Gasinstallatie aan boord van boten

De meeste ongelukken aan boord van boten worden veroorzaakt doordat de gasinstallatie niet goed is aangelegd en daardoor al snel gevaarlijke situaties kunnen ontstaan. Als er brand aan boord van een schip ontstaat, door bijvoorbeeld een gaslekkage, is het belangrijk niet in paniek te raken. De zuurstoftoevoer afsluiten is het eerste wat u dient te doen en vervolgens de brand blussen. Een veilig aangelegde gasinstallatie aan boord van boten is daarom van levensbelang

De gasinstallatie - onderdelen voor boten

• Gasbun
• Gasfles
• flesadapter
• Drukregelaar
• Gasslang
• Slangklemmen (roestvrijstaal)
• Slangtule (messing)
• Schotdoorvoer (messing)
• koperen leiding (diameter 8 millimeter)
• steunbussen
• beugels voor leiding
• Gaskraan
• Verbruikerstoestel
• Gasdetector

Belangrijk is dat u deze onderdelen bij een watersportzaak koopt, of een erkend installateur. De gas onderdelen die u bij campingzaken kunt kopen zijn niet voor boten geschikt.

Gasbun voor boten

De gasbun dient buiten de kajuit van de boot geplaatst te worden, bij voorkeur een speciale ingerichte gasbun, reeds bij de bouw aangebracht. Indien dit niet aanwezig is, zal er een gasbun zelf geplaatst moeten worden.

Bepaal of u butaangas wilt gebruiken of propaangas. Butaangas is slechts boven 5 graden Celsius te gebruiken, terwijl propaangas tot -20 graden nog werkt. Het nadeel van propaangas is wel de grootte van de gasflessen. Voor kleine boten tot 8 meter niet echt geschikt. Er zijn complete gasbunnen tekoop, die u bij voorkeur een plek geeft in de bakskist (bij zeiljachten). Bij kleine motorjachten zien we de gasbun regelmatig op het achterplateau, boven het roerblad, staan. Dit is toelaatbaar op rivieren en kanalen, echter realiseer u dat een dergelijke plek voor een gasbun niet geschikt is voor de ruime binnenwateren, zoals het IJsselmeer. De gasbun moet aan de bovenzijde een ventilatiemogelijkheid hebben en op de bodem een afvoer. De gasfles moet in de bun op een vlonder geplaatst worden, zodat bij lekkage het gas onder de fles weg kan stromen. Gas is zwaarder dan lucht en zal bij lekkage direct onderin de gasbun zakken. De afvoerleiding met een diameter van 22 milimeter, dient schuin naar beneden af te lopen en de huiddoorvoer moet minimaal 5 centimeter boven de waterlijn uit komen.
De drukregelaar voor boten
Het is belangrijk dat de juiste drukregelaar wordt toegepast: er is een speciale drukregelaar voor butaangas (30 Mbar) en een speciale drukregelaar voor propaangas (50 Mbar). Deze mogen nooit verwisseld worden, aangezien propaan met een hogere druk de fles verlaat. De drukregelaar wordt middels een adapter aan de gasfles gekoppeld. Bij propaan-gasflessen zit de adapter al aan de fles zelf, bij butaan-gasflessen is dit een losse adapter.

Gasslang voor boten

De leiding van de gasfles naar de eerste schotdoorvoer dient een gasslang te zijn, die niet langer mag zijn dan 1 meter.
Bij een goedgekeurde gasslang is de houdbaarheidsdatum op de slang leesbaar: de slang dient om de 3 jaar te worden vervangen. De slang wordt over de slangtule geschoven die aan de adapter zit (los verkrijgbaar) en vastgezet met een slangklem (roestvrijstaal). Vervolgens moet het andere uiteinde van de slang over de slangtule van de eerste schotdoorvoer geschoven worden en weer worden vastgezet met een slangklem.

Schotdoorvoer voor boten
Dit is een rechte in messing uitgevoerde schotdoorvoer, voorzien van 2 snelkoppelingen: aan de bunzijde zit aan de snelkoppeling van de schotdoorvoer een slangtule, aan de andere zijde van de schotdoorvoer moet nu verder worden gewerkt met koperen leiding.
Koperen leiding voor boten
De koperen leiding met een diameter van 8 millimeter moet in de snelkoppeling van de eerste schotdoorvoer geschoven worden. Voordat u dit doet moet in het uiteinde van de koperen leiding een steunbus geschoven worden: dit is een conisch gevormd busje, die ervoor zorgt dat de (zachte) koperen leiding in de knelkoppeling niet plat wordt geperst. De koperen leiding moet om de 20 centimeter gebeugeld worden met speciaal verkrijgbare beugels die voorzien zijn van een rubberen binnenmantel: de leiding kan zo nog meebewegen met de trillingen van het schip. Als u weer een schot tegenkomt zal er weer een schotdoorvoer geplaatst moeten worden, net zolang totdat u bij het laatste schot bent, voor het verbruikerstoestel (bijvoorbeeld een fornuis).
Gaskraan voor boten
Na de laatste schotdoorvoer moet een gaskraan geplaatst worden (voorzien van 2 snelkoppelingen) Aan de ene zijde van de gaskraan loopt het uiteinde van de koperen leiding, aan de andere zijde moet aan de snelkoppeling van de gaskraan een slangtule komen. Daar wordt weer een gasslang, met een maximale lengte van 1 meter, over geschoven en vastgezet met een slangklem. De leiding van de laatste schotdoorvoer naar het verbruikerstoestel dient bij voorkeur weer een gasslang te zijn.

Verbruikerstoestel voor boten

Het andere uiteinde van de gasslang moet over de slangtule van het verbruikerstoestel geschoven worden en weer worden vastgezet met een slangklem. Let u, bij de aanschaf van een verbruikerstoestel, bijvoorbeeld een fornuis, dat deze voorzien is van een thermo koppel. Dit is een thermische beveiliging die ervoor zorgt dat het gas wordt afgesloten bij het doven van de vlam (door bijvoorbeeld wind).

Gasdetector aan boord van boten

De gasdetector dient onderin de boot (bilge) geplaatst te worden. Zoals al eerder beschreven, zal het gas dat zwaarder is dan lucht, bij een gaslekkage onderin het schip verzamelen. Naast dat een gaslek een specifieke gaslucht produceert is het een geruststellende gedachte dat er een akkoestisch alarm afgaat, wanneer er sprake is van een lekkage. U zult maar verkouden zijn!

Inspectie aan boord van schepen:

Wanneer de gasinstallatie is aangelegd, hetzij door uzelf, hetzij door een installateur, doet u er goed aan de installatie te laten keuren door een erkend installateur. De installateur zal de gehele installatie ook afpersen, zodat duidelijk wordt of alles gasdicht is aangelegd. U ontvangt van een erkende installateur een rapport en bij goedkeuring ook een keuringssticker. Dit is belangrijk voor de verzekering, in geval van brand aan boord van schepen. Er zijn ook steeds meer havens die eisen dat vaste ligplaatshouders een goedgekeurde gasinstallatie aan boord hebben. En dat is een goede zaak!