Blindenvoetbal: 5-a-side (five-a-side), voetbal voor blinden
Atleten met een visuele handicap die voetballen? Onmogelijk, denk je? Nee hoor, blindenvoetbal is een volwaardige sport die sinds 2004 op het programma van de Paralympische Spelen staat. Dit dynamische spel verloopt uiterst snel waarbij alle spelers hun capaciteiten tonen. De ogen zijn immers niet nodig om dit prachtige spel te spelen. De speler krijgt hierbij aanwijzingen van ziende coaches. En het publiek? Dat reageert anders dan je zou denken...
Synoniemen blindenvoetbal
Blindenvoetbal staat ook bekend onder de volgende synoniemen:
Blindenvoetbal: 5-a-side als sport voor blinden en slechtzienden
Wat is blindenvoetbal?
Blindenvoetbal, ook wel 5-a-side genoemd, is een aanpassing van het traditionele voetbal voor blinden en slechtzienden. Dit dynamische en snel bewegende spel wordt gespeeld met een speciale bal die geluid maakt, zodat de spelers deze kunnen volgen. De sport is sinds 2004 een vast onderdeel van de Paralympische Spelen, en heeft zich sindsdien verder ontwikkeld als een erkende en gerespecteerde paralympische discipline. De regels van het spel zijn specifiek aangepast om rekening te houden met de visuele beperking van de spelers, wat het een unieke en indrukwekkende sport maakt.
De basisprincipes van blindenvoetbal
Blindenvoetbal is een spel waarbij twee teams van vijf spelers tegen elkaar strijden op een specifiek aangepast veld. De spelers moeten zich volledig verlaten op hun andere zintuigen, vooral gehoor, om de bal te volgen en zich te oriënteren op het veld. Aangezien de meeste spelers geen zicht hebben, worden zij ondersteund door coaches die hen aanwijzingen geven tijdens het spel. Het doel is om de bal in het doel van de tegenstander te krijgen, net zoals in traditioneel voetbal, maar de dynamiek is sterk veranderd door de aanpassingen die worden gedaan aan zowel het materiaal als het speelveld.
Geschiedenis van blindenvoetbal
Oorsprong van de sport
Blindenvoetbal vindt zijn oorsprong in de vroege 20e eeuw, toen de eerste georganiseerde wedstrijden voor blinde atleten werden gehouden. De sport ontwikkelde zich eerst in landen als Brazilië, waar het snel populair werd, en breidde zich later uit naar Europa en andere delen van de wereld. De eerste internationale competitie werd georganiseerd in 1996, en al snel werd het een vaste waarde in het paralympische sportprogramma. De opkomst van blindenvoetbal heeft geholpen de zichtbaarheid en het respect voor paralympische sporten wereldwijd te vergroten.
Blindenvoetbal op de Paralympische Spelen
Blindenvoetbal werd in 2004 voor het eerst opgenomen in het programma van de Paralympische Spelen, wat een belangrijke stap was in de erkenning van de sport op het wereldtoneel. Sindsdien heeft het zich verder ontwikkeld en is het steeds professioneler geworden, met toernooien en competities die over de hele wereld plaatsvinden. De Paralympische Spelen zijn nu een van de belangrijkste evenementen voor blindenvoetbal, waar atleten de kans krijgen om hun vaardigheden en doorzettingsvermogen te tonen.
Aangepast reglement en materiaal voor 5-a-side
De kern van blindenvoetbal blijft vergelijkbaar met gewoon voetbal, maar er zijn enkele belangrijke aanpassingen voor personen met een
visuele handicap (blinden en slechtzienden).
Speelveld
Het speelveld is kleiner (20 x 40 meter), omgeven door planken (sideboarding), en de ondergrond is stevig. Het spel wordt altijd binnen gespeeld.
Team
Een team bestaat uit vijf spelers, inclusief de keeper. Een ziende keeper mag worden ingezet, maar hij mag zijn speelgebied niet verlaten. Bij de FIFA mogen deze ziende keepers echter niet geregistreerd zijn gedurende ten minste vijf jaar. Elk team heeft ook twee ziende begeleiders (coaches) die buiten het speelveld staan en aanwijzingen geven. Goede communicatie met slechtziende en blinde spelers is van vitaal belang. Alle spelers dragen een skibril om te garanderen dat zij niets zien en het spel gelijkwaardig is voor iedereen.
Bal
De bal is uitgerust met een geluidsbron via een kogellager, zodat spelers zich kunnen oriënteren op het geluid. De bal stuitert minder dan een gewone voetbal en is ook kleiner.
Inhoud van het spel
Er zijn geen buitenspelregels. De wedstrijd bestaat uit twee helften van elk 25 minuten, met een pauze van tien minuten.
Spelersklasse
Blindenvoetbal kent drie classificaties: B1, B2 en B3. De classificatie is afhankelijk van het resterende gezichtsvermogen van de speler:
- B1: Spelers in deze klasse zijn volledig blind, hebben geen lichtperceptie of kunnen geen handvorm herkennen.
- B2: Atleten in deze klasse zijn zwaar slechtziend. Zij kunnen de vorm van een hand herkennen, hebben een gezichtsscherpte van 2/60 en een gezichtsveld van minder dan 5 graden.
- B3: Slechtziende spelers in deze klasse hebben een gezichtsscherpte van 2/60 tot 6/60 of een gezichtsveld van 5-20 graden.
Speelwijze van blindenvoetbal
De speelwijze van blindenvoetbal varieert afhankelijk van de classificatie van de visueel gehandicapte speler. Er bestaan twee types blindenvoetbal:
- B1 Blindenvoetbal: Alleen spelers met de B1-classificatie mogen deelnemen. De doelverdediger en begeleiders mogen ziend zijn of uit klasse B2 of B3 komen.
- Blindenvoetbal voor B2 en B3: Spelers uit de B2- en B3-classificaties spelen samen, maar er moeten altijd ten minste twee B2-spelers op het veld staan.
Verschil met gewoon voetbal
In blindenvoetbal bestrijken de passes een kortere afstand en proberen spelers de bal niet meer dan een paar centimeter van hun voeten af te laten wijken. Dit vereist behendigheid en uitstekende balbeheersing. Het spel bevat doorgaans meer dribbelwerk dan regulier voetbal. Toeschouwers moeten stil zijn om spelers in staat te stellen zich goed te oriënteren. Uitjouwen door het publiek gebeurt daarom niet. Stilte is ook belangrijk bij andere sporten voor visueel gehandicapten zoals
showdown (tafeltennis voor blinden, slechtzienden en zienden) en
goalball (balsport voor visueel gehandicapten), waar spelers ook afhankelijk zijn van hun gehoor.
Blindenvoetbal in Nederland en België
In Nederland houdt de blindenorganisatie
Bartiméus zich bezig met blindenvoetbal. De trainingen vinden plaats in Zeist. De verantwoordelijke sportbond in Nederland is
Gehandicaptensport Nederland. In België houdt
Parantee zich bezig met blindenvoetbal. Een van de Belgische clubs is "Brussels 5-a-side Anderlecht": https://www.facebook.com/pg/Brussels5aSide
Internationale competities en kampioenschappen
Blindenvoetbal wordt wereldwijd gespeeld en erkend, met internationale competities die de hoogste niveaus van de sport vertegenwoordigen. De belangrijkste internationale competities zijn:
- Het Wereldkampioenschap Blindenvoetbal (IBSA Blind Football World Championships), gehouden om de vier jaar.
- De Europese Blindenvoetbal Kampioenschappen, ook gehouden om de vier jaar.
- De IBSA Blind Football Europa Cup, een jaarlijks toernooi dat de beste teams uit Europa bijeenbrengt.
Deze toernooien spelen een cruciale rol in de ontwikkeling en promotie van blindenvoetbal wereldwijd, en ze dragen bij aan de groei van de sport op lokaal en internationaal niveau.
Blindenvoetbal en de psychologische voordelen voor spelers
Versterking van zelfvertrouwen en onafhankelijkheid
Blindenvoetbal biedt veel meer dan alleen fysieke voordelen voor de spelers; het heeft ook een aanzienlijke psychologische impact. Spelers ervaren een versterking van hun zelfvertrouwen en gevoel van onafhankelijkheid. Het spel stelt hen in staat om op een gelijkwaardige manier deel te nemen aan een teamsport, wat hen helpt om sociale barrières te doorbreken. De autonomie die de spelers krijgen door zelfstandig te navigeren op het veld en samen te werken met hun teamleden draagt bij aan een sterkere zelfwaardering.
Sociale integratie en gemeenschapsgevoel
Een ander belangrijk psychologisch voordeel van blindenvoetbal is de bevordering van sociale integratie. Spelers komen in contact met andere mensen met een visuele beperking, maar ook met ziende coaches en vrijwilligers. Dit versterkt het gemeenschapsgevoel en kan helpen om gevoelens van isolatie te verminderen die vaak gepaard gaan met een visuele handicap. Door samen te trainen en wedstrijden te spelen, ontwikkelen spelers sterke vriendschappen en netwerkstructuren die hen ook buiten het veld ondersteunen.
Belangrijke organisaties en verbondenheid
De belangrijkste organisatie voor blindenvoetbal is de International Blind Sports Federation (IBSA), die verantwoordelijk is voor de organisatie van wereldkampioenschappen en internationale regels en richtlijnen. In Nederland en België zijn er verschillende regionale en nationale organisaties die samenwerken met IBSA om de sport te bevorderen en te ondersteunen.
Toekomst van blindenvoetbal
Blindenvoetbal blijft evolueren met verbeteringen in technologie en training. Innovaties zoals geavanceerde geluidsballen en verbeterde blindenbrillen helpen spelers om hun prestaties te verbeteren. Er zijn ook inspanningen om de sport toegankelijker te maken door meer teams en competities te ontwikkelen en bewustwording te vergroten. Er zijn plannen voor grotere internationale toernooien en een grotere zichtbaarheid in de media om de sport verder te populariseren.