Ajax 1991-1992: Terug in Europa en meteen UEFA-Cup winst

Na het 'staafincident' in 1989 tegen Austria Wien werd Ajax gestraft met een jaar geen Europees voetbal en drie thuiswedstrijden op honderd kilometer afstand van Amsterdam. In het seizoen 1991-1992 kwam Ajax weer terug op het Europese toneel en speelde haar drie 'thuiswedstrijden' in het Duitse Düsseldorf. Na een succesvolle missie slaagde het elftal van trainer Louis van Gaal er in om de finale van het UEFA Cup-toernooi te bereiken. Door twee gelijke spelen tegen AC Torino beslisten de 'uit-doelpunten' wie er winnaar werd. In Turijn werd het 2-2 en in Amsterdam 0-0 waardoor Ajax de UEFA-bokaal omhoog mocht houden.

Eindelijk weer Europees voetbal voor Danny Blind

Ajax keerde na een gedwongen afwezigheid van één seizoen, na het staafincident in 1989 tegen Austria Wien, weer terug in de UEFA-Cup. De resterende straf die Ajax nog moest uitzitten waren drie thuisduels op tenminste honderd kilometer afstand van Amsterdam. Het Duitse Düsseldorf werd de speelplaats voor Ajax tijdens de drie ‘verbannen’ wedstrijden.
Vooral voor Danny Blind was het een bijzondere ervaring om weer eens Europees voetbal te spelen. De verdediger kreeg in de finale in 1988 tegen KV Mechelen de rode kaart en werd voor vier wedstrijden geschorst. Ajax kwam in zijn geschorste duels in 1988-1989 en 1989-1990 niet verder dan de eerste ronde en vorig seizoen waren de Amsterdammers uitgesloten. Dat betekende dus dat Danny Blind voor het eerst na drie jaar weer eens van de partij mocht zijn in een Europa Cup-duel.

Assistent Louis van Gaal wordt trainer van Ajax

Tegenstander in de eerste ronde was het in Europa debuterende Zweedse Örebro SK. Ajax speelde het weekend voorafgaand aan het eerste UEFA Cup-duel niet in competitieverband. De wedstrijd tegen FC Groningen werd afgelast door de Groningse autoriteiten nadat bekend was geworden dat er materiaal was gevonden om explosieven te kunnen maken. Tevens waren er door een klein gedeelte van de FC Groningen-aanhang pamfletten uitgedeeld met de oproep om te gaan om te rellen. Voor zo’n zeventienduizend toeschouwers won Ajax haar eerste ‘thuiswedstrijd’ in het Rheinstadion met 3-0 in een zeer matige partij. Voor de uitwedstrijd in Örebro had Ajax opeens een andere hoofdtrainer op de bank zitten. Leo Beenhakker kon de lokroep uit Madrid van Real niet weerstaan en vertrok uit De Meer, net nu het nieuwe seizoen was begonnen. Assistent-trainer Louis van Gaal werd benoemd tot zijn opvolger en met een nieuwe tactiek won een slecht spelend Ajax ook in Zweden (0-1).

Makkelijk naar de volgende ronde

In de tweede ronde trof Ajax wederom een zwakke broeder, het Duitse Rot Weiss Erfurt, dat laatste stond in de tweede Bundesliga. In het laatste Oberliga-jaar van de DDR was de ploeg als derde geëindigd, en dus plaatsing voor het UEFA-Cupvoetbal, maar moest na de samensmelting met de Duitse Bundesliga beginnen op het tweede niveau. Ajax had enkele dagen voor de eerste wedstrijd verloren van PSV en dat betekende de eerste nederlaag voor de roodwitten in de eredivisie. Rot Weiss Erfurt, dat in de eerste ronde tweemaal gewonnen had van FC Groningen met 1-0, nam op 23 oktober in de eerste helft onverwacht de leiding. Een blamage dreigde voor de Amsterdammers maar alles werd rechtgezet in de tweede helft (1-2 winst). Ondertussen leek het er op alsof stadion De Meer een praathuis was geworden. John van ’t Schip wilde niet meer op de rechtsbuitenpositie spelen, John van Loen was het zitten op de reservebank beu en doelman Stanley Menzo was onderwerp van gesprek na enkele blunders. Maar ondanks het rumoer plaatste Ajax zich makkelijk voor de volgende ronde van het UEFA Cup-toernooi door Rot Weiss Erfurt ‘thuis’ in Düsseldorf met 3-0 te verslaan.

Dennis Bergkamp schiet Ajax naar de kwartfinale

In de derde ronde moest Ajax het zonder Jan Wouters opnemen tegen de Spaanse middenmoter Osasuna. De robuuste middenvelder was per direct vertrokken naar Bayern München. Op 27 november speelde Ajax met enkele tactische veranderingen tegen Osasuna en dit pakte goed uit. Door een doelpunt van Dennis Bergkamp wonnen de Amsterdammers verdiend met 0-1 terwijl er ook nog een zuiver doelpunt van Wim Jonk werd afgekeurd. Toch was voorzichtigheid geboden voor de returnwedstrijd want enkele dagen eerder had Ajax een waarschuwing gehad van Vitesse. De Arnhemmers wonnen via twee counters tegen de verhouding in met 0-2 in Amsterdam. Trainer Louis van Gaal, die sinds zijn aanstelling vrijwel permanent onder vuur had gelegen, kon een Europees succesje wel gebruiken. Dat kwam, want ook in het ijskoude Rheinstadion (tien graden onder nul) was het Dennis Bergkamp die weer matchwinnaar werd.

Weer thuis in Amsterdam

Ajax stond in de kwartfinale en was eindelijk af van de straf ‘Düsseldorf’. De Amsterdammers waren in het nieuwe jaar ongeslagen gebleven voordat de eerste wedstrijd tegen het Belgische AA Gent op 4 maart op het programma stond. Uit acht duels waren veertien punten gepakt en men stond nog maar twee punten achter op koploper PSV, die wel een duel minder had gespeeld. Een veel sterker Ajax beloonde zichzelf niet in Gent, al was de 0-0 uitslag natuurlijk ‘Europees’ gezien een goede uitgangspositie voor de return. Eindelijk speelde Ajax weer thuis in Amsterdam en dat zorgde meteen voor een uitverkocht Olympisch Stadion met 42.000 toeschouwers. Binnen tien minuten was de wedstrijd tegen AA Gent door twee vroege doelpunten van Michel Kreek en Dennis Bergkamp in feite al beslist. In de laatste minuut zorgde Wim Jonk voor een passend einde (3-0).

Geen Leo, maar Genoa CFC

Ajax wilde in de halve finale het liefst spelen tegen Real Madrid van trainer Leo Beenhakker, die Ajax zo vroeg in het seizoen had verlaten, maar lootte echter het Italiaanse Genoa CFC. Deze club had in de kwartfinale Liverpool twee keer verslagen met 2-0 en 1-2. Al na één minuut spelen zorgde Stefan Pettersson op 1 april in stadion Luigi Ferraris voor een 0-1 voorsprong. Na een uur spelen leek Ajax, dat geweldig speelde, op rozen te zitten via het ‘chocoladebeen’ van Bryan Roy (0-2) De Amsterdammers begonnen daarna echter te wankelen. Binnen zeven minuten bracht Carlos Alberto Aguilera met twee doelpunten de stand weer in evenwicht maar het was Aron Winter die in de laatste minuut met een ‘stiffie’ de zeer verdiende zege voor Ajax binnenschoot (2-3).

De onzekerheid, dat Ajax zo kenmerkte aan het begin van het seizoen, was langzamerhand overgegaan in overtuiging. Zoveel zelfs dat de ongelukkige 0-1 achterstand bij de rust in de returnwedstrijd niet tot onzekerheid leidde. Trainer Louis van Gaal kreeg zijn gelijk want binnen één minuut na de theepauze was het Dennis Bergkamp die de 1-1 op het scorebord schoot. Het grote Ajax-feest kon in het uitverkochte en kolkende Olympisch Stadion beginnen.

Goede uitgangspositie

De Amsterdammers stonden voor het eerst in haar historie in de finale van de UEFA-Cup en voor de zevende maal in een Europese-finale. De gewenste tegenstander in de finale kwam niet want Real Madrid kon het na een 2-1 zege in Madrid niet bolwerken in Turijn tegen AC Torino. De Italianen wonnen thuis met 2-0. Duidelijk was dat AC Torino een betere ploeg was dan Genoa CFC. En dat bleek ook op 29 april toen de eerste finalewedstrijd op het programma stond. In een boeiend voetbalgevecht behaalde Ajax een gunstige uitgangspositie voor de returnwedstrijd in Amsterdam. Voor 65.000 toeschouwers in het uitverkochte Delle Alpi stadion kwam Ajax na vijftien minuten spelen op een 0-1 voorsprong via een afstandsschot van Wim Jonk. Ondanks de heksenketel bleven de Amsterdammers overeind en stalen zo nu en dan de show. Na ruim een kwartier spelen in de tweede helft kwam AC Torino op gelijke hoogte via Walter Casagrande, maar via een benutte strafschop van Stefan Pettersson leek Ajax de winst binnen te halen. Toch was het weer de Braziliaan Walter Casagrande die zes minuten voor tijd de 2-2 binnenschoot. Dit tot teleurstelling van de vierduizend meegereisde Ajax-supporters.

Na deze wedstrijd sloot Ajax de competitie af met een 0-5 zege op SVV/Dordrecht en werd daardoor tweede in de eredivisie met drie punten achterstand op kampioen PSV. De Amsterdammers hadden een geweldige serie achter de rug. Na het thuisverlies tegen Vitesse (0-2) op 8 december werd er geen competitieduel meer verloren. In zeventien wedstrijden werd slechts tweemaal gelijkgespeeld. Ook in de UEFA-Cup bleef Ajax ongeslagen. Het enige verlies dat de roodwitten moesten incasseren was in de kwartfinale van de KNVB-beker toen Feyenoord op 8 maart in eigen huis te sterk was met 1-0 door een doelpunt van oud-Ajacied Rob Witschge.

Zenuwslopende minuten

Ondanks de euforie na het gelijke spel in Turijn bleef Ajax koel en voorzichtig voor de return en vreesde men wel degelijk de Italiaanse counters. Een domper voor Ajax was het niet meespelen van Dennis Bergkamp, topscorer van de eredivisie met 23 doelpunten, die wegens een virusinfectie het bed moest houden. En dat AC Torino over een betere ploeg beschikte dan Genoa CFC bleek wel uit de 4-0 zege die men behaalde op de ploeg uit Genua enkele dagen voor de returnwedstrijd.

Meestal is een 0-0 uitslag een saaie vertoning maar het finaleduel om de UEFA-Cup op 13 mei bewees het tegendeel. In een bloedstollende wedstrijd scoorden geen van beide ploegen maar de spanning vergoede veel. Ajax speelde lang niet zo goed als in Turijn maar men werkte keihard voor elkaar. Geluk hadden de Amsterdammers toen AC Torino tweemaal tegen de paal hadden gekopt en geschoten. Toen de slotfase aanbrak werd het voor beide partijen een zenuwslopend gevecht. Ajax kon de wedstrijd beslissen door enkele counters maar faalde hopeloos. De 42.000 toeschouwers in het Olympisch Stadion hielden drie minuten voor tijd hun hart vast maar Ajax-doelman Stanley Menzo had een engeltje op de lat zitten. Stefan Pettersson haalde het einde van het duel niet want met een arm uit de kom moest hij per ambulance naar het ziekenhuis worden vervoerd. Na 96 minuten spelen klonk daar dan eindelijk het eindsignaal van de Joegoslavische arbiter Zoran Petrovic en kon het Olympisch Stadion feest gaan vieren. Ajax had voor de eerste maal in haar bestaan de UEFA-Cup gewonnen en had als tweede club, na Juventus, alle Europa Cups nu in haar bezit.

Topscorers

Selectie