De 4-3-3 opstelling bij voetbal

Iedere Nederlander is natuurlijk wel bekend met het 4-3-3 systeem. Ofwel vier verdedigers, drie middenvelders, twee buitenspelers en de spits. In dit artikel wordt uitgelegd waarom en hoe.

Uitleg

Iedere Nederlander is natuurlijk wel bekend met het 4-3-3 systeem. Ofwel vier verdedigers, drie middenvelders, twee buitenspelers en de spits. Eigenlijk is dit inmiddels ons huisproduct geworden. Vele van onze landgenoten hebben zich ondertussen verdiept in dit spelsysteem, en ook ik ben een groot voorstander van deze formatie. Sterker nog, ik ben persoonlijk van mening dat mits dit op de juiste manier worden gespeeld, de mooiste tactiek is die gehanteerd kan worden. In mijn optiek heeft de 4-3-3 namelijk de beste veldverdeling en hoeven er op die manier minder meters gemaakt te worden dan bij welke andere tactiek dan ook. In het buitenland wordt dit inmiddels ook steeds vaker gebruikt aangezien ze daar ook doorhebben dat de beste veldverdeling inderdaad ook op deze manier behaalt wordt.

Neem als voorbeeld Arsenal, jaren geleden speelden die een schitterende manier van de 4-4-2 met Bergkamp en een andere speler in de spits. Later werd dit uiteraard Thierry Henry ft. Bergkamp, maar dit was in de beginfase nog niet zo. Ondertussen speelt Arsenal een op een fenomenale wijze het 4-3-3 systeem, en ook Barcelona gebruikt het als jarenlang sinds Johan Cruijff daar trainer is geweest. Joseph Guardiola trekt die lijn ook door, en Barcelona speelt wederom gewoon het meest mooie voetbal om naar te kijken.

Zoals ik dus al zei, is het op een andere manier ook mogelijk om fantastisch voetbal te spelen, maar kost dit gewoon meer loopvermogen van de spelers.
Laten we eens gaan kijken naar de verschillende variaties die er mogelijk zijn binnen het 4-3-3 systeem.

Posities verdediging

Binnen elke linie kun je met welke tactiek dan ook door blijven variëren. Ook achterin zullen er verschillende variaties mogelijk zijn.
Veelal zal er gekozen worden voor het systeem met vier verdedigers op een lijn. Het voordeel hiervan is, dat er op een gestructureerde wijze op de buitenspel val gespeeld kan worden. De vier verdedigers weten precies waar de ander staat, en op deze manier kan er simpel “gestapt” worden, zodat de aanvaller van de tegenstander eenvoudig in deze val stapt.
Echter, spelen er met deze linie ook een aantal gevaren met zich mee. Als de aanvaller van de tegenstander oplet, en gaat zoeken naar de zwakste schakel binnen de achterhoede, dit kan de meest langzame, of de minst voetbalintelligente verdediger zijn. Zal hij er eenvoudiger wijs gebruik van kunnen maken, dat de spelers op één lijn spelen. Hij hoeft maar eenmalig goed op te letten, en slim weg te lopen en de hele achterhoede is daadwerkelijk gezien.
De andere mogelijkheid die ik wil gaan bespreken is het opstellen van opkomende backs. Ook deze variatie zorgt voor verschillende voor en nadelen natuurlijk.

Het grootste voordeel is dat de buitenspelers in het 4-3-3 systeem eenvoudig kan worden ondersteund, en op deze manier kunnen de backs zelfs makkelijk over de buitenspeler heen gaan en een goede voorzet op de spits of naar binnenkomende vleugelspeler geven. Als de tegenstander ook met 3 aanvallers speelt, zullen de backs echter een keuze moeten maken of ze zullen gaan of niet. Als de tegenstander elke keer goed mee zal lopen, en zichzelf dus als het ware “dood” loopt. Zal ik de back de opdracht geven om dit vaak te doen.

Maar op het moment dat de tegenstander dit dus niet doet, en achter blijft. Is het van uiterst belang om te zorgen dat keuze weloverwogen is. Aangezien op het moment dat er balverlies geleden wordt door het elftal. De tegenstander voorin alle ruimte heeft, en de back negen van de tien keer te laat terug zou zijn, om de aanval nog te kunnen afstoppen. Dit is dus een keuze die gemaakt zal moeten worden. En die goed bekeken moet worden tijdens de wedstrijd. Het kan een enorm potentieel gevaar zijn voor de tegenstander maar ook voor het eigen elftal.

De laatste en in mijn ogen de meest efficiënte manier van het opstellen van de achterhoede is een variabele verdediging. Deze heeft eigenlijk ten alle tijden mijn voorkeur.

Ik zou namelijk ten alle tijden met een soort van ruit in de achterhoede spelen en dus werken met : twee backs, een laatste man en een voorstopper. Via deze weg, kun je een verdediging neerzetten die onder elke omstandigheid kan voetballen. Als de voorstopper doorschuift, en op die manier als extra mannetje op het middenveld gaan fungeren tijdens balbezit zal de spits van de tegenstander ten aller tijde namelijk met hem mee moeten gaan, aangezien het middenveld anders vaak één tegen één zal komen te staan. Op het moment dat deze voorstopper eens een keer niet diep zal gaan, kan een van de beide backs, deze taak overnemen en een keer diep gaan.

Ook hier kleven natuurlijk wel nadelen aan. De communicatie binnen het elftal moet aan alle kanten namelijk kloppen. Het is namelijk bijna zelfmoord, op het moment dan én de voorstopper én een van de back tegelijkertijd diep gaan. Op deze manier kom je achterin met twee man te staan, en kun je bijna op je vingers uittellen dat elke diepte bal van de tegenstander in een zee van ruimte terecht komt, waar je nooit meer op tijd bij kunt komen.

Het is dus van uiterst belang om te kijken, welke achterhoede bij welke spelerssoorten past. Op deze manier kun je gevaar voor de tegenstander creëren maar mits het niet goed toegepast wordt, ook een gevaar voor jezelf ontwikkelen. Hier moet dus altijd een weloverwogen keuze in gemaakt worden.

Posities middenveld

Op het middenveld, bestaat in tegenstelling tot de achterhoede minder verschillende formaties. Eigenlijk heb je hier slechts de keuze tot twee manieren. Deze kunnen echter wel op verschillende wijze ingevuld worden. Maar het is wel van vitaal belang om te zorgen dat dit bij het team past. Aangezien het feit dat het middenveld zo’n beetje de “motor” van het elftal is.
De punt naar achter, is de eerste optie die gespeeld kan gaan worden. Veelal zul je zien dat degene die met de punt naar achter de minst voetballende middenvelder is, gesteund door twee creatieve voetballers aan de zijkant die ervoor zullen zorgen dat de aanval opgezet zal gaan worden. De meest verdedigend opgestelde middenvelder zal dan de bal kort en snel inleveren bij de creatievere voetballers.

Maar in de punt naar achter kan ook de best voetballende middenvelder worden opgesteld. Gesteund door één loper, en nog een creatieve voetballer aan zijn zij. Op deze manier kan de opbouw van achteruit optimaal verzorgt worden, en de aanval fenomenaal in gang gezet worden.

Cruijff heeft deze methode ooit geopperd voor het Nederlands Elftal, door Sneijder in de punt naar achter op te stellen, gesteund door “loper” Mark van Bommel, en de creatieve Van der Vaart ernaast.

Zoals je ziet, kun je deze manier dus op verschillende manieren invullen, en zorgen dat de aanval geweldig aangespeeld kan worden, omdat je twee creatieve voetballers op het middenveld kwijt kunt.

Het nadeel van deze manier van voetballen is, dat er een enorm slapend gat tussen de voorste middenvelders en de spits ligt qua posities. Dus er zal enorm direct gepast moeten worden, voordat de spits eenmaal bereikt kan gaan worden.

Een andere optie die bespeeld kan gaan worden is de punt naar voren. Wat naar mijn idee ook een geweldige manier is, omdat de spits dan vanuit het middenveld kan worden ondersteund door een traditionele nummer “10”. De laatstgenoemde is dan de schakel tussen de verdedigende middenvelders en de aanvallers.

Op deze manier zul je minder direct moeten passen, maar is het lastiger om het middenveld vanuit de achterhoede te bereiken. Dit kan opgelost worden door achterin een voorstopper te plaatsen die de bal naar het middenveld “brengt”.

Op dit moment heeft PSV een geweldige manier ontwikkeld op het middenveld onder trainer Fred Rutten, die dit eerder bij FC Twente ook al deed. Een totaalvoetballend middenveld, met drie creatieve voetballers met de punt naar voren. Engelaar, Bakkal, en Afellay vullen de posities in, en wisselen vaak van positie. Op deze manier kun je natuurlijk een schitterend middenveld neerzetten, en zorgen dat er toch optimaal voetbal kan worden gespeeld. Nadeel is natuurlijk, dat je geen enkele echt verdedigende middenvelder hebt opgesteld en op deze manier de achterhoede wel in gevaar kunt brengen.
Compleet afhankelijk van het elftal heeft de punt naar achter met twee creatieve voetballers mijn voorkeur, omdat je op die manier achterin net even iets sterker staat. Je zult op deze manier zorgen voor een betere balans in het team, en zorgen dat je daadwerkelijk prachtig voetbal kunt spelen, zonder dat het een gevaar voor de verdediging wordt.

Zoals je dus gezien hebt, kan het middenveld op een aantal verschillende manieren werken, maar blijft dit ten alle tijden de belangrijkste linie in het elftal. Ze mogen nooit verzaken zowel in verdedigend als in aanvallend opzicht, en moeten meer meters maken dan wie dan ook binnen een team.

Positie aanvallers

Ook in de voorhoede kunnen verschillende mogelijkheden bestaan. De keuze kan namelijk gemaakt worden door wederom te kiezen tussen de punt naar voren, dat de spits het meest diepe speler is van het team. Deze keuze zal het meest gebruikt worden omdat er een visie bestaat, dat de spits daadwerkelijk voor de meeste doelpunten zal moeten zorgen.

De spits zal dus de meest naar voren geschoven speler van het elftal zijn, en zal er uiteindelijk voor moeten zorgen dat de ballen in het netje vallen. Hij zal op deze manier zelden aan het spel meedoen en eigenlijk niet meer zijn dan het eindstation van de aanval. Naar mijn idee kan dit zéér efficiënt zijn, kijk bijvoorbeeld naar Mateja Kezman en Klaas-Jan Huntelaar die er op deze manier vele doelpunten inschoten in de Nederlandse Eredivisie.

Naar mijn idee heeft een spits eigenlijk nog een taak en dat is meevoetballen. Dit zal alleen wel ten koste gaan van zijn eigen productiviteit, maar het zal er wel voor zorgen dat er meer kansen gecreëerd zullen worden. Het is wel zonde als een je spits hebt zoals de twee bovenstaande, om ze de opdracht te geven ze mee te laten voetballen. Als een team over zo’n spits beschikt, zul je hem natuurlijk niet willen misbruiken en optimaal gebruik willen maken van zijn goal-instinct.

Maar op het moment, dat je elftal over een spits beschikt die niet een echt doelpunten instinct heeft, kun je er dus voor kiezen om zijn voetballende vermogen te benutten en hem in plaats van het eindstation te laten zijn, ervoor zorgen dat de spits ook kansen gaan creëren voor zijn medespelers.

Zorgen dat hij in staat gesteld wordt op steekpasses te geven, en op die manier optimaal het team te benutten. Niet alleen de spits zal dan voor de doelpunten zorgen, maar het hele team moet gaan scoren op die manier.
Dit zijn de twee mogelijkheden die een elftal heeft. Met betrekking tot de spits.

Maar buiten de spits bestaand de voorhoede bij een 4-3-3 formatie ook nog uit twee buitenspelers. Ook hierin heb je verschillende mogelijkheden.

Je kunt ervoor kiezen om een pure links en rechtsbuiten op te stellen, en dus de linkspoot op links te zetten en vice versa. Zodat ze voorzetten kunnen geven op de kopsterke spits. Maar op het moment dat er geen kopsterke spits aanwezig is, zul je het anders in moeten gaan vullen. Op dat moment kun je ervoor kiezen om de links en rechtsbuiten van positie om te wisselen en ze naar binnen te laten komen, en ze op die manier uit kunnen laten halen.

Met een voetballende spits erbij is dit een geweldige manier om kansen te creëren en te zorgen dat elke speler voetballend zijn meerwaarde voor het elftal heeft.

Zoals je dus ziet, kun je het 4-3-3 systeem op verschillende manieren invullen. Maar zoals ik al eerder zei, blijft het in mijn ogen het meest geweldige systeem omdat het minder loopvermogen van de spelers verreist, het ervoor zorgt dat er een optimale veldbezetting is, en met drie spelers in de voorhoede er altijd iemand aanwezig is om de kansen af te maken.
De Nederlandse leerschool zal eigenlijk alleen nog maar verder uitgewerkt worden, en er zal voor gezorgd worden dat deze op meerdere plaatsen in de wereld doordringt.

Niet voor niks worden Nederlandse Coaches die al jarenlang het systeem gebruiken gevraagd om over op de wereld, dit systeem te leren aan de spelers. Denk bijvoorbeeld aan Foppe de Haan, Guus Hiddink, Co Adriaanse en vele andere. Ieder land zal jaloers blijven dat dit ons systeem is, en dat dit een van de meest aanvallende systemen zal blijven die men kan bedenken. Je kunt er lang of kort over praten, maar wij Nederlands houden toch eigenlijk slechts van een ding : “Aanvallen!!”