Darts: strategie bij het wegzetten en finishen

Als je een leg wil winnen in het darts zul je moeten eindigen met een dubbel. Dit wordt ook wel finishen genoemd. Veel getallen kunnen op verschillende manieren worden uitgegooid. Ondanks dat alle getallen op het dartbord even groot zijn zijn sommige manieren van het uitgooien van een getal wel degelijk beter dan andere. Daarnaast is er veel winst te behalen bij het wegzetten in de beurt voordat er gefinisht kan worden. Ook op topniveau worden hier nog vaak fouten in gemaakt.

Finishen bij het darten

Bij een normale dartwedstrijd spelen twee spelers tegen elkaar en moeten zij een aantal legs winnen. Elke leg begint een speler met 501 punten en dit moet naar 0. Als extra restrictie moet de laatste pijl in een dubbel gegooid worden. Als een speler dus op 20 staat kan hij niet simpelweg een twintig gooien, maar moet hij dubbel 10 hebben. De hoogst mogelijk finish is dus 170. Deze kan gegooid worden door tweemaal tripel 20 te gooien, gevolgd door dubbel bull. Finishes van 100 of lager kunnen met twee darts worden uitgegooid, met uitzondering van 99. Finishes van 111 of meer hebben alle drie de darts nodig. De finishes van 101 tot en met 110 zullen in de praktijk meestal met 3 pijlen worden uitgegooid. In theorie kunnen 101, 104, 107 en 110 met twee pijlen worden uitgegooid door een tripel te vervolgen met de dubbele bull, maar omdat de dubbele bull heel veel moeilijker is dan elke andere dubbel zal dit alleen worden gedaan wanneer een speler nog maar twee pijlen in de hand heeft.

Wegzetten

Met wegzetten wordt meestal bedoeld dat je in de beurt voordat je gaat finishen een zo goed mogelijk finish overhoudt.

Bogey numbers

Met bogey numbers worden de getallen lager dan 170 bedoeld die toch niet uitgegooid kunnen worden met drie pijlen. Dit zijn 169, 168, 166, 165, 163, 162 en 159. Het is dus slim om te proberen deze getallen te ontwijken en in plaats daarvan uit te komen op bijvoorbeeld 164 of 170 die wel uitgegooid kunnen worden. Het is dus zaak om goed na te denken hoe je jezelf de grootste kans geeft om een finish over te houden.

Voorbeelden van het ontwijken van bogey numbers
Een eenvoudig voorbeeld is wanneer iemand op 265 staat. Een speler begint normaal gesproken op tripel twintig. Wanneer hij echter met zijn eerste twee darts een enkele twintig zou gooien staat hij op 225 met nog een pijl in de hand. Hiermee is het onmogelijk om een finish over te laten. Wanneer de speler echter op de negentien zou beginnen en met zijn eerste twee pijlen een enkele zou gooien staat hij op 227 en laat een tripel negentien 170 over. Hij geeft zichzelf dus meer kans om een finish over te laten.

Een minder voor de hand liggend voorbeeld is wanneer de speler op 268 staat. De keuze lijkt hier te zijn om voor tripel twintig te gaan en wanneer één van de eerste twee erin zit, en de tweede in de enkele twintig zit, te switchen naar de achttien om zo 170 over te laten als de tripel wordt gemist. Een betere manier is echter om te beginnen op de negentien. Wanneer met de eerste twee darts de tripel wordt gemist kan met tripel twintig 170 worden overgelaten. Wanneer één van de eerste twee pijlen in de tripel zit en de ander in de enkele negentien dan kan er met een enkele bull nog 167 worden overgelaten.

De bull eraf halen

Je ziet vaak topspelers bij het wegzetten met hun laatste pijl naar de bull gaan. Dit komt omdat 25 gooien soms veel beter is dan twintig. Een finish van 97 is veel makkelijker dan 102, omdat 97 mogelijk twee pijlen op de dubbel kan opleveren en 102 niet. Sta je met nog één pijl in de hand op 122, dan is het dus geen gek idee om voor de bull te gaan. Het gebruik van de bull bij het wegzetten kan je kans op het uitgooien van de finish de volgende beurt flink vergroten.

Voorbeelden van het nut van de bull eraf halen
Wanneer een speler op 121 staat met nog één pijl in de hand kan hij voor tripel twintig gaan, maar als hij een enkele gooit staat hij op 101. Hij kan ook voor de bull gaan. Dan laat hij 96 over wanneer hij een enkele gooit. Data van de PDC van 2018 laten zien dat door de pro's 96 ongeveer 25% van de keren wordt uitgegooid. 101 wordt slechts 18% van de keren uitgegooid. Nou zou je kunnen denken, maar als ik nou tripel twintig gooi dan sta ik op 61, terwijl ik op 71 zou staan als ik dubbele bull gooi. Maar het verschil tussen de uitgooipercentages van deze finishes is slechts 1%. Namelijk 43 om 44 procent. De bull eraf halen is dus een goed idee, tenzij je er heel veel vertrouwen in hebt dat de tripel twintig erin gaat. Dit kan bijvoorbeeld zijn omdat de vorige pijl een goede marker vormt.

Een zelfde switch naar de bull kan ook gemaakt worden wanneer een speler op 141 staat. 116 vereist namelijk één tripel om een dart te krijgen op een normale dubbel. Wanneer vanaf 121 één tripel wordt gegooid krijgt de speler een dart op de bull's eye. Statistieken wijzen uit dat de bull's eye maar 21% van de keren wordt geraakt, ten opzichte van 38% voor de andere dubbels. Dit verklaart ook dat 121 maar 10% van de keren wordt uitgegooid, tegen 16% voor 116.

Dit trucje zou je ook kunnen toepassen wanneer je op 181 staat met nog één pijl. 156 heeft namelijk twee tripels nodig voor dubbel 18, terwijl 161 twee tripels nodig heeft voor de bull's eye. Toch loont het zich hier niet om dit te doen. 161 wordt namelijk 1.65% van de keren uitgegooid, ten opzichte van 3,37% voor 156. Wanneer echter tripel twintig wordt gegooid komt de speler op 121, welke dus 10% van de keren wordt gegooid, tegen 3,78% voor 131 wanneer de bull's eye wordt geraakt. In het kort maakt het dus nauwelijks uit of je nou op 131, 156 of 161 staat, terwijl er wel veel winst te halen is door op 121 te komen.

Manieren van uitgooien

Veel finishes kunnen op verschillende manieren worden uitgegooid. Bijna elke finish van boven de 40 heeft meerdere opties.

Goede en slechte dubbels

Veel spelers kiezen ervoor om naar een favoriete dubbel toe te werken. Meestal is dit dubbel twintig of dubbel zestien. Dit heeft deels te maken met de stand van de pijl in het bord maar ook met het getal. Bij beide getallen is het zo dat je twee keer aan de binnenkant kunt missen en toch nog een derde pijl hebt voor de dubbel. Dubbel twaalf heeft deze eigenschap ook. In de statistieken zie je dat in 2018 dubbel dertien procentueel de meest geraakte dubbel is. Toch is dit geen fijne dubbel om op weg te zetten als je meer dan één pijl voor de dubbel hebt. Gooi je hem aan de binnenkant dan moet je eerst een single gooien voor je opnieuw een dubbel kunt proberen, en verlies je dus één pijl.

Slimme manieren van finishen

Bij het uitgooien wil je jezelf een zo groot mogelijk kans geven. Sta je op 79 dan lijkt tripel dertien en dubbel twintig een voor de hand liggende keuze, omdat dubbel twintig voor velen een favoriet is. Toch is deze route niet zo verstandig. Mis je tripel dertien sta je op 66 en moet je voor tripel zestien en dubbel negen gaan, zodat je nog een pijl op de bull's eye hebt als je een enkele zestien gooit. Een betere optie is te gaan voor tripel negentien en dubbel elf. Wanneer tripel negentien wordt gemist staat er 60 en kan met een enkele twintig dubbel twintig worden overgelaten voor de laatste pijl.

Een ander klassiek voorbeeld is de finish 82. Tripel 14 en dubbel 20 lijkt een goede optie. Wordt de 14 gemist dan kun je tripel 18 en dubbel 7 nog finishen. Mis je tripel 18 dan heb je een kans op de bull's eye. De optie die meestal wordt gekozen is om te beginnen op de bull. Gooi je een dubbele bull dan heb je twee pijlen voor dubbel 16, gooi je een enkele bull dan sta je op 57 en kun je met 17 en dubbel 20 finishen. Het grote voordeel van deze laatste route is dat je altijd ten minste één kans krijgt op een normale dubbel.

Finishes van 91 tot 95 hebben twee opties. Optie één is gaan voor een tripel om een dubbel over te laten. Wanneer de tripel wordt gemist moet met de tweede pijl een tripel worden geraakt om een dubbel over te laten, of moet twee keer achter elkaar een dubbel worden geraakt. Wanneer begonnen wordt op de bull kan met een enkele bull en een single de dubbele bull worden overgelaten. Wanneer wordt begonnen met de dubbele bull dan laat een single een dart op een normale dubbel. Je verzekert je hiermee dus een dart op de dubbel, maar het offer is dat dit er maximaal één is en dat deze dubbel vaak de bull's eye zal zijn. Hier is geen duidelijk betere optie.

Wel of niet dubbel-dubbel?
De route waarin voor twee dubbels na elkaar wordt gegaan is in de loop der jaren steeds populairder geworden. In de beginjaren van de PDC zag je dit vrijwel nooit, maar anno 2020 is het een veelgebruikte optie. Het idee is dat een dubbel groter is dan een tripel, en dus makkelijker te raken is. Je kunt dus beter voor twee dubbels gaan, dan voor een tripel en een dubbel. Deze routes hebben echter wel een valkuil. Wanneer de eerste dubbel aan de buitenkant wordt gemist scoor je met die pijl nul punten en wordt het moeilijker om een dubbel over te laten voor de volgende beurt. De dubbel-dubbel finishes zijn dus geen goede route wanneer de kans groot is dat je nog een keer aan de beurt komt. Je kunt dan beter de "veilige weg" kiezen waarbij je in ieder geval een dubbel overlaat als je de finish niet uitgooit. Wanneer je hoogstwaarschijnlijk niet meer aan de beurt komt als je mist dan is het wel een goede optie. Het maakt in dat geval namelijk niet uit wat je overhoudt als je de finish niet uitgooit.

Finishes boven de 100

Ook voor finishes boven de 100 kun je betere en slechtere manieren onderscheiden. Wanneer voor twee tripels gegaan moet worden dan is het het beste om twee keer voor dezelfde tripel te gaan indien mogelijk. Ook is het bij de echt hoge finishes goed om na te denken wat je overlaat als je hem niet uitgooid. Ook hier kun je weer meenemen hoe waarschijnlijk het is dat je nog aan de beurt komt.

Voorbeeld
De 140 finish van Rob Cross is een goed voorbeeld. Toen hij deze gooide in de WK finale tegen Phil Taylor stond Taylor op 50 en was het dus niet waarschijnlijk dat Cross nog aan de beurt zou komen als hij zou missen. Hij ging voor twee keer tripel achttien en dubbel zestien. Een prima optie. Had Taylor echter niet op 50 maar op 150 gestaan dan had Cross waarschijnlijk twee beurten. Dan is het veel beter om voor twee keer tripel twintig en dubbel tien te gaan. Gooi je namelijk maar één tripel dan kun je met een score van 100 nog dubbel twintig laten staan. Gooi je echter maar één tripel achttien met de eerste twee pijlen dan heb je een tripel nodig met de derde pijl om een dubbel over te laten. Je maakt het jezelf dus moeilijker voor de volgende beurt.