Veiligheid in de paardensport: caps en bodyprotectors

Dat paardrijden niet zonder risico is, hoeft niemand u te vertellen. Paardrijden wordt door velen als een gevaarlijke sport beschouwd, en dat is niet geheel onterecht. Jaarlijks worden heel wat ruiters verwond bij het beoefenen van de sport. Gelukkig zijn er steeds meer en betere veiligheidsmaatregelen om lichamelijke letsels bij ongevallen te beperken.

Is paardrijden gevaarlijk?

Aan paardrijden is, zoals aan bijna elke sport, enig risico verbonden. Je werkt samen met een levend wezen, een groot en sterk dier. Dat dier kan wel eens schrikken, en is sterk genoeg om je van zijn rug te werpen als iets hem niet zint. Ruiters bevinden zich tijdens het rijden toch op een aanzienlijke hoogte, en dat zorgt wel eens voor letsels wanneer men valt en daarbij slecht terecht komt. Tegen de 'minder ernstige' letsels zoals kneuzingen en botbreuken valt helaas weinig te beginnen, want de tijd dat men in een harnas te paard zat is natuurlijk al lang voorbij. De meest gevoelige plekken van het lichaam, namelijk het hoofd, de rug en organen zoals longen, kunnen we echter wel beschermen bij een valpartij.

Een cap

Al sinds jaar en dag wordt bij het paardrijden door de meeste ruiters een cap gedragen. Een cap is een helm die het hoofd beschermt bij een valpartij. Heel wat jaren geleden stelde een cap eigenlijk niet zoveel voor. Hij vormde natuurlijk wel enige bescherming en kon de schok enigszins verminderen, maar bij veel valpartijen zag men dat de cap al van het hoofd viel nog voor de ruiter de grond raakte.

De laatste jaren is men echter steeds meer aandacht gaan schenken aan de bescherming van het ruiterhoofd. De caps werden steeds technischer en steviger, en enkele jaren geleden werd aan caps een veiligheidsnorm toegekend: CE/EN 1384. Sindsdien moeten caps voor de ruitersport over dit label beschikken, zodat een ruiter er zeker van is dat zijn cap voldoende bestand is tegen een ernstige val.

Sommige ruiters ervaren het dragen van een cap als vervelend en lelijk. Gelukkig doen fabrikanten er tegenwoordig alles aan om caps stijlvol en hip te maken, zodat men niet meer met een veel te grote champignon op het hoofd hoeft rond te rijden. Ook aan de ventilatie en het gewicht van caps blijft men steeds werken. Dat zorgt ervoor dat ruiterhelmen tegenwoordig langs alle kanten ademend en ventilerend zijn, en door het gebruik van lichte materialen voelt men bijna niet meer dat men iets op het hoofd draagt. Het dragen van een cap kan een ruiter het leven redden, en moet dus ten allen tijde aangemoedigd worden!

Bodyprotectors

Meer recent zijn de bodyprotectors. Dit zijn vesten die over de kleding gedragen worden, en die bestaan uit schokbrekende platen omheen het lichaam. Bij de klassieke bodyprotector wordt zowel de rug als de borst beschermd. Het risico op ernstige rugletsels of inwendige letsels wordt hierdoor sterk verkleind.

Inmiddels is het dragen van een bodyprotector verplicht in bijvoorbeeld de eventing, een tak van de paardensport waarin paard en ruiter over vaste, vaak harde hindernissen moeten springen. Wanneer men als ruiter en val maakt en een van deze stevige hindernissen raakt, kan een bodyprotector het verschil maken tussen een ernstig letsel en een val waarbij men er met de schrik vanaf komt. De bodyprotector wordt ook steeds vaker verplicht op concours waar kinderen met pony's een jumpingparcours rijden.
Het nadeel van de eerste bodyprotectors was dat men enorm beperkt werd in de flexibiliteit en de bewegingsvrijheid. Daarom zweerden vele ruiters het dragen van een lichaamsbeschermer af. Ook hier werd aan gewerkt en tegenwoordig is het mogelijk bodyprotectors te vinden die de ruiter nog steeds de mogelijkheid bieden om comfortabel op het paard te zitten. Er werden ook varianten uitgewerkt, zoals het Airbag-vest. In dit vest zitten luchtkussens die zich opblazen wanneer de ruiter van het paard valt. Deze vesten worden door eventingruiters vaak in combinatie met een klassieke bodyprotector gebruikt, om nog meer veiligheid te garanderen.

Voor ruiters die enkel springen of dressuur rijden en zich ook extra willen beschermen, maar ook voor ruiters die vaak te maken krijgen met jonge en/of moeilijke paarden, bestaan er ook rugbeschermers. Deze zijn flexibeler dan de bodyprotector, omdat ze enkel over een beschermende rugplaat beschikken. Deze rugbeschermers zijn nog niet toegestaan in de eventing, maar worden alsnog vaak aangekocht door verschillende soorten ruiters!