Zeilen in een Optimist

Zeilen is een wereldwijde watersport. Er wordt heel veel recreatief gezeild maar ook in wedstrijdverband. Bij zeilen maak je voor de voortbeweging van je boot gebruik van de windkracht. Als je de (invloed van de) wind wilt begrijpen en goed wilt leren zeilen, kun je het beste jong beginnen. De meest geschikte zeilboot hiervoor is de Optimist.

Ontstaan en beschrijving van de Optimist

De Optimist is meer dan 50 jaar geleden ontstaan in de Verenigde Staten. Het was toen niet meer dan een goedkope zeepkist op het water voor de jeugdvereniging ‘Optimist’. De Optimist is een eenpersoons zeilbootje van 2,30 meter lang en 1,15 meter breed. In eerste instantie werden Optimisten alleen van hout gemaakt. Ook in onze tijd zijn er nog Optimisten van hout, maar veelal worden ze nu van polyester gebouwd. Het bootje heeft een spriettuig (het zeil wordt omhoog gehouden met een spriet) met een zeiloppervlak van 3,5 m2. De diepgang is 0,80 meter en het officiële gewicht is 35 kg.

Veiligheid

Als je gaat zeilen gaat veiligheid voor alles!

• Draag altijd een zwemvest, zelfs als je goed kunt zwemmen. Als je alleen zeilt, draag dan een reddingsvest met een kraag die je hoofd boven water houdt. Als je omslaat met je boot, blijf dan altijd bij je boot.
• Draag altijd schoenen als je gaat zeilen. Deze (surf)schoenen zorgen ervoor dat je niet uitglijdt en dat je je voeten niet bezeert.
• Houd rekening met het weer: kies geschikte zeilkleding. Zorg voor warme kleding als het koud is, een regenpak als het regent en smeer je goed in met zonnebrandcrème als de zon schijnt. Op het water verbrand je heel snel!
• Ken de verkeersregels op het water. De allerbelangrijkste regel is goed zeemanschap. Dit betekent dat je je moet gedragen als een goed en verstandig zeeman. Het Binnenvaartpolitiereglement (BPR) geeft aan welke regels op de binnenwateren van Nederland gelden en wie er in welk geval voorrang heeft.

Zeilles in de Optimist

Om goed te leren zeilen is het nemen van zeilles verstandig. Doe dit bij een zeilschool met CWO gecertificeerde instructeurs. CWO staat voor Commissie Watersport Opleidingen. De CWO houdt zich bezig met het uniforme diplomasysteem voor diverse watersportopleidingen. Er zijn veel zeilscholen in Nederland en je kunt op verschillende wijzen zeilles nemen, bijvoorbeeld door zeilkamp, wekelijkse zeilles of enkele dagen of dagdelen achtereen. Zeillessen in een optimist worden meestal gegeven aan kinderen tussen 7 en 12 jaar. Op zeilles leer je heel veel dingen zoals bijvoorbeeld de boot zeil- en nachtklaar maken, de boot te water laten en verhalen, de stand en bediening van de zeilen, sturen, roer- en zwaardbediening, overstag gaan, gijptechnieken, opkruisen, boot stil leggen, omslaan en oprichten van de boot en bijzondere vaartechnieken. De verschillende niveaus van de CWO diploma’s geven aan in hoeverre de verschillende technieken worden beheerst.

Onderdelen van de Optimist

• De romp is het ‘lichaam’ van de boot en de achterzijde noem je de spiegel. De drijflichamen in de romp zorgen ervoor dat als het bootje omgaat, deze blijft drijven.
• Klasseteken, Nationaliteit en Zeilnummer geven achtereenvolgens de klasse van de boot aan, het land waaruit de boot komt met het unieke nummer.
• Zeillatten hebben als functie de vorm van het zeil te ondersteunen. Met het blok wordt het touw op de juiste wijze geleid.
• De mast houdt het zeil omhoog, de giek spant samen met de neerhouder het zeil aan de onderzijde en de spriet houdt de punt van het zeil omhoog.
• Voor de koers van de boot is het zwaard belangrijk (in de zwaardkast), de boot drijft hierdoor niet af. Met het roer (met helmstok en joystick) is de koers te veranderen.
• Tell tales helpen om in de gaten te houden hoe de luchtstroming rond het zeil zich gedraagt. Het vaantje geeft informatie over de windrichting.

Schiemanswerk

Om je boot te kunnen op- en aftuigen heb je kennis nodig van schiemanswerk; dit is ‘alles wat te doen heeft met touw’. De verschillende knopen gebruik je bij verschillende onderdelen op de boot. Knopen die je moet kennen zijn bijvoorbeeld:

• mastworp,
• achtsteek,
• paalsteek.

Oefen veel zodat je alle belangrijke knopen en steken onder de knie hebt. Je instructeur kan je hierbij helpen.

Nog enkele belangrijke zeiltermen

• Bakboord = links
• Stuurboord = rechts
• Hoger wal = de wal waar de wind vandaan komt = loefzijde
• Lager wal = de wal waar de wind naartoe gaat = lijzijde
• Oploeven = naar de wind draaien
• Afvallen = van de wind af draaien
• Over stag gaan = draaien van de boot met de neus door de wind waardoor de zeilen worden verplaatst naar de andere boord (bak- of stuurboord)
• Gijpen = voor de wind de boot draaien waardoor de zeilen naar de andere boord gaan
• Laveren = opkruisen = zigzaggend tegen de wind in zeilen

Tot slot

Goed en plezierig zeilen leer je in de praktijk. Naast kennis van de theorie van het zeilen is regelmatig oefenen van belang! Door lid te worden van een zeilvereniging leer je steeds beter en sneller te zeilen. Je kunt dan ook mee doen met zeilwedstrijden met je Optimist.