Sportpsychologie en fitness: een goede combinatie!

Sportpsychologie en fitness lijkt een minder voor de hand liggende combinatie. Toch is sportpsychologie in fitness net zo relevant als in andere sporten die meer gericht zijn op competitie en sportvaardigheden. Binnen het fitnesscircuit houdt een sportpsycholoog zich veel bezig met de motivatie van de sporter. Hoe kan ervoor worden gezorgd dat iemand die kiest voor fitness niet binnen 6 maanden weer afhaakt? En hoe kunnen een fitnessinstructeur en een sportpsycholoog hieraan bijdragen?

Bewegen is belangrijk

Al 20 jaar is het percentage drop-outs binnen de fitness hetzelfde. Zo’n 50 procent van alle volwassenen die een fitnessactiviteit starten, stoppen hier binnen 6 maanden mee. Fitness draagt juist bij aan een gezonder leven.
Fysieke inactiviteit wordt in verschillende onderzoeken gelinkt aan grote gezondheidsproblemen als hart- en vaatziekten, diabetes, botontkalking en negatieve psychische problemen als depressies en angsten.
Bewegen is dus van belang. Dertig minuten gezonde beweging per dag is al voldoende.

Welke factoren zijn van invloed op ons beweeggedrag?

• Algemene zelfbeeld: niet alleen ons zelfvertrouwen speelt hierbij mee, maar ook de perceptie van wat je zelf kan hoort hierbij.
• Fysieke zelfbeeld: het fysieke zelfbeeld wordt gebaseerd op vier domeinen:

1. Sportcompetentie: wat denk je dat je allemaal kunt op sportief gebied, wat zijn je mogelijkheden om vaardigheden te leren?
2. Fysieke conditie: hoe fit vind je jezelf?
3. Aantrekkelijkheid van het lichaam: hoe aantrekkelijk vind je jezelf?
4. Fysieke kracht: Hoe sterk vind je jezelf en hoe zeker ben je in situaties die fysieke kracht van je vereisen?

Deze vier domeinen zijn de basis voor de zelfwaarde van een sporter. Gevoelens als vreugde, tevredenheid, trots, respect en vertrouwen ontstaan uit het fysieke zelfbeeld van de persoon.

Zelfbeeld beïnvloedt beweeggedrag

Kortom, het algemene en fysieke zelfbeeld beïnvloeden het beweeggedrag. Om een fitnessprogramma vol te houden, zou de ontwikkeling van een positief zelfbeeld centraal moeten staan. Het deelnemen aan een activiteit zou positief kunnen worden benadrukt, waardoor de uitkomsten meer op de achtergrond komen.

Positieve feedback

Fitness is namelijk geen sport die supersnel resultaat laat zien. Echter, de beginnende sporter wil graag snel resultaat. Vaak willen ze snel gewicht verliezen. Door ze positieve feedback op hun deelname te geven en uitleg over de langzame effecten van fitness, zullen ze minder snel afhaken door uitblijvende resultaten.

Sociale steun helpt bij bij het verkleinen van het aantal drop-outs

Het sporten in groepsverband geeft sociale steun aan de sporter. Dezelfde mensen tegen te komen, die net als jij aan een doel werken, zorgt ervoor dat mensen zich vertrouwd in de omgeving gaan voelen. De mensen hebben een overeenkomst, ze willen allemaal fit worden. Ook al lijkt fitness een individuele sport, je komt vaak dezelfde mensen tegen. Met name wanneer ze op eenzelfde niveau van fitheid zitten, voelen ze zich gesteund en is de kans op drop-outs kleiner.

Tips voor fitnessinstructeurs

• Complimenteer sporters met hun deelname, gewoon dat ze er zijn. Leg de nadruk dus niet op de uitkomsten.
• Heb het met je sporter over de invloed op hun gezondheid en fitheid i.p.v. op hoe ze eruit zien en hun gewicht. Sporters beginnen wel met fitness, vanwege hun voorkomen, maar deze redenen zullen er niet voor zorgen dat ze ook blijven sporten. Juist de verbeterde fitheid en algemene gezondheid (waaronder i.d.d. ook lichaamsgewicht) zorgen ervoor dat mensen langdurig aan een sport doen.
• Blijf op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen omtrent gezondheid en fitness, zodat je altijd accurate informatie kan geven.
• Geen sporters het gevoel dat ze controle hebben over het programma en suggesties mogen doen. Wanneer ze dan slagen in hun doelen, zal dit de motivatie extra vergroten.
• Laat startende sporters op bepaalde tijden komen, zodat ze veel mensen tegenkomen die in dezelfde situatie zitten. Dit geeft steun en vertrouwen, waardoor ze het vertrouwen krijgen dat zij ook hun doel kunnen behalen.

Wat kan een sportpsycholoog betekenen voor een sportschool?

Er zijn een aantal psychologische vaardigheden belangrijk bij fitness. Doelen stellen, gedachtetraining en aandacht dragen bij aan een betere motivatie en prestatie.

• Doelen stellen: door op een juiste manier doelen te stellen (SMART) zal de sporter beter gemotiveerd zijn om te blijven sporten.
• Gedachtentraining: negatieve gedachten die ervoor kunnen zorgen dat een sporter stopt, kunnen worden omgebogen naar gedachten die er juist voor zorgen dat je blijft sporten.
• Aandacht: hoe blijf je met je aandacht bij het sporten en waar let je dan op? Dit heeft te maken met bewustwording van je lichaam. Met aandacht een oefening doen heeft veel meer effect dan gewoon even snel wat gewichten optillen.

Daarnaast kunnen verbeeldingsoefeningen helpen bij het voorbereiden op een oefening. Een gesprek met een sportpsycholoog kan helpen je doelen op een rij te krijgen, je motivatie te vergroten en je te leren omgaan met gedachten en onzekerheden.

Conclusie

Het aantal volwassenen dat 6 maanden na aanvang nog aan fitness doet is al jaren 50%. Om dit percentage te vergroten kunnen fitnessinstructeurs en sportpsychologen de aandacht van de korte effecten verschuiven naar de effecten op gezondheid en beweeggedrag.

Daarnaast werkt het gevoel van controle hebben op het programma motivatieverhogend voor de sporter. Een sportpsycholoog kan d.m.v. het leren van doelen stellen, gedachtetraining, aandachtstraining en verbeeldingsoefeningen de motivatie van een sporter verhogen.

Sporten heeft een positieve invloed op de gezondheid en fitheid van de mens. Een sportpsycholoog bij de sportschool betrekken kan er dus voor zorgen dat meer mensen langer blijven sporten.