Voetbaltrainingsoefeningen voor mini's en kabouters

"Hoe kan ik een gevarieerde voetbaltraining geven aan mini's of kabouters, die zowel leuk als leerzaam is?" een dergelijke vraag stellen honderden goedwillende voetbaltrainers zich wekelijks, als ze voor een volgende training staan. Het valt niet altijd mee om aan de allerkleinste voetballertjes van 5-6 jaar training te geven, maar er zijn genoeg oefeningen en trainingsvormen, die leerzaam zijn.

Voorbereiding van de training

Eigenschappen van vijf- en zesjarige voetballers

Voordat je aan het opzetten van een training begint, is het nuttig om je af te vragen wat de specifieke (voetbal)eigenschappen zijn van spelertjes van 5 en 6 jaar.

• Jonge voetballers zijn snel afgeleid. Train daarom maximaal 1 uur en verdeel de training in verschillende trainingsvormen en oefeningen. Een oefening mag daarom nooit langer duren dan 20 minuten. Dat is tevens de speelduur van één helft in een wedstrijd.
• Jonge voetballers hebben zelden of nooit problemen met spieren. Daarom is een klassieke warming-up met warmlopen en rek- en strekoefeningen overbodig. Sommige wetenschappers beweren zelfs dat het slecht is voor jonge kinderen. Het is in ieder geval tijdverlies.
• Als jonge kinderen beginnen met voetballen hebben ze over het algemeen de grootste moeite met balcontrole. Dus voordat je begint met oefeningen waarin overspelen en verdedigen centraal staan, is het veel belangrijker dat de spelertjes veel met de bal trainen. Zodoende krijgen ze een beter balgevoel. Als dat beter gaat, kan een volgende stap worden gezet.
• Kinderen van 5 en 6 jaar hebben een enorme energie. Echt moe zullen ze niet worden. Op conditie trainen is niet wenselijk en wederom zonde van de tijd. De specifieke voetbalconditie doen de voetballertjes op tijdens de trainingsvormen en wedstrijden. Als ze tenminste enthousiast meedoen.
• Op een dergelijke jonge leeftijd kun je nog geen verdedigers of aanvallers onderscheiden. Laat de spelertjes lekker vrijuit voetballen. Laat ze ontdekken wat ze goed kunnen en leuk vinden en waar ze minder aanleg voor hebben. Daarom is het ook niet wenselijk om op deze leeftijd al met een vaste keeper te werken. Laat iedereen om beurten keepen.
• Koppen is een onderdeel van het voetbalspel, maar nog niet aan de orde voor de beginnende voetballer. Die moet eerst met zijn voeten leren voetballen. De rest komt later.

Standaard benodigdheden

• Veel balcontacten, betekent een betere balcontrole. Daarom is het van belang dat er voor iedere speler een bal ter beschikking is.
• Plusminus 20 pionnen en/of hoedjes om oefeningen uit te zetten
• Vijftal hesjes voor het partijspel
• Twee pupillendoeltjes (2 x 5 meter)

Bij sommige trainingsvormen heb je nog speciale zaken nodig, die zullen verderop het artikel bij de desbetreffende trainingsvorm worden aangeven.

Algemene aandachtspunten

Uitleg van een oefening. Neem hier altijd als uitgangspunt; praatje-plaatje-daadje. Oftewel, korte uitleg wat de oefening inhoudt (nooit langer dan drie korte zinnen), laat zien waar het gaat gebeuren (de oefening, die je hebt uitgezet) en daarna laat je de oefening zelf één keer zien. Tot slot altijd vragen of het duidelijk is. Voor de perfectionisten onder ons; praat nooit tegen de wind in en ga op je hurken zitten. Dan komt de uitleg het meest duidelijk over.

De training

Voorbereiding

Zorg dat je voordat de training begint, de oefenvormen al hebt voorbereid, zodat je weet wat je gaat doen. Zodra de training aanvangt zouden de eerste oefeningen al uitgezet moeten zijn. Zodoende krijg je een vlotte en gestructureerde training. Indien je acht kinderen of meer hebt, is het raadzaam om in twee groepjes te trainen. Dan krijgen de kinderen meer aandacht én zijn ze minder snel afgeleid. Je moet natuurlijk wel de beschikking hebben over een tweede trainer of behulpzame ouder.

Tijdschema

• 5 minuten warming-up in spelvorm
• 15 minuten oefening zonder afwerken op doel
• 15 minuten oefening met afwerken op doel
• 20 minuten partijspel
• 5 minuten opruimen en afsluiting

Warming-up in spelvorm

Dribbelen
Zet een vierkant uit van ongeveer 20 bij 20 meter. Geef alle spelers een bal en laat ze dribbelen met de bal aan de voet. Op een teken (bijvoorbeeld een fluitsignaal) geef je de spelers een opdracht. Voorbeelden:

• Stoppen met dribbelen en met de voet op de bal (variant met de mindere voet op de bal)
• Stoppen met dribbelen en op de bal gaan zitten (variant met de knie op de bal)
• Rondje maken met de bal (let op dat de speler de bal een paar keer raakt en niet zo maar rond de bal loopt)
• Sprintje maken met de bal naar buiten het vak
• Sprintje maken richting de trainer die in het midden staat (leuke afsluiter van de warming-up)

Estafette met bal
Maak twee groepjes en zet twee keer twee pionnen met een bepaalde afstand er tussen, bijvoorbeeld 10 meter. Laat de eerste speler per groep met bal sprinten rond de pion en daarna terugkeren naar zijn groep. De speler moet eerst rond zijn groep dribbelen om vervolgens de bal aan de tweede speler van een groep te geven. Het spel is klaar zodra de laatste speler de bal weer heeft ingeleverd bij de eerste speler. Het is belangrijk dat de speler rond zijn groep dribbelt. Dat is goed voor het balgevoel en dat voorkomt dat er "vals" gespeeld wordt door te vroeg te vertrekken. Om te variëren kun je de afstand telkens vergroten of een slalomparcours maken.

Chinese Muur
Maak een vak van 15 x 15 meter en geef alle spelers een bal. De trainer is de jager en probeert de bal af te pakken van de spelers die willen oversteken. Als de trainer de bal heeft afgepakt neemt de speler de bal in de hand en gaat in het midden staan van het vak. Als er van een tweede speler de bal wordt afgepakt, gaat die speler naast de eerste speler staan. Zodoende vormen de afgevallen spelers een muur (de Chinese Muur). Het spel duurt net zolang tot er één speler over is gebleven. De trainer moet bij voorkeur ook eens een mindere speler laten winnen. Dat is goed voor zijn of haar zelfvertrouwen.

Oefeningen zonder afwerken op doel

Mik op de bal
Maak een vak van 15 x 15 meter en verdeel de groep in tweeën. Leg in het midden een afwijkende bal (bijvoorbeeld andere kleur). Beide teams moeten proberen met hun eigen bal op de "middenbal" te mikken. Ze moeten dat zo vaak mogelijk doen, zodat de bal naar de andere kant rolt. Let op dat de spelers de bal met binnenkant van de voet spelen. Doel van de oefening: hard en zuiver de bal raken.

Overspelen en stoppen van de bal
Maak tweetallen die in eerste instantie 10 meter van elkaar staan. Zet in het midden twee pionnen of hoedjes 2 meter van elkaar. Laat de spelers met binnenkant voet naar elkaar de bal spelen, tussen de pionnen/hoedjes door. Laat ze ook telkens de bal met binnenkant voet stoppen (stilleggen). Kijk dat het standbeen altijd naast de bal is op het moment van spelen en stoppen van de bal. Als het goed gaat vergroot je de afstand telkens met een paar meter. Doel van de oefening: zuiver de bal spelen en stoppen van de bal.

Circuit
Maak een circuit in een vierkant, waarbij elke oefening ongeveer 20 meter lang is. Op elk stuk kun je verschillende oefeningen doen.

• Sprinten van pion naar pion met de bal aan de voet.
• Slalommen met de bal aan de voet tussen pionnen door.
• Zet een aantal kleine hekjes/poortjes neer (als ze die op de voetbalvereniging hebben) en laat de spelers de bal door het hekje heen spelen en er zelf overheen springen. Als dergelijke hekjes niet beschikbaar zijn, kun je het ook met twee pionnen doen waar tussen door gespeeld moet worden.
• Zet een aantal pionnen neer die de speler één voor één moet omschieten.

Doel van de oefening: bal onder controle houden.

Oefeningen met afwerken op doel

Schieten met de wreef
Alle bovenstaande oefeningen waren bedoeld om de voetballertjes te leren om de binnenkant van de voet te gebruiken. Zowel het spelen, als het stoppen van bal. Met de binnenkant van de voet heeft een voetballer het meeste controle. Met de volgende oefening gaan de spelers leren om met de wreef te schieten (met de veters van de schoen). Hiermee kan een speler harder schieten. Voor de jongste voetballers is dat lastig om te leren. Daarom is het raadzaam dit voorlopig alleen te doen met het schieten op de doel met een rollende bal.

De trainer gaat op ongeveer 10 meter van het doel staan. De speler speelt de bal met binnenkant voet naar de trainer. Die legt de bal schuin klaar (beetje terug en een beetje richting de kant van de goede voet van de speler). Het voetballertje loopt in en schiet de bal met de wreef op het doel (punt van de schoen naar beneden, midden van de bal raken met het midden van de wreef, met de veters dus).
Doel van de oefening: leren schieten met de wreef plus het goed inspelen van een medespeler.

Uitspelen van de laatste verdediger
Zet op plusminus 10 meter van het doel een pion neer (maar dat kan ook de trainer zelf zijn). Dit stelt een tegenstander voor. Laat de spelers richting de "tegenstander" dribbelen en vlak ervoor de bal opzij leggen, zodat die voor de goede voet ligt. Daarna direct afwerken op doel. Doel van de oefening: het aanleren van een eerste "schijnbeweging"; namelijk de bal opzij leggen.

Van afstand schieten
Zet op twee pionnen op ongeveer 3 meter van elkaar op 8 meter van het doel. Doe hetzelfde op 10, 12 en 14 meter. Laat de spelers eerst dribbelen naar de pionnen op 8 meter. Vanaf de pionnen moeten ze schieten op doel. Als ze scoren moeten ze de volgende ronde vanaf 10 meter proberen enzovoorts. Scoren ze niet, dan moeten ze bij de volgende poging opnieuw proberen. Doel van de oefening: schieten van verschillende afstanden. Zodoende worden de betere spelers uitgedaagd om van steeds verder te schieten. De mindere spelers kunnen wat langer oefenen van dichter bij. Zo is dit voor alle spelers een uitdagende oefening.

Afsluitend partijspel

Voor elke speler van elke leeftijd is het partijspel het leukste onderdeel van de training. Daarom is dat altijd de beste afsluiting. Maak twee gelijkwaardige partijen en laat ze vrij voetballen. Als je als trainer zelf meedoet, ga dan keepen en zet enkele mindere spelers in jouw team. Zodoende kun je die meer aan de bal laten komen. De betere spelers kun je dan wat minder vaak laten scoren, omdat je als trainer zelf keept en kunt bepalen wie er wanneer scoort over het algemeen. Zodoende worden de betere spelers ook uitgedaagd. Hou altijd de stand goed bij, want dat is een wezenlijk onderdeel van het voetbal. Beloon de winnende partij, door bijvoorbeeld de verliezende partij te laten opruimen.

Zeker bij de jongste categorie geen speciale regels introduceren, die ze tijdens een echte wedstrijd ook niet hebben (bijvoorbeeld maximaal drie keer raken). Als de bal buiten de lijnen gaat, altijd laten ingooien (en niet intrappen), want in een echte wedstrijd moeten ze ook ingooien. Let er als trainer op dat iedereen aan de beurt komt om in te gooien. Ze moeten het immers allemaal leren. Laat de keeper bij een achterbal uit de handen schieten, ook zoals in een echte wedstrijd.

Afsluiting van de training

Duidelijk zeggen wanneer de volgende wedstrijd en/of training is en hoe laat iedereen er moet zijn. Daarna alles netjes opruimen (met iedereen, of de verliezende partij).

Lees verder

• Voetbaltrainingsoefeningen voor F-pupillen en duiveltjes
• Hulp om zelf wedstrijd- of toernooischema's te maken