De springersknie (jumpers knee)

De springersknie (jumpers knee) is een veel voorkomende sportblessure bij tennis, badminton en andere 'snelle' sporten. De springerknie is een overbelastingsblessure bij de aanhechting van de knieschijfpees aan de onderzijde van de knieschijf (patella). Deze pees is actief wanneer de sporter vanaf de grond omhoog spring, maar speelt ook een rol bij het stabiliseren van de landing. Deze blessure komt daarom ook veel voor bij spring- en intervalsporten.

Wat is de springersknie

De springersknie, in de medische wereld 'apexitis patellae' genoemd, is een overbelastingsblessure van de kniepees. Dit is de pees die van de onderkant van de knieschijf naar het onderbeen loopt. Er zijn kleine scheurtjes of afwijkingen in een klein gebied van de kniepees, net onder de knieschijf. De klachten komen voornamelijk voor bij jonge sporters in de leeftijd van 15 tot 35 jaar.

Oorzaken van de springersknie

De springersknie is een veel voorkomende aandoening bij tennissers en badmintonners ten gevolge van de explosieve spiercontracties van de bovenbeenspieren die nodig zijn voor het springen, de plotselinge starts en stops en de snelle richtingveranderingen. Onvoldoende flexibiliteit van de quadriceps (spieren aan de voorzijde van het bovenbeen), hamstrings (spieren aan de achterzijde van het bovenbeen) en x- en o-benen kunnen bijdragen aan een overmatige belasting van de kniepees en de ontwikkeling van een springersknie.
Naast sporten kunnen overgewicht en een verkorting van de strekspiergroep een oorzaak zijn van de springersknie.

Symptomen

Een springerknie is te herkennen door een stekende pijn net onder de knieschijf, die optreedt bij kniebelastende activiteiten zoals springen, sprinten of snel terugkeren na een zijwaardse beweging. De springerknie kent vaak een blijvende zeurende pijn na het sporten. Drukken op de knieschijfpees, vlak onder knieschijf, is erg pijnlijke. Het been strekken terwijl iemand het onderbeen tegenhoudt, geeft eveneens veel pijn.

De belangrijkste symptomen zijn:

• Een pijnlijk gebied en gevoeligheid in het geblesseerde gedeelte van de pees.
• Plaatselijke pijn aan de onderzijde en voorzijde van de knieschijf bij indrukken of betasten.
• Zeurende pijn en stijfheid na inspanning.
• Pijn bij het samentrekken van de quadriceps.
• Behoefte om te bewegen als gevolg van langdurig verblijf in dezelfde statische positie (zitten en staan).

Diagnose

Medisch onderzoek (door een arts of fysiotherapeut) is noodzakelijk wanneer de klachten lang aanhouden. Deze medische behandeling kan de volgende bevindingen opleveren:

De aangetaste pees kan dikker lijken dan die aan de niet-aangetaste zijde.
Er kan sprake zijn van een lichte zwelling rond het pijnlijke gebied.
Pijn treedt op bij actieve houdingen, zoals hurken, buigen, enz.

Naast het eerste onderzoek bij een huisarts of fysiotherapeut kan aanvullend onderzoek nodig zijn. Met behulp van een MRI-scan kunnen kleine beschadigingen in de kniepees worden vastgesteld. Tevens is het belangrijk om rust te houden wanneer de eerste pijnklachten optreden, de blessure is immers veroorzaakt door overbelasting.

De ernst van de blessure

De springersknie kent vier ernstgradaties. Deze zijn oplopend van licht tot ernstig.

• Gradatie 1: Alleen pijn na training.
• Gradatie 2: Pijn vóór en na training, maar pijn neemt af na opwarming.
• Gradatie 3: Pijn tijdens activiteit, waardoor training of prestaties niet optimaal kunnen zijn.
• Gradatie 4: Pijn tijdens dagelijkse activiteiten, die al dan niet verergeren.

Wanneer gradatie 1 optreedt is het van belang de sportieve inspanningen te verminderen of te staken. Een huisarts raadplegen is altijd raadzaam, omdat een springersknie soms ook veroorzaakt kan worden door een verkeerde stand van de voeten en de benen.

Behandeling

De behandeling van een springerknie verschilt per persoon. Bij de meeste sporters volstaat het volledig staken van de sportinspanningen, eventueel ondersteund door oefeningen van de fysiotherapeut. Bij de ernstigere gradaties van een springersknie kunnen chirurgische ingrepen plaatsvinden. Hierbij wordt een gedeelte van de kniepees weggesneden of worden kleine incisies gemaakt om de druk op de pees te verminderen. Een chirurgische ingreep gaat altijd gepaard met een intensief revalidatietraject.

Preventie

Een springersknie kan voorkomen worden. Hierbij moet gedacht worden aan:

• Een goede warming-up voor het sporten.
• Krachttraining van de bovenbeenspieren die de druk op de pees verminderen.
• Dragen van goede kwaliteit schoenen die de druk wegnemen bij het landen na een sprong.