Veel gebruikte opstellingen in het voetbal

Voetbalcoaches die bekend staan om hun bepaalde opstellingen, er zijn er veel van. De trainers bedenken de meest gedetailleerde tactieken, met verschillende varianten. De tactieken evolueerden zich langzaam van heel aanvallend naar een evenwicht tussen aanvallen en verdedigen. De meest bekende opstelling die men in Nederland kent, is het 4-3-3-systeem dat men als 'aanvallend' Nederland graag uit wil dragen. Wat zijn de tien meest gebruikte of nog voorkomende voetbaltactieken?

• De opstellingen met 3 verdedigers
• 3-3-4-opstelling
• 3-4-3-opstelling
• 3-5-2-opstelling
• De opstellingen met 4 verdedigers
• 4-2-4-opstelling
• 4-3-3-opstelling
• 4-4-2-opstelling
• 4-3-2-1-opstelling
• 4-5-1-opstelling
• 4-2-3-1-opstelling
• De 5-3-2-opstelling in het voetbal

De opstellingen met 3 verdedigers

3-3-4-opstelling

De 3-3-4-opstelling wordt alleen door de trainers gebruikt als ze erg aanvallend voor de dag willen komen. Veel trainers hebben gedurende de tijd dit idee al overboord gegooid. Men speelt met drie verdedigers en drie middenvelders, waarvan één spelmaker en twee centrale middenvelders. Er zijn vier aanvallers, waarvan één spits, twee vleugelspelers en één schaduwspits. Met dit aanvallende systeem werd Co Adriaanse tweede met Willem II, waarmee hij dus de Champions League in ging. Dat Champions League-seizoen was geen groot succes.

3-4-3-opstelling

De 3-4-3-opstelling is misschien nog wel riskanter dan de 3-3-4-opstelling. Ondanks dat men een middenvelder extra heeft, loopt men de kans de tegenstander heel veel ruimte te geven als de middenvelders niet op de juiste positie staan. Het team kent namelijk twee buitenspelers, terwijl het ook nog twee vleugelspitsen hebt, waardoor er in het midden maar twee centrale middenvelders zijn. De twee buitenspelers kunnen tegenwoordig gezien als opkomende backs in een 4-3-3-opstelling. De Nederlandse coaches Johan Cruyff en Louis van Gaal behaalden met het 3-4-3-systeem grote successen met respectievelijk FC Barcelona en Ajax. Louis van Gaal won zelfs de Champions League met de 3-4-3-opstelling.

3-5-2-opstelling

Dit systeem lijkt heel erg op de 5-3-2-opstelling. De backs in het 5-3-2-systeem schuiven het middenveld in en gaan aanvallender denken. Vaak zorgt de trainer ervoor dat er achter de twee spitsen twee aanvallende middenvelders staan. Daarachter staat dan een blok van een defensieve middenvelder en drie centrale verdedigers. De aanvallende backs staan ongeveer op de middenlijn en vallen vaak om de beurt aan.

De opstellingen met 4 verdedigers

4-2-4-opstelling

Het eerste systeem met vier verdedigers werd gebruikt om meer balans te krijgen tussen aanvallen en verdedigen. Het systeem lijkt ook in balans als de cijfers bekeken worden. De ervaring leert echter dat het niet zo makkelijk werkt. Deze speelstijl is vrij aanvallend, aangezien de vier aanvallers weinig defensieve taken kennen.

4-3-3-opstelling

De 4-3-3-opstelling is het systeem dat in Nederland wordt gezien als rolmodel. Het 4-3-3-systeem kent vier verdedigers. Twee daarvan kunnen gebruikt worden als aanvallende backs, waardoor de vleugelspitsen meer naar binnen komen te spelen, wanneer een back aanvalt. Men kent verschillende varianten van een 4-3-3-opstelling. Zo kan men van de drie middenvelders twee of één als defensieve middenvelder gebruiken, terwijl men ook één of twee aanvallende middenvelders neer kan zetten. De spits heeft zijn vaste positie. Deze kan gebruikt worden als afmaker binnen de zestien (via voorzetten vanaf de flanken) of als aanspeelpunt. Dan zullen de vleugelspitsen dieper staan dan hem, aangezien hij daar de bal moet bezorgen. De vleugelspitsen zijn van groot belang in een 4-3-3-opstelling. Als deze weinig creativiteit hebben, wordt het lastig de tegenstander uit te spelen. Deze speelstijl werd werd uitstekend uitgevoerd door Feyenoord toen ze de Europa Cup één won. Ook Ajax bereikte er successen mee, het systeem wordt bijna als heilig verklaard, vanwege de frivole en aanvallende intenties.

4-4-2-opstelling

In dit systeem is het de bedoeling dat men met twee spitsen komt te spelen. Eén spits kan als schaduwspits opereren, zodat deze om de echte spits heen zwerft. In dit systeem zijn er twee buitenspelers die vanaf de middenlijn de hele zijlijn kunnen belopen. Het systeem kan ook als een ruit opgesteld worden (wordt dan 4-1-2-1-2 genoemd). In het 4-1-2-1-2-systeem wordt er duidelijk met een ruit gespeeld, waardoor de buitenspelers omgetoverd worden tot één aanvallende en één defensieve middenvelder, in plaats van vier middenvelder op een rij. Een bekend voorbeeld van dit systeem is het Manchester United uit de jaren 90, onder Sir Alex Ferguson.

4-3-2-1-opstelling

Het 4-3-2-1-systeem is bedoeld voor de defensieve zekerheid. Men speelt namelijk met zeven verdedigend ingestelde spelers. De twee aanvallende middenvelder ondersteunen de enige spits. Het nadeel van dit systeem is dat men moeilijk vooruit kan denken. Teams zullen voor reageren en daardoor op de counter moeten loeren, terwijl de tegenstander tegenhouden wordt. Met dit systeem is een kopsterke spits handig, voor de aanvallende middenvelders die bijsluiten. Ook een snelle diepe spits is handig, voor het afleveren van een dieptepass en zijn/haar snelheid.

4-5-1-opstelling

Dit systeem kan worden gezien als een verdedigend systeem. Het kan echter ook heel aanvallend zijn, als de buitenspelers verder naar voren gaan spelen, waardoor het een 4-3-3-systeem wordt. Dit systeem wordt gebruikt om de tegenpartij tegen te houden, waarna er met snelle buitenspelers gecounterd kan worden.

4-2-3-1-opstelling

De 4-3-2-1-opstelling is de opstelling die eigenlijk de perfecte balans weergeeft tussen aanvallen en verdedigen.
Bij het verdedigen heeft men zes defensief denkende spelers, terwijl men bij het aanvallen vier aanvallend ingestelde spelers heeft. De aanvallers staan niet te ver naar voren, waardoor het speelveld compact kan worden gehouden. Bert van Marwijk werd met Nederland tweede op het WK van 2010 met dit systeem. Het 4-2-3-1-systeem is eigenlijk voortgekomen uit het 4-3-3. De buitenspelers zijn verder naar het middenveld opgesteld, waardoor er compacter gespeeld kan worden.

De 5-3-2-opstelling in het voetbal

Een 5-3-2-opstelling wordt meestal gebruikt door een iets minder sterk team. Men speelt met drie centrale verdedigers, die allemaal in kunnen schuiven naar het middenveld. De backs worden hoog opgesteld, wat wil zeggen dat de backs aanvallender dan normaal ingesteld staan. De drie middenvelders kunnen op verschillende manieren opgesteld worden. De gebruikelijke manier is echter dat de middenvelders een centrale rol houden. Er zijn twee spitsen, die allebei op een andere manier gebruikt kunnen worden. Meestal zwerft de één om de ander heen of komt één spits op de links- of rechtsbuiten positie te spelen. Een goed voorbeeld van de 5-3-2-opstelling is het Nederlands Elftal op het WK van 2014, onder Louis van Gaal, waarmee de derde plek bereikt werd.