Pelé: De Zwarte Parel uit Brazilië

Pelé is een voormalig Braziliaans voetballer. Als speler van Santos en het Braziliaanse nationale elftal behaalde hij grote successen. Tot op de dag van vandaag wordt Pelé gezien als een held in Brazilië en volgens velen is hij zelfs te beste voetballer aller tijden. De invloed die Pelé als voetballer had, blijkt wel uit het feit dat tijdens de burgeroorlog in Nigeria in 1967 een wapenstilstand van 48 uur werd belegd, om Pelé te kunnen zien spelen tijdens een demonstratiewedstrijd in Nigeria. Edson Arantes do Nascimento, zoals de volledige naam van Pelé luidt, werd geboren op 23 oktober 1940 in Três Corações, een stadje in het zuidoosten van Brazilië. De jeugd van Pelé speelde zich af in Bauru, een plaats in de provincie Sao Paulo. Hij groeide op in een arm gezin. Pelé hielp zelf door verschillende baantjes mee om de kost te verdienen. Voor studeren had Pelé weinig talent, voor voetballen des te meer. Op veertienjarige leeftijd begon hij bij de amateurclub uit Bauru te voetballen. Twee jaar later werd hij gecontracteerd door Santos FC, een topclub uit de staat Sao Paulo.

Voetbalcarrière

In 1956 maakt Pelé zijn debuut voor Santos, waarbij hij gelijk een doelpunt maakt. In zijn eerste volledige seizoen bij Santos verovert Pelé een basisplaats. Hij weet gelijk topscorer te worden, met 36 goals in 29 wedstrijden. Een jaar later vergroot Pelé zijn status nog eens, met maar liefst 58 goals in 38 wedstrijden. In dat jaar wist hij zij eerste grote prijs te winnen, door met Santos landskampioen te worden.

Door zijn prestaties in de competitie weet Pelé een plek in de WK-selectie van het Braziliaanse elftal af te dwingen. Op dat toernooi vestigt Pelé definitief zijn status als superster, door in de kwartfinale het enige doelpunt van de wedstrijd te maken. In de halve finale tegen Frankrijk scoort hij drie keer, en in de finale tegen Zweden (5-2 voor Brazilië) maakt hij twee doelpunten. Op zeventienjarige leeftijd bezorgt Pelé Brazilië dus de status van wereldkampioen.

Pelé had alle kwaliteiten van een topvoetballer. Hij was sterk, snel, technisch, een goede dribbel en een hard en zuiver schot. Ook in de jaren na het WK van 1958 bleef Pelé veel doelpunten maken voor Santos. Hiermee bezorgde hij Santos veel succes: van 1961-1965 werd de club vooral dankzij de doelpunten van Pelé vijf jaar op rij kampioen van Brazilië. In 1962 en 1963 won Pelé met Santos de Copa Libertadores, de Champions League van Zuid-Amerika.

Ook voor het Braziliaanse elftal bleef Pelé zijn doelpunten maken, maar mede door blessures kon hij niet zijn stempel drukken zoals hij in 1958 had gedaan. Pelé wist met Brazilië in 1962 nog wel wereldkampioen te worden, maar Pelé raakte al vroeg in het toernooi geblesseerd, waardoor hij slechts een klein aandeel had in het succes. Na het WK van 1966, dat voor Brazilië erg teleurstellend verliep, besloot Pelé een einde te maken aan zijn interlandcarrière.

Toen de doelpuntenproductie van Pelé in de loop der jaren minder werd, nam ook het aantal successen van Santos af. Niettemin wist Pelé op 20 november 1969 het duizendste doelpunt te maken in zijn carrière. Na twee jaar afwezigheid besloot Pelé zich toch weer beschikbaar te stellen voor De Goddelijke Kanaries, zoals het Braziliaanse elftal vaak liefkozend wordt genoemd. Dit bleek een goede beslissing te zijn, want met Brazilië weet Pelé in 1970 voor de derde keer in zijn carrière het WK te winnen en Pelé wordt verkozen tot beste speler van het toernooi.

Hoewel Pelé in 1974 besluit een punt achter zijn loopbaan te zetten, tekent hij in 1975 een lucratief contract bij de Amerikaanse voetbalclub New York Cosmos. Pelé zou hier drie jaar blijven spelen en hoewel hij niet meer de kwaliteiten had van zijn periode bij Santos, wint hij met New York Cosmos in 1977 het kampioenschap. De aanwezigheid van Pelé heeft geholpen voor de populariteit en ontwikkeling van het voetbal in de Verenigde Staten.

Activiteiten na zijn voetbalcarrière

Na zijn voetbalcarrière is Pelé vooral actief als ambassadeur van verschillende organisaties. Hij heeft zich vooral ingezet voor verschillende zaken die met voetbal te maken hebben, zoals de promotie van WK's of het terugbrengen van de corruptie van het voetbal in Brazilië. Pelé heeft verschillende autobiografieën gepubliceerd en heeft daarnaast ook meegewerkt aan documentaires over zijn carrière.

Privéleven

Pelé is twee keer getrouwd geweest. Uit zijn eerste huwelijk, dat duurde van 1966-1982, heeft hij twee dochters en een zoon. Pelé trouwde voor de tweede keer in 1994. Uit dat huwelijk heeft hij een dochter en een zoon.

Erelijst

Santos FC

• Copa Libertadores (2): 1962, 1963
• Landskampioen Brazilië (10): 1958, 1960, 1961, 1962, 1964, 1965, 1967, 1968, 1969, 1973
• Braziliaanse beker (5): 1961, 1962, 1963, 1964, 1965
• Wereldbeker voor clubteams (2): 1962, 1963

New York Cosmos

• Landskampioen Verenigde Saten: 1977

Brazilië

• FIFA World Cup: 1958, 1962, 1970

Individuele prijzen

• Top scorer Braziliaanse Competitie (11 keer)
• BBC Sports Persoonlijkheid van het Jaar: 1970
• FIFA World Cup Gouden bal (Beste Speler): 1970
• Atleet van de eeuw volgens de Franse krant L'Equipe: 1981
• UNICEF voetballer van de eeuw: 1999
• TIME One of the 100 Most Important People of the 20th Century: 1999
• FIFA speler van de eeuw: 2000
• Laureus World Sports Awards Lifetime Achievement Award uit handen van Nelson Mandela: 2000