Amelander kampioenschap Tiepelen in Buren

Dorpsbelang Buren haalde het slagspel tiepelen uit de mottenballen en organiseerde in 2011 het eerste Amelander Kampioenschap Tiepelen. Tijdens de BureKermis strijden viertallen tegen elkaar om de eer en een prijs, de Gouden Tiepelstok. Een nieuwe traditie is geboren. Sinds die eerste keer in 2011 wordt er jaarlijks om het Amelander Tiepelkampioenschap gestreden en doorgaans hullen de deelnemers zich in grappige pakken: deelnemen is belangrijker dan winnen. Behalve voor de fanatiekelingen, die gaan voor de winst.

Kampioenschap tiepelen

Tiepelen is een slagspel dat in de eerste helft van de vorige eeuw nog volop werd gespeeld in heel Nederland en ook op Ameland. Tegenwoordig zie je het bijna niet meer, al is er in Buren een groepje dat het spel bleef spelen. Het spel wordt ook wel pinkelen, katrikken of klinkaard spelen genoemd. Het slagspel wordt door kinderen en volwassenen gespeeld. Het slagteam slaat met de tiepelstok de tiepel weg. Het veldteam vangt de tiepel en gooit het terug.

Tiepelstok

Om te kunnen tiepelen heb je twee stokken nodig:

1. een lange tiepelstok van 50 tot 60 centimeter nodig. Dit moet een sterke en veerkrachtige stok zijn; essen is een geschikte houdsoort.
2. een tiepel, een kort stokje van ongeveer 15 centimeter lengte. De tiepel is van hard en zwaar hout gemaakt.

Het spelprincipe

• Er wordt een vore in de grond gemaakt
• De tiepel wordt over de vore gelegd
• De slagman wipt met de tiepelstok de tiepel op
• De tiepel wordt zo ver mogelijk het veld in geslagen
• De afstand wordt gemeten
• Wordt de tiepel gevangen, dan legt de slagman de tiepelstok over de vore en probeert de vanger van het veldteam de tiepel op de tiepelstok te gooien. Als dit lukt is de slagman af.
• De tiepel kan worden gevangen met twee handen, met één hand of met de mond.

Regels in Buren

In Buren wordt er volgens de regels van het dorp gespeeld. Elk team bestaat uit vier spelers en een coach/verzorger. De minimum leeftijd is 16 jaar. Een strenge, maar rechtvaardige jury zorgt ervoor dat het kampioenschap volgens de regels verloopt.

De officiële Bure-Kermis-Regels

Veldpartij en slagpartij

Tiepelen wordt gespeeld met een klein stokje (tiepel), een grote stok (tiepelstok) en een kuiltje in de grond. Er is een veldpartij en een slagpartij. De slagpartij mag vier kleer slaan om punten te scoren. Elk teamlid doet een slag. Tijdens het Amelander kampioenschap mag elk team per wedstrijd alle vier slagen doen. Als die vier slagen gedaan zijn, wisselen slag- en veldpartij. Doet iemand op het verkeerde moment een verkeerde slag, dan is hij af en gaat het volgende teamlid verder voor de volgende slag. Is een teamlid van de slagpartij af, dan krijgt de veldpartij er tien bonuspunten bij.

Vangen

De slagpartij slaat zo, dat de veldpartij de tiepel moeilijk kan vangen. Wordt de tiepel gevangen, dan is de slagman af en krijgt de veldpartij de punten. Vangt de veldpartij de tiepel met twee handen, dan krijgt de veldpartij er tien punten bij. Wordt de tiepel met één hand gevangen, dan is dat twintig punten waard. De net weggeslagen tiepel die nog niet stilligt, mag door de veldpartij teruggeschopt worden. Hier geldt: hoe dichter de tiepel bij het kuiltje ligt, deste minder punten scoort de slagpartij.

Vier slagen

De Buremer variant kent vier slagen:

1. Oplegje
2. Grauw skot
3. Tipsie
4. Soldaatje

1. Oplegje

De tiepel wordt over het kuiltje gelegd en met de tiepelstok zo ver mogelijk of zo tactisch mogelijk weggeslagen. De veldpartij probeert het stokje te vangen om punten te verdienen. Wordt de tiepel niet gevangen, dan moet de tiepelstok over het kuiltje gelegd worden om de veldpartij de kans te geven de tiepel tegen de tiepelstok aan te gooien. Lukt dat de veldpartij, dan is de slagman af.

2. Grauw Skot

Met de tiepelstok in de ene hand en de tiepel in de andere hand wordt de tiepel zover mogelijk uit de hand weggeslagen. De veldpartij probeert de tiepel te vangen. De veldpartij moet de gevangen tiepel zo dicht mogelijk bij het kuiltje teruggooien. Lukt het de veldpartij om de tiepel minder dan één tiepelstoklengte van het kuiltje te gooien, dan is de slagpartij af. De slagman mag de geworpen tiepel terug het veld in slaan. Dat levert de slagpartij punten op. De slagman moet dan gissen hoeveel tiepelstoklengtes er tussen tiepel en kuiltje passen (alleen ronde getallen 5, 10, 15, 20 enz.). Het aantal stoklengtes geeft het aantal punten voor de slagpartij aan. Als de veldpartij niet meegaat met het aantal gegiste stoklengtes moet de slagpartij daadwerkelijk meten en tellen. Was het gegiste aantal verkeerd gegokt, dan is de slagpartij af. Wie de tiepel bij het terugslaan achter het kuiltje gooit is ook af.

3. Tipsie

Met de tiepelstok in de hand en de tiepel tussen duim en wijsvinger van dezelfde hand, wordt de tiepel opgegooid en met de tiepelstok het veld in geslagen. Wie met deze slag de tiepel niet raakt is af. Wordt de tiepel wel geraakt, dan probeert de veldpartij de tiepel te vangen om er punten mee te scoren. Wordt de tiepel niet gevangen, dan moet, net als bij de vorige slag, het aantal tiepelstoklengtes tusssen tiepel en kuiltje worden gegokt. De veldpartij kan meegaan met de gok of vragen om nameting.

4. Soldaatje

De tiepel wordt op de punt van de tiepelstok gehouden. De tiepel wordt opgewipt en weggeslagen met de tiepelstok. Wie de tiepel niet raakt is af. Bij een rake slag probeert de veldpartij weer te vangen om punten te scoren. Is de tiepel niet gevangen, dan volgt er weer de gok van het aantal tiepelstoklengtes tussen kuiltje en tiepel. De veldpartij kan weer akkoord gaan met het aantal of vragen om na te tellen.

Tiepeltrofee

Het eerste Amelander Tiepel Kampioenschap werd in 2011 gespeeld. Dorpsbelang Buren had het slagspel uit de mottenballen gehaald en een Tiepeltrofee voor de winnaars laten maken: de Gouden Tiepel. Bij het eerste kampioenschap traden de teams aan in uitbundige kledij.

Tiepelkampioenen

15 oktober 2011: Team A4, Robert Kienstra, Lex Kiewied, Siprian de Jong, Leo Kiewied en coach Jos Kienstra
13 oktober 2012: Team Lexies Leftovers: Robert Kienstra, Leo Kiewied, Siprian de Jong, Martijn Boelens en Bakkertje of sien vervanger
12 oktober 2013: Komkommerbij, de als bijtjes aangeklede Gerben Molenaar, Theo Metz, Dirk Molenaar, Johan de Jong en Ciprian Molenaar
18 oktober 2014: Nico en de 3J's
17 oktober 2015:
oktober 2016:

Lees verder

• Sportief Ameland - een actief, gezond en gastvrij eiland
• Buren – Oostelijkste dorp op Ameland