Natuurlijk paardrijden: boomloos rijden

Bij een boomloos zadel ontbreekt het harde deel uit het zadel, waardoor het zadel zeer flexibel is. De ruiter voelt de beweging van het paard heel goed en het paard kan beter reageren op de beweging van zijn berijder. Het merendeel van de ruiters weet niet goed wat boomloos rijden nou precies inhoudt, daarom besteed ik in dit artikel aandacht aan het rijden met een boomloos zadel.

Een boomloos zadel

Bij een boomloos zadel ontbreekt de zadelboom. De boom is het harde deel van het zadel, gemaakt van hout of hard kunststof, dat het zadel zijn vorm geeft, en dat ook zorgt voor de drukverdeling van de ruiter over de paardenrug. Omdat de boom dus hard is, is het heel belangrijk dat deze precies past op de rug van het paard. Wordt een zadel niet goed aangemeten, dan volgen daar geheid gezondheidsproblemen (die vaak als rijtechnisch probleem worden gezien) bij het paard op. Omdat bij de boomzadels zo ontzettend veel problemen veroorzaken, kan het boomloos rijden een oplossing bieden.

Een boomloos zadel heeft dus geen hard deel, en is dubbel te vouwen naar alle richtingen. Het zadel heeft een pommel (gevuld boogje aan de voorkant) en een cantle (gevulde boog aan de achterkant) om de vorm van het zadel te behouden en om ervoor te zorgen dat er nog ruimte overblijft tussen de schoft en de voorkant van het zadel. Deze zadels hoeven doordat ze geen vaste pasvorm hebben dus niet professioneel te worden aangemeten, omdat het zadel zich aanpast aan de vorm van de paardenrug.Wat wél belangrijk is, is om het goede model voor je paard te kiezen. Boomloze zadels mogen dan wel op elke paardenrug passen, er zijn nog steeds dingen waar je op moet letten. Heb je bijvoorbeeld een paard met een erg hoge schoft, dan moet je goed opletten of hij genoeg schoftvrijheid heeft bij het zadel. Zo niet, dan moet de pommel aangepast worden. Ook bij een hoogliggende ruggengraat kan het zadel niet meteen lekker liggen, hiervoor zijn speciale pads verkrijgbaar.

Een belangrijk deel van het zadel is de pad. Bij het boomzadel heeft het dekje alleen een licht beschermende werking, bij het boomloze zadel heeft de pad een zeer belangrijke werking. In de pad zitten namelijk twee kussens, die er voor zorgen dat de schoft en de ruggengraat vrij komen te liggen. Bij een boomzadel is dit al het geval, omdat dat zadel door twee kussens wordt opgehoogd. De reden dat de kussens bij de boomloze zadels niet onder het zadel maar onder de pad zitten, is dat je op die manier het zadel makkelijker kan aanpassen aan de bouw van je paard. Op gewoon gebouwde paarden ligt het zadel met de pad van zichzelf al goed, maar bij overbouwde of onderbouwde paarden kan een extra inlage ervoor zorgen dat het zadel rechter komt te liggen.

De kans bestaat dat het paard zelf een boomloos zadel niet prettig vindt, omdat de hulpen directer doorkomen. Dit ligt echter aan de hardheid van de hulpen van de ruiter, en als deze zijn hulpen correct en niet te scherp doorvoert, zal het paard ook niet protesteren.

Boomloos rijden

Een boomloos zadel is veel soepeler dan een boomzadel, waardoor het paard zich vrijer kan bewegen. Daarbij zit er minder ruimte en hard materiaal tussen ruiter en paard de ruiter kan de bewegingen van het paard veel beter voelen. Paard en ruiter voelen elkaar beter aan, de communicatie verloopt veel duidelijker. Er kan dus heel goed met de zit worden gereden – wat overigens ook goed kan met een boomzadel, alleen komt het bij een boomloos zadel duidelijker door. Een goede combi is dus het boomloos rijden met het bitloos rijden, bij allebei staat het rijden zonder dwang en met je zit centraal.

Sommige ruiters zullen ervaren dat het boomloos rijden qua gevoel vergelijkbaar is met zonder zadel rijden. Door de pommel, cantle en de beugelriemen zit de ruiter alleen zekerder. In vergelijking met boomzadel zit de ruiter in een boomloos zadel minder ‘vast’. Sommige ruiters zullen dit niet fijn vinden, ze zitten minder stevig en hebben het gevoel hebben dat ze niet goed kunnen blijven zitten. Hier ligt echter een secundair probleem onder, namelijk het niet hebben van een goede, onafhankelijke zit. Een onafhankelijke zit is erg belangrijk om goed paard te rijden. Gebeurt er eens iets onverwachts of verlies je een beugel, zal een ruiter met een onafhankelijke zit goed kunnen blijven zitten. Een onafhankelijke zit is ook van belang bij het rijden met je zit. Bij het boomloos rijden kan dus gereden worden zonder al te veel hand- en beenwerk.

Als je eenmaal met een boomloos zadel rijdt, zal je zien dat je houding vooruit gaat. Je wordt namelijk niet, zoals bij een boomzadel, in een houding gedwongen, maar je krijgt een natuurlijke houding. Je balans en houding worden dus aangepast aan het paard, niet aan het zadel. Dit is ook erg geschikt voor ruiters die snel last van hun rug en spieren hebben.

Modellen

De markt is tegenwoordig erg ontwikkeld op het gebied van boomloze zadels. Voor elke tak van de paardensport zijn ze geschikt en zij er speciale modellen gemaakt. Een boomloos zadel heeft over het algemeen een redelijk specifiek uiterlijk, maar ook dressuurmodellen die nauwelijks te onderscheiden zijn van boomzadels zijn verkrijgbaar.

Er zijn een paar marktleiders op het gebied van boomloze zadels. Zo zijn er de zadels van Barefoot, Startrekk en Freeform. Dit zijn de bekendste merken en hebben allen dressuur-, veelzijdigheids- en westernmodellen. Deze zadels worden gezien als kwalitatief goed. Er zijn ook veel namaakzadels op de markt, maar daar zijn de meeste mensen huiverig mee. De pasvorm van die zadels is vaak niet perfect uitgewerkt, waardoor er te veel druk op de ruggengraat of schoft komt te liggen.

De dressuur- en veelzijdigheidszadel van o.a. Barefoot zijn op KNHS dressuurwedstrijden gewoon toegestaan, er moeten dan wel Engelse beugels aan zitten.