook “Birth Ball” of “Geboorte Bal” genoemd. De Birth Ball wordt gebruikt als ontspanningsmateriaal om tijdens de bevalling de weeën op te vangen. Het “hangen” op de bal wordt als zeer ontspannen ervaren en partners kunnen ondertussen de rug van de vrouw masseren.
Tijdens de zwangerschap en na de bevalling is de Birth Ball tevens ideaal voor bekkenbodem-training.
In Nederland is de Birth Ball niet zo bekend, in landen als Engeland en Amerika daarentegen wel.


Speelgoed
Ook dierentuinen maken graag gebruik van Swiss Balls; hier worden ze gebruikt als "speelgoed" voor de grotere dieren zoals ijsberen, tijgers en olifanten. Het feit dat een Swiss Ball zo’n grote bal is en zo fors belast kan worden, maken hem zeer geschikt om als speelgoed te dienen voor deze sterke dieren. En bovendien blijft dit speelgoed drijven in het water, wat zeker ook een pluspunt is.

• Voor nog meer foto's van dieren met Swiss Balls klik hier