Voor iedere sport de juiste sportzonnebril

Sportzonnebrillen bieden veel voordelen voor de sportende of anderszins bewegende mens. Niet alleen bij mooi en zonnig weer, maar ook als het bewolkt en donker is. Dat komt doordat zowel de monturen als de lenzen zijn aangepast op sportief gebruik onder tal van omstandigheden en weertypen. Daar kan een gewone zonnebril niet tegenop. Wel is het zaak op te letten welke bril je nodig hebt voor welke activiteit. Hoewel er in principe een basismodel is, vragen veel sporten toch om een speciale bril. Afgezien daarvan is er keus uit verschillende typen sportzonnebril. Artikelindeling (interne links)

• Waarom geen gewone zonnebril?
• De voordelen van een sportzonnebril
• Het montuur van de sportbril
• Verwisselbare lenzen
• Fotochromatische (meekleurende) lenzen
• Lenzen tegen UV-stralen
• Gepolariseerde glazen tegen schittering
• De juiste bril per sport
• De juiste maat
• Sportbril op sterkte
• De aanschaf: internet of winkel

Waarom geen gewone zonnebril?

Waarom is een gewone zonnebril eigenlijk niet zo handig als je gaat sporten? Daarvoor zijn de volgende redenen.

• Hij blijft slecht zitten. De regelmatig sportende mens weet dat gewone zonnebrillen gemakkelijk van je neus afglijden als je eenmaal bezig bent. Als ze vallen, gaan ze vervolgens nog gemakkelijk stuk ook.
• De lenzen geven problemen. Bij verschillende sporten leveren de glazen van een gewone bril problemen op. Ze kunnen bijvoorbeeld beslaan of geven geen afdoende contrastrijk zicht op de ondergrond. Veel gewone zonnebrillen beschermen ook niet of nauwelijks tegen UV straling, wat bij een aantal sportieve activiteiten tot oogaandoeningen kan leiden.

De voordelen van een sportzonnebril

In vergelijking met een gewone zonnebril heeft een sportzonnebril de volgende voordelen:

• Een aangepast montuur. De bedoeling van een speciale sportzonnebril is dat hij zowel stevig als comfortabel op je neus blijft zitten. Daarbij moet hij bestand zijn tegen zowel intensieve activiteit als zweet. De monturen van sportzonnebrillen zijn gemaakt op stevigheid, maar zijn toch licht en prettig om te dragen.
• Betere lenzen. De glazen van een sportzonnebril gaan niet zo snel stuk. Voor bepaalde sporten zijn ze behandeld met een zogenaamde ‘anti-fog' of ‘anticondens coating’ wat betekent dat ze niet beslaan. Met zwembrillen kun je zelfs in het water goed zien. Andere glazen bieden juist een maximale bescherming tegen schittering of uv-stralen of geven een extra contrastrijk zicht op het sportveld of andere ondergrond.
• Verwisselbare of meekleurende lenzen. Bij veel sportbrillen kun je de glazen verwisselen door andere. Daardoor kun je de bril bij verschillende weertypen gebruiken. De sportzonnebril die met het licht meekleurende glazen heeft, komt echter ook steeds meer voor.

Veel sportzonnebrillen zijn tamelijk standaard en kunnen voor een aantal verschillende sporten worden gebruikt. Bij sommige sporten is er alleen een zekere aanpassing gevraagd van het standaardmodel. Daarom eerst een omschrijvingen van deze basisbril.

Het montuur van de sportbril

Om zowel stevig als comfortabel te zitten hebben de monturen van sportbrillen de volgende eigenschappen:

• Ze zijn licht van gewicht.
• Ze hebben poten die beter klemmen of worden bevestigd met een elastische band.
• Ze zijn flexibel, waardoor ze maximaal aan jouw gezicht kunnen worden aangepast.
• Ze zijn geheel of gedeeltelijk gemaakt van antislip materialen, zoals bijvoorbeeld rubber.

Vrij zicht

Veel modellen hebben maar een half montuur. Aan de onderkant rusten de glazen op je wang. Het voordeel daarvan is dat het montuur niet steeds in je blikveld wipt als je beweegt. Helemaal minimaal is een zogeheten M-montuur. Daarbij hangen de glazen nog maar gedeeltelijk aan de bovenste rand van het montuur.

Een aantal brillen is erop gemaakt om de glazen onder het sporten zelf te kunnen verwisselen zonder te hoeven stoppen. Deze brillen hebben wél een volledig montuur. Dat sluit echter nauw aan op het gezicht, waardoor het evengoed niet opwipt.

Neusbrug
Veel brillen hebben een extra flexibele neusbrug om de bril maximaal af te kunnen stellen op jouw gezicht. Soms worden er ook meerdere neusbruggen meegeleverd.

Verwisselbare lenzen

Veel standaard sportzonnebrillen hebben verwisselbare glazen. Dat maakt de bril bruikbaar bij verschillende soorten weer. Alleen speciale sportbrillen waarbij het verwisselen niet goed werkt of zelfs niet mogelijk is, zoals bijvoorbeeld zwembrillen, hebben geen extra glazen. De volgende opties zijn mogelijk:

Zwarte of grijze glazen

Deze kun je gebruiken bij zonnig weer. Ze zijn meestal gemaakt van zogeheten ‘gerookt spiegelglas’, ook wel 'smoke' genoemd, wat wil zeggen dat ze wel reflecteren, maar toch matter zijn dan een echte spiegel. Andere typen donker glas zijn echter ook mogelijk. Zwarte en grijze glazen geven een natuurlijk beeld omdat ze geen kleuren uit de omgeving filteren zoals veel andere lenzen doen. Daardoor verbeteren ze het contrast op de ondergrond niet, maar bij zonnig weer is dat vaak ook niet nodig.

Brillen leveren doorgaans alleen een zwart of een grijs stel glazen. Let er voor het maken van je keuze dus op welk glas je krijgt en of dat is wat je wilt.

Bruine glazen

Ook dit zijn donkere glazen voor zonnig weer, maar ze filteren de kleur blauw uit. Dat maakt het licht een stuk minder fel als het gereflecteerd wordt op een weerkaatsende ondergrond als sneeuw of water. Je zicht wordt een stuk rustiger en het contrast beter.
Door de bruine bril zie je de wereld niet meer natuurlijk, maar wel in warme kleuren. Nadeel hiervan is dat je daar suf en minder alert van kunt worden als je de bril te lang op hebt. Blauwe kleur maakt mensen namelijk fris en wakker.

Oranje of gele glazen

Deze filteren ook de kleur blauw uit, maar zijn juist bedoeld voor gebruik bij donker weer. Ze maken dat je dan beter kunt zien, omdat je contrasten en dieptes beter ziet. Met name bij wintersport is dit haast onontbeerlijk op de witte ondergrond.

Een voorkeur voor oranje of gele glazen blijkt per persoon te verschillen. Sommige leveranciers zijn zo vriendelijk om beide kleuren lenzen te leveren, maar vaak krijg je maar één van beide. Mogelijk is het dus slim om in een winkel uit te proberen wat jouw het beste bevalt.

Doorzichtige glazen

Bij een aantal zonnebrillen krijg je ook neutrale, doorzichtige lenzen geleverd. Die kun je gebruiken bij normaal licht en zijn vooral bedoeld om te zorgen dat je geen vliegjes of vuiltjes in je ogen krijgt. Eventueel kun je ze ook dragen bij regen, zodat je geen last hebt van druppels in je ogen. Deze glazen kunnen een uitkomst zijn voor mensen die snel last hebben van tranende ogen bij tegenwind.

Een zorgvuldige keuze

Voordat je een sportzonnebril koopt is het zaak na te gaan welke lenzen je wilt hebben omdat ieder merk en soms zelfs ieder type bril weer iets anders levert. Bij een aantal merken/typen kun je extra glazen bijbestellen, bij andere niet.

Fotochromatische (meekleurende) lenzen

Een relatief nieuw verschijnsel is de meekleurende lens, het zogeheten ‘fotochromatische glas’. Deze glazen bevatten een fotochroom, een stofje dat reageert op UV straling. Daardoor veranderen de lenzen van kleur wanneer de hoeveelheid UV licht toe- dan wel afneemt. Deze glazen kun je dus bij ieder weertype dragen en hoeven niet te worden gewisseld.

Fotochromatische glazen hebben duidelijk de toekomst. Ze zijn wel (nog) duurder dan verwisselbare lenzen, maar het verschil is niet bovenmatig groot. Desondanks zijn niet alle gebruikers enthousiast. Waarschijnlijk is het ook hier persoonlijk of je deze glazen prettiger vindt dan gekleurde of niet.

Lenzen tegen UV-stralen

Als je ogen niet afdoende tegen UV stralen worden beschermd kan dat problemen opleveren. Je kunt dan zogeheten ‘lasogen krijgen. Dat is een ontsteking aan de buitenste laag van het hoornvlies, waardoor je ogen branderig gaan aanvoelen. Dat gevoel wordt versterkt door licht, dus als je eenmaal lasogen hebt kun je licht nog maar moeilijk verdragen.

Daarom is het bij sporten die veel in de zon gebeuren en al zeker in fel zonlicht van belang dat je een bril hebt die je ogen afdoende beschermen. Dat kan in gradaties. Zonnebrilglazen worden namelijk gecategoriseerd naar de mate waarin ze tegen UV beschermen. Dat gaat van categorie 1 t/m 4, waarbij het hoogste nummer de meeste bescherming biedt.

Gepolariseerde glazen tegen schittering

Hinderlijk is ook de schittering die de zon kan veroorzaken door de weerkaatsing op objecten of op bepaalde soorten terrein zoals water of sneeuwvelden. Dat kan zo erg zijn dat je nauwelijks nog iets ziet. Heb je veel last van deze schittering dan heb je eigenlijk altijd gepolariseerde glazen nodig. Dat zijn kort gezegd spiegelglazen.

Het nadeel van gepolariseerde glazen is wel dat ze erg gevoelig zijn voor krassen. Zorg er dus altijd voor dat je een dergelijk bril goed beschermd opbergt als je hem niet draagt. Gebruik ook alleen het bijgeleverde doekje om de bril schoon te maken, want de wrijving met andere doekjes kan al krasjes veroorzaken.

De juiste bril per sport

Zoals gezegd hangt het primair van de sport af welke type bril het meest geschikt is. Daarbij spelen twee zaken een rol:

• De soort activiteit die er wordt gedaan. De bewegingen die worden gemaakt kunnen met name van invloed zijn op het montuur of de manier van bevestiging.
• Het terrein waarop wordt gesport. Welk zicht heb je op het terrein, hoeveel last heb je er van de zon en welke kleur heeft de ondergrond precies? Dat zijn factoren die met name van invloed zijn op de keuze van de lenzen.

Hieronder volgt een overzicht van de juiste zonnebril voor een aantal sporten. Daarbij zijn sporten met gelijkwaardige eisen onder elkaar gezet. Deze sporten kunnen vaak met vergelijkbare brillen toe. Dat gaat om de volgende groepen:

• Bal- en/of veldsporten en bergsport
• Hardlopen, wielrennen/fietsen en wintersport
• Watersport
• Golfen
• Zwemmen en waterpolo

Bal- en/of veldsport

De balsporter rent en draaft heel wat af en heeft dus een erg stevig zittende bril nodig. Veldsporters, zoals voetballers en hockeyers, komen bovendien regelmatig in botsing met een tegenstander. Dan kun je dus echt geen bril gebruiken die van je neus valt. Een extra flexibel montuur dat maximaal op het gezicht aangepast kan worden is dan ook de oplossing. Tevens heb je niks aan gepolariseerde glazen, want daar komen teveel krassen op.

Als je een sport doet waarbij je snel in de zon kijkt, zoals bijvoorbeeld tennis, zijn glazen met een hoge UV-protectie gewenst.

Bergsport

De intensiteit van UV stralen neemt per 1000 meter hoogte toe met zo’n 20%. Een klimmer heeft dus een maximale protectie nodig tegen UV licht van categorie 3 of 4. Gepolariseerde glazen zou ook fijn zijn, maar krasvast is beter. In de bergen ben je immers tamelijk kansloos als het aankomt op het vermijden van krassen.

Daarnaast vraagt de aard van de bewegingen die je als bergsporter maakt om een extra flexibel montuur met een zeer goede pasvorm. Als jij je bril verliest, ben je hem immers echt kwijt.

Hardlopen

Voor hardlopers is een standaard sportzonnebril doorgaans afdoende. Vaker dan bij andere sporten dragen hardlopers al fotochromatische glazen. Onder het hardlopen is het dan ook extra lastig je glazen te moeten verwisselen.

Wielrennen en fietsen

Ook de wielrenner of fietser kan meestal wel toe met een tamelijk standaard sportzonnebril. Het is wel aan te raden er eentje te nemen met een volledige set aan lenzen. De oranje of gele glazen bieden een goed contrast op wegen. Bovendien heb je bij geen enkele sport zo snel last van vliegjes, vuiltjes of ander ongemak in de ogen, dus ook de doorzichtige lens is voor de enthousiaste fietser een must have. Fotochromatische lenzen kunnen natuurlijk ook.

Wintersport

Voor de wintersporter zijn een aantal zaken van belang:

• Het contrast op de witte piste of het ijs moet maximaal zijn.
• De bril moet goed zicht bieden bij mist
• De bril moet bescherming bieden tegen UV licht, omdat dit op grote hoogte vaak sterker is.

Binnen dit kader hebben de skiërs de keuze uit twee typen bril:

• Goggles. Dit is de ouderwetse brede skibril. De Engelse term goggles (meestal gebruikt voor brillen die worden bevestigd met een band in plaats van pootjes) raakt hiervoor steeds meer in zwang. De goggles hebben één brede lens, waardoor je een extra ruim gezichtsveld hebt op de piste. De lens is verwisselbaar en heeft een anti-fog coating. Goggles worden om het hoofd bevestigd met een stevige en brede elastische band.
• Wintersportbrillen. Dit zijn meer standaard sportbrillen. Ze bieden minder bescherming dan goggles, maar zijn lichter en bieden meer draagcomfort. Daarom kunnen ze bij goede weersomstandigheden ook worden gedragen. Het is dan wel verstandig een gepolariseerde bril te nemen tegen de schittering van de zon op de sneeuw. Deze bril moet bovendien goed beschermen tegen UV-licht.

Echter, ook als je buiten gaat schaatsen terwijl de zon schijnt valt een sportbril dringend aan te raden vanwege de reflectie op het ijs. De plezierschaatser kan dan wel met een gewone sportbril toe, mits deze goed beschermt tegen UV-licht. Voor wedstrijdschaatsers zijn er speciale goggles met een smalle elastische band te krijgen, die vergelijkbaar zijn met gewone schaatsbrillen.

Watersport

Er is geen oppervlakte waarop de zon zo sterk weerkaatst als op het water. Daarom hebben watersporters beslist een gepolariseerde bril nodig die maximale bescherming biedt tegen UV stralen. Glazen in de categorie 3 of 4 zijn hier echt noodzakelijk. De lenzen van goede watersportbrillen laten bovendien waterdruppels van zich afglijden.

Deze brillen hebben ook een speciaal, goed passend, waterdicht montuur, zodat er geen druppels in je ogen kunnen komen. Sommige brillen hebben zelfs een ‘drijvend montuur’ wat wil zeggen dat als de bril toch te water mocht raken hij blijft drijven.

Golfen

De golfer moet erg goed kunnen zien op een groene ondergrond. Daar zijn golfbrillen speciaal op ontwikkeld. Deze brillen dienen ook gepolariseerd te zijn. Een golfer kijkt snel tegen het licht in, maar het kan ook nuttig zijn bij nat gras.

Zwemmen en waterpolo

De zwembril, geschikt voor zwemmers en waterpoloërs, is natuurlijk een verhaal apart. Hij is anti-fog en speciaal ontwikkeld om goed te kunnen zien in het water. Hij dient ook de nodige bescherming te bieden tegen UV licht voor het geval je buiten zwemt.

Daarnaast is er het nodige te zeggen over het draagcomfort. Zwembrillen worden om het hoofd bevestigd met een dunne, verstelbare siliconenband. Deze is erop gemaakt om te voorkomen dat de bril gaat schuiven. Bij voorkeur is er een bevestigingssysteem dat voorkomt dat er losse uiteindjes blijven hangen, hoe strak je hem ook aan moet trekken. De lenzen zijn omgeven met flexibel materiaal dat zo goed tegen het gezicht aandrukt dat de bril niet lekt. Bij zwembrillen worden daartoe ook meerdere neusbruggen geleverd.

Er is een verschil tussen wedstrijd- en recreatieve zwembrillen. De recreatieve bril heeft zoveel mogelijk draagcomfort. De wedstrijdbril heeft een aerodynamische pasvorm en is wat lichter van gewicht, maar heeft minder comfort. Heb je voor beiden een bril nodig, kun je dus beter twee verschillende brillen kopen.

De juiste maat

Sportbrillen zijn te krijgen in de maten small, medium, large en extra large. Welke maat je hebt hangt zowel af van de grote als de vorm van je hoofd. Daarom valt het op voorhand moeilijk te zeggen welke maat je hebt en kun je dat niet opmeten. Gewoon passen is de beste methode. Het onderstaande valt echter wel te verwachten:

• Kleine hoofden: maat small of medium
• Middelgrote hoofden: maat medium of large
• Grote hoofden: maat large of extra large

Sportbril op sterkte

Heb je een bril op sterkte nodig kun je het beste kiezen voor een ‘optische insert’, een extra inzetlens. Die kun je als optie bij je bril bestellen. De opticien kan hem dan gemakkelijk op sterkte maken. Vervolgens plaats je deze lens achter de glazen van de bril. Voor een sportzonnebril is dit per definitie een handigere en goedkopere optie dan het op sterkte laten maken van de verschillende glazen.

Sommige goggles zijn erop gemaakt om over een gewone bril heen te passen, dus dan is aanpassing niet nodig.

De aanschaf: internet of winkel

Op het internet worden veel sportzonnebrillen aangeboden. Gemakkelijk daaraan is dat je de specificaties van de brillen goed kunt vergelijken. Dat zal in een winkel moeilijker gaan. Ook is het assortiment van webshops vaak een stuk groter. Sportbrillen zijn te koop bij brillenwinkels, sportzaken en outdoor winkels, maar een groot assortiment vind je er maar zelden.

Daar staat tegenover dat je de bril niet op voorhand kunt passen als je hem op het internet besteld. Dat kan problematisch zijn, zeker voor mensen die moeite hebben brillen te vinden die hen leuk staan. Gelukkig is een sportzonnebril maar een klein product en laat het zich relatief gemakkelijk terugsturen, mocht hij niet bevallen.

Lees verder

• Eten en drinken rond professionele wielerwedstrijden