Paardensport: endurance

De hoofdzaak van een endurancewedstrijd is het zo snel en goed mogelijk uitrijden van een vooraf uitgezette route. De afstanderen variëren vanaf 25 kilometer tot wel 160 kilometer!

Geschiedenis

Vanaf het begin van de 17e eeuw kunnen we spreken van iets dat min of meer lijkt op het endurancerijden. In 1612 reed de Engelse prins Henry (zoon James de eerste) een afstand van 155 kilometer in twee dagen. Hij overleed korte tijd later, maar het is niet bekend of deze prestatie daar invloed op heeft gehad. Zijn broertje deed er nog een schepje bovenop; hij reed 415 kilometer in slechts vier dagen! Waarschijnlijk heeft hij wel van paard gewisseld, maar dat is niet zeker.

De grondlegger van de moderne endurance is Wendell T. Robie (1895-1984), hij wilde een paardensport beoefenen die zowel het uithoudingsvermogen van het paard én de band tussen paard en ruiter benadrukte. In 1955 organiseerde hij in Amerika de eerste endurancewedstrijd over 160 kilometer, de Tevis Cup. Hierna werden in Amerika drie verschillende enduranceverenigingen opgericht. Kort daarna werd endurance een wereldwijde tak van de paardensport, en werden ook in andere landen verenigingen opgericht. Zo ook in Nederland, daar werd op 6 mei 1991 de DER (Dutch Endurance Riders), tegenwoordig KNHS Endurancevereniging, opgericht.

Doel

Het doel van de wedstrijd is om hem zo goed (en snel, in de hogere klasses) uit te rijden, het motto is dan ook 'to finish is to win!'.

Keuringen

De keuringen nemen een zeer belangrijke plaats in in de endurance, als je paard niet door de keuring komt, kun je namelijk weer naar huis. Deze keuringen dienen om te controleren of het paard de wedstrijd wel aan kan en of de conditie van het paard dus goed genoeg is.

De eerste keuring die je tegenkomt is de voorkeuring. Hier wordt gekeken of de inentingen van je paard correct zijn, paspoort moet dus mee. De ademhaling van het paard wordt ook gecontroleerd, bij een ademhalingsfrequentie van 60 of hoger mag je niet starten, tenzij de arts vaststelt dat dit komt door onrust of opwinding. De ademhalingsfrequentie wordt op de veterinaire kaart (die elke deelnemer krijgt en bij zich dient te houden gedurende de wedstrijd) vermeldt, evenals de polsfrequentie, de polsfrequentie mag ook niet hoger zijn dan 60 per minuut. De turgor en slijmvliezen worden ook gecontroleerd, deze toestand wordt ook vermeldt op de veterinaire kaart. Daarna wordt de algehele conditie van het paard beoordeeld en de darmgeluiden worden beluisterd. Wanneer de arts het noodzakelijk acht kan de temperatuur van het paard worden opgenomen. Bij een slechte algehele conditie of een te hoge temperatuur volgt diskwalificatie. Als laatste wordt nog gekeken naar drukkingen of wondjes bij bijvoorbeeld de mond. Bestaande wondjes hoeven geen problemen op te leveren, deze moeten wel vermeldt worden op de veterinaire kaart. Een zere rug, wondjes op de schoft of kapotte mondhoeken zijn redenen voor diskwalificatie. Daarna ga je door naar de monsterbaan, hier wordt bekeken hoe de hoeven en/of het beslag eruit ziet en hoe het paard loopt. Indien het paard kreupel loopt volgt diskwalificatie, bij een afwijking in de gang of een overvulde peesschede wordt een bemerking gemaakt op de veterinaire kaart.

In klasse één kom je ongeveer halverwege de rit de PA-controle tegen. Hier wordt de hartslag gemeten, deze dient lager dan 60 per minuut te zijn. Is hij hoger, dan krijg je na 10 minuten een reinspection, is hij dan nog steeds te hoog, ben je gediskwalificeerd. Paarden die tijdens de voorkeuring een bemerking kregen op hun gangenwerk moeten soms tijdens de PA nog een keer voordraven. De rijtijd loopt in de PA gewoon door.

In de klasses 2, 3 en 4 is er minimaal elke 40 kilometer een vetgate. Direct na binnenkost van de vetgate wordt je tijd genoteerd, dit heet de arrival time. Vanaf die arrival time heb je 20 minuten de tijd om je paard bij de arts aan te bieden, de rijtrijd loopt in dat geval gewoon door. Op het moment dat de hartslag onder de 60 zit (je mag twee keer aanbieden) stopt de rijtijd, en wordt deze tijd als intime genoteerd. Vanaf de intime gaat de verplichte rust in, dat heet de holdtime. Als de rust afgelopen is wordt het paard weer geheel gecontroleerd (zoals tijdens de voorkeuring, zonder controle van inentingen e.d.). Het paard mag met, maar ook zonder zadel worden aangeboden. Op het moment dat hij goedgekeurd is, kan je de rit vervolgen en wordt de outtime genoteerd. Bij afkeuring volgt diskwalificatie.

Bij klasse 1 dient de hartslag bij het passeren van de finish onder de 10 minuten te zitten. Is dat zo, dan stopt de rijtijd, is dat niet zo, dan wordt er 10 minuten gewacht waarbij de rijtijd doorloopt. Zit de hartslag na die 10 minuten nog steeds niet onder de 60, dan volgt diskwalificatie.

Bij de hogere klasses stopt de rijtijd gelijk na het passeren van de finish en doet de hartslag er niet toe, deze wordt wel opgenomen en op de veterinaire kaart gezet.

30 minuten na het stoppen van de rijtijd moet het paard nagekeurd worden, hierbij wordt naar dezelfde aspecten gekeken als tijdens de voorkeuring. Als het paard de nakeuring niet goed doorstaat, volgt alsnog uitsluiting.

Klasses

In de endurance spreek je van vier verschillende niveaus, ook wel klasses genoemd. Klasse één heeft de kortste afstand en klasse vier de langste.

Afstanden:
- Klasse 1: 25 t/m 39 km
- Klasse 2: 40 t/m 79 km
- Klasse 3: 80 t/m 119 km
- Klasse 4: >120 km

Minimale leeftijd paarden:
- Klasse 1: 4 jaar
- Klasse 2: 5 jaar
- Klasse 3: 6 jaar
- Klasse 4: 6 jaar

Minimale leeftijd ruiters:
- Klasse 1: 7 jaar
- Klasse 2: 7 jaar
- Klasse 3: 12 jaar
- Klasse 4: 12 jaar

Ruiters onder de 14 dienen onder begeleiding van iemand die ouder is dan 18 jaar te rijden.

Winstpunten

In klasse 1 krijg je, als je de wedstrijd goed hebt uitgereden, zonder reinspection en zonder de maximale snelheid te overschrijden, 3 winstpunten. Voor elke reinspection (PA of finish) gaat er één winstpunt af, voor het overschrijden van de maximale snelheid (zonder dat de trajectsnelheid boven de 15 km p/u komt) wordt ook een winstpunt afgetrokken.

Bij klasse 2 en 3 levert elke goed uitgereden wedstrijd één winstpunt op. Bij drie winstpunten mag je promoveren naar een hogere klasse. Promoveren is níet verplicht en je mag ook altijd uitkomen in een lagere klasse dan waarin je startgerechtigd bent.

Groomen

Om de hartslag van het paard positief te beïnvloeden en om paard en ruiter van eten/drinken te voorzien heb je grooms nodig. Deze grooms kunnen met de auto op bepaalde, vooraf aangegeven, plekken gaan staan om het paard te koelen (zodat de hartslag zakt) en om het paard/ruiter drinken aan te bieden.

Voor meer informatie kun je kijken op de website van de endurancevereniging: www.deronline.nl
Hierop staan ook de wedstrijdkalender en de regelementen.