Doping, een weg naar zoete glorie

Elk jaar wordt de wereld geconfronteerd met doping gevallen in de Tour de France, het EK en het WK atletiek, etc. Ook de ‘out of competition’ testen leveren ieder jaar verscheidene positieven op. De klopjacht op fraudeurs neemt de laatste jaren toe. Wanneer is iets doping?

Definitie

De definitie van het WADA (World Anti Doping Agency) van doping luidt als volgt: Stoffen en methoden die verboden zijn door het Wereld Anti-Doping Agentschap. De lijst met verboden stoffen en methoden ook wel de dopinglijst wordt elk jaar opnieuw opgesteld, deze lijst wordt op 1 januari van het dan aankomende jaar van kracht. De dopinglijst is terug te vinden op www.dopingautoriteit.nl, hier is ook een lijst te vinden van veel gebruikte toegestane middelen.

Een stof komt in aanmerking om op de dopinglijst geplaatst te worden indien aan minimaal twee van de drie volgende criteria voldaan is. Die criteria zijn:

1. (mogelijk) prestatiebevorderend;
2. (mogelijk) schadelijk voor de gezondheid;
3. in strijd met de ‘Spirit of Sport’.

Met ‘Spirit of Sport’ worden de normen en waarden van de sport bedoeld, zoals Fair Play.

Neem bijvoorbeeld Stanozolol, de anabole steroïde waarop Ben Johnson positief testte. Anabole steroïden zorgen voor een toename van spierweefsel waarmee de spiermassa en de spierkracht toenemen. Daarnaast zijn sporters die anabole steroïden gebruiken minder snel vermoeid, ze kunnen meer en harder trainen en herstellen sneller. Door deze eigenschappen voldoen deze steroïden aan het eerste criterium. Anabole steroïden hebben ook bijwerkingen variërend van acne tot hartaanvallen en beroertes met de dood als gevolg, hiermee wordt ook voldaan aan het tweede criterium en staan de anabole steroïden op de dopinglijst. Voedingssuplementen staan niet op de dopinglijst, omdat ze mogelijk prestatie bevorderend werken, maar niet schadeljk zijn of in strijd met de Spirit of Sport.

De essentie

De essentie van elke competitie is dat deze eerlijk verloopt en dat de deelnemers gelijke kansen krijgen op basis van natuurlijk talent en vermogen. Dopinggebruik is hierin bedrog door oneerlijke, competitie vervalsende middelen. Hoewel doping altijd not done is, omdat het als oneerlijk beschouwd wordt, zijn er tal van andere facetten die gelijke kansen voor sporters onmogelijk maakt. Zo zijn logischerwijs armere landen in het nadeel, vanwege mindere technologische ontwikkelingen en slechtere faciliteiten.

Een aansprekend voorbeeld hiervan is PeptoPro®. PeptoPro® is de eerste sportdrank die peptiden bevat (gefragmenteerde eiwitten). Hierdoor neemt de hersteltijd van sporters af doordat de energievoorraden van spieren sneller worden aangevuld na een inspanning. Volgens het NUTRIM, de afdeling van de Universiteit van Maastricht die zich bezig houdt met onderzoek op het gebied van voeding en toxicologie, presteren sporters die PeptoPro® gebruiken gemiddeld 5% beter dan sporters die een gewone sportdrank op suikerbasis gebruiken. In december 2003 werden zo’n 200.000 kartonnetjes met PeptoPro® exclusief verstrekt aan de Nederlandse Olympische atleten. Unfair.

Financieel

Volgens prof. Dr. Elmer Sterken (RuG) zijn de opbrengsten van een Olympische Spelen tegenwoordig ruim kostendekkend. De inkomsten uit sponsoring, maar ook de verkoop van TV-rechten zijn dusdanig groot dat die de uitgaven ruimschoots dekt en dat er zelfs winst uit de ticketverkoop te halen valt. Sponsoren, maar ook de Amerikaanse televisiezenders, die bijvoorbeeld alleen voor de TV-rechten van de Olympische Spelen in Sydney 715 miljoen dollar aan het IOC betaalde, zijn gebaat bij een positief karakter van een sportevenement. Wanneer een Olympische Spelen een aantal dopingschandalen kent, zou het gevolg kunnen zijn dat minder mensen naar de Spelen kijken en de tv-zenders hun inkomsten uit reclame zien krimpen. Hierdoor zou een tv-zender kunnen worden afgeschrikt en de volgende keer minder geld of geen geld in het sportevenement willen investeren, wat een catastrofe voor sporters zou zijn.

Legalisatie

Waarom wordt doping niet gelegaliseerd? Zo kunnen arme landen makkelijker opboksen tegen de technologische voorsprong van de rijke landen en worden competities eerlijker omdat iedereen gebruikt. Dit lijkt wellicht een gemakkelijke oplossing, maar sporters dienen tegen zichzelf in bescherming genomen te worden. De Amerikaanse sportarts Gabe Mirkin stelde aan meer dan honderd topatleten de volgende vraag: ‘Als ik je een pil zou geven die een Olympisch kampioen van je zou maken, maar die binnen een jaar je dood tot gevolg zou hebben, neem je die pil dan? De uitslag van deze vraag was zeer opmerkelijk: meer dan de helft antwoordde met een ‘ja’. Klaarblijkelijk is het behalen van triomf voor sporters een dusdanig hoog goed, dat alle middelen geheiligd zijn, ook al wordt de gezondheid geschaad.

Controle

Voordat de ‘out of competition’ testen (doping controles buiten de wedstrijden om) werden ingevoerd, kon een sporter doping gebruiken tot vlak voor de wedstrijd, zolang de clearence periode ( het verlaten van de stof uit een lichaam), maar niet overeenkwam met de wedstrijd. Zo kon een anabole steroïde, wat eigenlijk beschouwd wordt als zijnde een trainingsmiddel en veel gebruikt werd buiten de wedstrijd om, rijkelijk worden toegediend zonder dat de sporter ooit positief testte. Tegenwoordig en na de invoering van de ‘out of competition’ testen, is het moeilijker gebleken om doping te gebruiken. Omdat de sporter zijn whereabouts (contact- en verblijfsgegevens per uur) heeft doorgegeven kan er elke dag tussen zes uur ’s ochtends en elf ’s avonds een dopingcontroleur verschijnen. Dit maakt het uiteraard zeer riskant om doping te gebruiken. Tenzij je doping gebruikt die niet of nauwelijks te traceren is.

Dopingautoriteiten zoals het WADA hebben nog steeds de uitdaging om alle variaties van doping te detecteren met testen die voldoende valide zijn om een sporter te kunnen pakken. Hiervoor is er een grote groep internationale wetenschappers dag-in-dag-uit bezig met het ontwerpen van testen voor nieuwe doping technieken, zo snel als de dopingleveranciers ze kunnen maken. Deze wetenschappers kunnen de records van Olympische Spelen in Beijing herschrijven. De bloed en urine monsters van de sporters worden erg lang bewaard, zodat deze met nieuwere testen nogmaals gescreend kunnen worden. Zo zijn de triomfen van Marion Jones op de Spelen van 2000 uit de boeken geschrapt, nadat er een test was ontworpen die de steroïden die ze destijds gebruikt heeft kon detecteren.

Doping is onlosmakelijk met sport verbonden en wellicht is het nooit geheel uit te bannen. Te reduceren is het zeker en dan wordt de sport misschien een beetje eerlijker. Als andere verstorende factoren ook goed aangepakt worden, wordt de sport misschien wel weer zo als die bedoeld is: atleten die met elkaar wedijveren op basis van al hun trainingen, talent en mentale vermogen.