Weinig succes voor Ajax in de Trofeo Joan Gamper

FC Barcelona werd opgericht in 1899 door Hans (Joan) Gamper en organiseert als eerbetoon aan hem sinds 1966 jaarlijks de Trofeo Joan Gamper. Het toernooi bestond tot 1996 uit vier clubs. Sinds 1997 is de toernooivorm verdwenen en speelt FC Barcelona één wedstrijd tegen een geïnviteerde club. Ajax deed driemaal mee aan het toernooi maar bereikte nooit de finale. Andere Nederlandse clubs die om de Trofeo Joan Gamper hebben gespeeld waren PSV en Feyenoord.

1974

Op dinsdag 20 augustus speelde Ajax voor het eerst in haar bestaan een wedstrijd tegen FC Barcelona en was er een weerzien tussen diverse WK-gangers na de verloren finale tegen West-Duitsland (2-1). Johan Neeskens had Ajax in de zomer verlaten en was na het FC Barcelona van Johan Cruijff en coach Rinus Michels vertrokken. Maar ‘Johan twee’ had zijn draai nog niet gevonden bij zijn nieuwe club en wilde zich te geforceerd waarmaken. De Spaanse club was voor het eerst sinds veertien jaar met Johan Cruijff en Rinus Michels weer eens kampioen van Spanje geworden en wilde dit seizoen laten zien dat men ook tot de Europese top behoorde. Ajax had twee dagen eerder in Vichy de Coupe de la Ville gewonnen met 3-1 in een wedstrijd tegen Stade Reims via doelpunten van Ruud Geels (2x) en Arnold Mühren.

Verlies tegen FC Barcelona

Bij Ajax, dat onder leiding stond van de nieuwe trainer Hans Kraay, waren enkele nieuwelingen te zien. Doelman Piet Schrijvers was overgekomen van FC Twente, Johnny Dusbaba van FC Den Haag, Ruud Geels van Club Brugge en uit de eigen jeugd de negentienjarige Henk van Santen. Door blessures deden Barry Hulshoff, Horst Blankenburg en Jan Mulder niet mee. Voor zo’n negentigduizend toeschouwers in het sfeervolle Camp Nou scoorde Marcial Pina al na twee minuten de 1-0 voor FC Barcelona. Dezelfde speler maakte er in de 56e minuut 2-0 van, waarna acht minuten later een buitenspeldoelpunt van Juan Manuel Asensi volgde (3-0). Ajax had verloren van de Catalanen maar de score gaf een vertekend beeld want de Amsterdammers waren qua spel niet de mindere van FC Barcelona geweest, dat de kansen echter wel beter benutte.

Ajax eindig toernooi zonder treffers

In de wedstrijd om de derde en vierde plaats verloor Ajax een dag later met 1-0 van Athletic Bilbao door een doelpunt van Carlos. De Basken hadden de eerste wedstrijd met 1-0 verloren van Schotse Glasgow Rangers. De Amsterdammers, die in de tweede helft vier wissels toepasten, gooiden er een beetje met de pet naar en bleken wederom de kansen niet te willen benutten. Trainer Hans Kraay, die terug was gekeerd uit Nederland en de eerste wedstrijd aan assistent Bobby Haarms had overgelaten, was zeer ontevreden over het spel van zijn discipelen. Bij Ajax stond de achttienjarige jeugdspeler Jan van Veenendaal in de basis, die overigens nooit een officiële wedstrijd voor Ajax zou spelen. FC Barcelona won de finale van Glasgow Rangers met 4-1 door o.a. drie doelpunten van Marcial Pina. Johan Cruijff, die in de eerste wedstrijd tegen Ajax vrijwel onzichtbaar was, speelde in de finale wel een hoofdrol en blonk uit met diverse mooie acties.

1985

Doordat Ajax een mooi geldbedrag kon verdienen met deelname aan de Trofeo Juan Gamper werd de competitiewedstrijd tegen MVV uitgesteld. Op 20 augustus moest Ajax aantreden tegen Hamburger SV uit West-Duitsland, de toekomstige tegenstander van Sparta in de eerste ronde van de UEFA-Cup. Na een 1-1 ruststand in een bloedheet Camp Nou scoorde Manfred Kaltz in de 56e minuut de winnende treffer via een strafschop die door Marco van Basten was veroorzaakt. Het was een ongelukkig verlies voor de jonge ploeg van de nieuwe trainer Johan Cruijff die met zijn team wel het Amsterdam-710 toernooi had gewonnen.

Ovatie voor Ajax

In de strijd om de derde en vierde plaats was Rapid Wien de tegenstander. De Oostenrijkse bekerwinnaar had de eerste wedstrijd met 3-0 verloren van gastheer FC Barcelona. In de eerste helft kon Ajax het talrijke publiek (100.000 toeschouwers) niet bekoren en kreeg bij de rust een fluitconcert voor het lamlendige spel. Rapid Wien had een verdiende 2-0 voorsprong genomen. Na de theepauze vielen Ronald Koeman en Arnold Mühren in en opeens begon het te lopen aan Amsterdamse zijde. Het nieuwe aanvallende systeem begon zijn vruchten af te werpen en al spoedig was de stand weer gelijk getrokken. Onder aanvoering van de uitblinkers Ronald Koeman en Gerald Vanenburg speelden de Ajacieden de Oostenrijkers helemaal weg en wonnen verdiend met 4-2. Een staande ovatie van het volle Camp Nou was de beloning voor Ajax dat de derde plaats won. FC Barcelona zou het toernooi winnen door in de finale Hamburger SV met 3-1 te verslaan.

1987

In 1987 deed Europa Cup 2-houder Ajax voor de derde en laatste maal mee aan het Joan Gamper-toernooi. Het was voor Ajax al het derde toernooi in korte tijd. Op 1 en 2 augustus werd men derde in het Glasgow International Tournament en op 7 en 9 augustus winnaar van het Amsterdam-712 toernooi. Doordat de wedstrijden in Barcelona op een competitiedag vielen speelde Ajax tegen Roda JC vooruit en won met 1-0, gevolgd door vier dagen later een 1-2 zege op AZ ’67. De Amsterdammers waren de competitie dus goed begonnen en wilden de tweede keus een kans geven op het toernooi van FC Barcelona. Voor zestigduizend toeschouwers speelde Ajax op 18 augustus met 1-1 gelijk tegen de Westduitse kampioen Bayern München. Vanaf de vijftigste minuut speelden Ajax met tien man daar Peter Boeve, die al een gele kaart had gekregen, van het veld werd gestuurd door arbiter Ibanez. De Westduitsers zorgden voor veel irritaties bij de Ajacieden door het intimidatievoetbal dat men speelde. Toen de stand na verlenging nog steeds 1-1 was werd Bayern München-doelman Jean-Marie Pfaff de grote held door strafschoppen van Arnold Scholten en Frank Rijkaard te stoppen.

Eervol verlies

In de wedstrijd om de derde en vierde plaats moest Ajax aantreden tegen gastheer FC Barcelona dat de eerste wedstrijd met 2-1 had verloren van FC Porto. De kritiek van de Spaanse socio’s op trainer Terry Venables werd steeds luider en er moest dus resultaat worden behaald. Dat kwam op 19 augustus tegen Ajax dat met 3-2 onder tropische temperaturen werd verslagen. Na een gelijk opgaande wedstrijd werd Roberto in de 74e minuut matchwinnaar door de 3-2 op het scorebord te brengen. John Bosman werd uitblinker bij de Amsterdammers over twee wedstrijden waarin hij tweemaal scoorde. FC Barcelona-trainer Terry Venables werd overigens een maand later alsnog ontslagen en opgevolgd door Luis Aragonés. De eindstrijd om de Trofeo Joan Camper werd een herhaling van de Europa Cup 1-finale. Op 27 mei won FC Porto met 2-1 van Bayern München, nu werd het 2-0 voor de Portugezen.

Nederlandse clubs

PSV deed het vaakst mee om de Trofeo Joan Camper, de Eindhovenaren kwamen zesmaal uit in het toernooi. Ook Feyenoord werd, net als Ajax, driemaal uitgenodigd voor de officiële opening van het voetbalseizoen van FC Barcelona. De Rotterdammers haalden tweemaal de finale, PSV eenmaal. In 1975 won Feyenoord met 3-1 van Spartak Trnava maar verloor in de finale met dezelfde cijfers van FC Barcelona met o.a. één treffer van Johan Cruijff. Ook in 1992 werd de finale bereikt ten koste van Club Brugge met 2-1 door twee doelpunten van Gaston Taument. In de eindstrijd was FC Barcelona te sterk met 2-0. PSV kwam 1986 in de finale door na strafschoppen te winnen van Tottenham Hotspur na een 1-1 eindstand. De finale werd met 1-0 verloren van FC Barcelona door een strafschop in de laatste minuut. Ook in 2000 eindigden de Eindhovenaren op de tweede plaats maar toen werd er nog maar één duel gespeeld. FC Barcelona won met 2-1 in het laatste jaar dat er een Nederlandse club meedeed aan de Trofeo Joan Gamper.

Overzicht Nederlandse clubs