Olympisch Stadion Amsterdam - Geschiedenis

Het Olympisch Stadion in Amsterdam werd vlak voor het begin van de Olympische Spelen in 1928 geopend. Prins Hendrik legde de eerste steen op 1 mei 1928. In de loop der jaren heeft het Olympisch Stadion zich niet alleen als 'sporthart', maar ook als multifunctioneel openluchtarena ontwikkeld met activiteiten, festivals en concerten (w.o. Pink Floyd, Andre Hazes). Hoe was de opening van het stadion en hoe ontwikkelde het zich daarna?

Geschiedenis Olympisch Stadion Amsterdam

• Bouw en opening
• Olympische Spelen 1928
• Olympisch symbool
• Amsterdam na 1928
• Speciale gebeurtenissen
• Dreigende sloop Olympisch Stadion
• Heropening Olympisch Stadion
• Voetbal
• Olympisch Stadion atletiek
• Huidige Olympisch Stadion multifunctioneel
• Olympisch Stadion aanbod activiteiten

Bouw en opening

Het Olympisch Stadion in Amsterdam werd 17 dagen voor het begin van de Olympische Spelen in 1928 geopend. De eerste steen werd gelegd door Prins Hendrik op 1 mei 1928. De opening trok internationale aandacht, omdat er voor het eerst in de geschiedenis speciaal voor de Olympische Spelen een stadion was gebouwd. De architect Jan Wils presenteerde in 1926 zijn ontwerp voor het stadion. Jan Wils was een bekende naam in Nederland; hij was een prominent man van de kunstenaarsbeweging De Stijl en had al meerdere publicaties over sport en architectuur op zijn naam staan. De bouwstijl van Wils, zijn geometrische vormgeving en horizontaliteit, werd een nieuwe standaard in de internationale architectuur, die tot op de dag van vandaag wordt geroemd. Jan Wils won er dan ook in 1928 goud mee bij de olympische kunstcompetitie.

Olympische Spelen 1928

In het Olympisch Stadion Amsterdam was er bij de Olympische Spelen van 1928 in meerdere opzichten sprake van een historisch moment:

• Voor de eerste keer in de geschiedenis brandde het olympische vuur (in de marathontoren)
• Nederland maakte hier voor het eerst kennis met een nieuw drankje: Coca Cola, dat door de eerste sponsor van het IOC ooit, werd meegenomen
• Voor de eerste keer mochten vrouwen meedoen aan de olympische atletiekwedstrijden.

Voor Nederland betekende de zomer van 1928 de kennismaking met de rest van de wereld. Daar er in die tijd nog geen televisie, internet of massatoerisme bestond, zagen de Amsterdammers niet vaak mensen uit andere landen in hun stad. Door de Olympische Spelen kwamen mensen uit de hele wereld opeens naar Nederland. Rond de 3000 sporters uit 46 verschillende landen, van Chili tot Letland en van Panama tot de Filippijnen, kwamen naar Nederland om mee te doen aan de Spelen. Amsterdam was in één klap het centrum van de wereld. De Amsterdamse Spelen stonden tot Euro 2000 bekend als het grootste sportevenement dat ooit in ons land plaatsvond.

Olympisch symbool

Hét symbool van de Olympische Beweging zijn vijf verstrengelde ringen, die de verbondenheid aangeven van de vijf werelddelen en de ontmoeting van sporters vanuit de hele wereld tijdens de Olympische Spelen. De kleuren zijn gebaseerd op de gedachte dat in ieder geval één van deze kleuren terug te vinden is in de vlaggen van alle landen.

Amsterdam na 1928

Het Olympisch Stadion bleef ook na 1928 het hart van de Nederlandse sport en activiteiten. In 1937 is er een extra ring met tribunes gebouwd, daar het stadion intensief werd gebruikt. De capaciteit werd uitgebreid van ruimte voor ca. 41.000 naar 60.000 toeschouwers. Het Olympisch Stadion werd steeds meer een multifunctioneel openluchtarena, naast sport ook voor cultuur. Een grote variëteit aan evenementen vond in de loop der jaren plaats, zoals voetbal, wielrennen, hockey, atletiek, cricket, maar ook Koninginnedagvieringen, herdenkingsbijeenkomsten op 4 mei en diverse popfestivals. Zo zijn er bijvoorbeeld optredens geweest van beroemde artiesten als Andre Hazes, Pink Floyd, José Feliciano en Supertramp.

Speciale gebeurtenissen

Er hebben zich vele speciale gebeurtenissen afgespeeld in het Olympisch Stadion.

• Een speciaal moment in het Olympisch Stadion was in 1948, toen de nationale sportbeweging zich in het stadion had verzameld om Juliana als nieuwe koningin van Nederland te verwelkomen. Fanny Blankers-Koen (topatlete uit die tijd) heeft destijds de nieuwe koningin toegesproken
• In de jaren die volgden speelden Ajax en Oranje er de belangrijke thuiswedstrijden, was het de plek van de Mistwedstrijd (1966), zijn er bokswedstrijden geweest en hebben de beste baanrenners ter wereld er menig rondje gelopen. Bekende sporters zoals Alida van de Bosch, Jan Derksen, Arie van Vliet, Fanny Blankers, Tiemen Groen, Johan Cruijff en Rinus Michels hebben hun sporen in het Olympisch Stadion liggen
• In 1954 was in het Stadion de start van de Tour de France, toen deze Ronde voor de eerste keer buiten Frankrijk startte
• In 1995 was de eerste American Footballwedstrijd van de Amsterdam Admirals in het Olympisch Stadion, die met 17-13 wonnen van de Barcelona Dragons
• Ook vonden de beroemde Olympische Dagen plaats, die van 1933 tot en met 1958 rond juni door het Nederlands Olympisch Comité werden georganiseerd. De complete Nederlandse sportbeweging was hierbij aanwezig met een voetbalwedstrijd van het Nederlands Elftal als traditioneel hoogtepunt.

In het ruim 75 jarig bestaan hebben vele verschillende sporten in het Olympisch Stadion plaatsgevonden. Naast voetbal en atletiek onder meer ook hockey, speedway, wielrennen en paardrijden.

Dreigende sloop Olympisch Stadion

Het Olympisch Stadion raakte zodanig in verval dat het betiteld werd als een 'enorm urinoir'. In de negentiger jaren van de vorige eeuw had de gemeente Amsterdam, voornamelijk uit financiële overwegingen, serieuze sloopplannen. In plaats van een sportstadion zouden er 1250 woningen komen. Een gedreven en gepassioneerde publieksactie heeft uiteindelijk gezorgd voor het benodigde kapitaal voor restauratie en daarmee het behoud van een monument: het Olympisch Stadion. In 1996 begon de grote verbouwing.

Heropening Olympisch Stadion

Door ZKH Prins Willem Alexander is het Olympisch Stadion op 13 mei 2000 heropend. Met deze heropening werd ook een nieuwe koers ingezet. Het Olympisch Stadion is een ontmoetingsplaats geworden voor sport- en cultuurevenementen voor jong en oud. Het geeft onderdak aan diverse bedrijven, een horecagelegenheid, een zalencentrum, een sportschool en atletiekvereniging. Van 2005 tot 2014 was de Olympic Experience er geopend.

Het nieuwe Olympisch Stadion, waar het Nederlands Elftal een speelde, kampioenschappen atletiek plaatsvonden en Andre Hazes in de stromende regen live zong voor 35.000 fans.

Voetbal

In 1928 werd het nationale elftal van Uruguay Olympisch kampioen in het Olympisch Stadion. Johan Cruijff was er in 1962 ballenjongen bij de legendarische Europa Cup 1-finale tussen Benfica en Real Madrid, die de Portugezen onder leiding van Eusebio met 5-3 wonnen. De eerste glimp van het Totaalvoetbal was hier te zien in 1966 met de Mistwedstrijd tussen Ajax en Liverpool (5-1). Het was de vaste basis van Blauw Wit, DWS en FC Amsterdam. Ajax en Oranje speelden er hun belangrijke wedstrijden. En heden ten dage wordt er nog steeds gevoetbald in het Olympisch Stadion.

Olympisch Stadion atletiek

In het Olympisch Stadion was er tijdens de Olympische Spelen van 1928 sprake van een historisch moment: voor de eerste keer mochten vrouwen meedoen aan atletiekwedstrijden. De Amerikaanse Betty Robinson won als eerste ooit een olympische medaille voor de honderd meter sprint. Fanny Blankers-Koen was twintig jaar later de eerste sportvrouw, die door de Olympische Spelen een internationale sportvedette werd. Ze won vier gouden medailles in Londen en werd tot de beste atlete ter wereld van de twintigste eeuw uitgeroepen. Het Olympisch Stadion heeft nog steeds de A-status, hetgeen betekent dat er internationale atletiekwedstrijden gehouden kunnen worden. Verder is het de thuisbasis van de atletiekvereniging Phanos.

Huidige Olympisch Stadion multifunctioneel

Al decennialang is het Olympisch Stadion een centrum van de Nederlandse sport. In de loop der jaren heeft het stadion zich ontwikkeld tot een multifunctioneel centrum. Het dient nu onder meer als atletiekbaan, bedrijfsruimte, voetbalstadion, café, start en finish van de Amsterdam Marathon, sportveld voor scholieren, kantoorruimte en sauna.

Olympisch Stadion aanbod activiteiten

Olympic Experience (2005 tot 2014)

Een interactief centrum met 100 jaar Nederlandse sporthistorie, met een mogelijkheid tot een rondleiding onder leiding van een deskundige gids.

Verjaardagsfeestje vieren

Verjaardagsfeestjes vieren behoort ook tot de mogelijkheden. Het programma van het verjaardagsfeest kent verschillende onderdelen: een quiz, films van Nederlandse sporters, achtergronden van de sport, een gezondheidsmeting (longinhoud, hartslag). Daarnaast zijn er actieve onderdelen, zoals sprintstarten, wielrennen, schaatsen, voetballen in de pannakooi, penaltyschieten, rolstoelbasketbal, verspringen en lopen tegen het licht (sprinten). Soms is het spelen van een potje voetbal op de wereldberoemde grasmat ook mogelijk (afhankelijk van het programma in de betreffende periode).

Bedrijfsactiviteit/Bedrijfsdag

Tevens biedt het stadion bedrijven de gelegenheid om een sportieve dag te organiseren, eventueel gecombineerd met een lunch, borrel of diner. Veel bedrijven maken gebruik van de mogelijkheid om in het Olympisch Stadion bedrijfsbijeenkomsten, vergaderingen of trainingen af te wisselen met een atletiekclinic of een voetbalwedstrijd. Ook is er op het Ereterras ruimte voor een receptie of bijeenkomst.

Rondleidingen

Rondleidingen zijn op aanvraag te boeken. Bij deze wandelingen komen aspecten als de geschiedenis, de wederopbouw, de architectuur, kunstobjecten en het huidige gebruik van het Olympisch Stadion aan bod. Ook wordt de Wall of Fame bekeken met alle Nederlandse gouden medaille winnaars, zoals Anton Geesink, Yvonne van Gennip, Ard Schenk, Ada Kok en Stephan van den Berg.