Wrakduiken; op zoek naar een schat?

Een rustige ademhaling van je maatje vlak naast je, de frisse stroming van water langs je gezicht en een mooie begroeiing op de bodem. Je kijkt even naar je maatje en voor je het weet ligt er een schip voor je neus op de bodem. Het schip is waarschijnlijk vol gegroeid met koraal en algen, misschien zit er een populatie kleine visjes in een van de ruimtes. Nieuwsgierig zwem je verder en begin je het schip te verkennen met je maatje; je wrakduik is begonnen.

Wat is het?

Wrakduiken is een tak van de duiksport wat wordt gezien als een 'specialty'. Duikers met een tweesters-brevet kunnen, wanneer zij dit willen, zo een specialty volgen. Hierin leren zij alles wat belangrijk is bij het wrakduiken en maken zij onder begeleiding van een instructeur ook een aantal van deze duiken. Uiteraard kun je ook zonder deze specialty een wrakduik maken.

Bij een wrakduik gaan duikers op zoek naar een gezonken schip of overblijfselen hiervan. De reden waarom ze dit doen, kan zeer verschillen:

• Schatzoekers: duikers die een wrak bezoeken in de hoop iets moois naar boven te halen. Dit was de voornaamste reden om een wrak te bezoeken in het begin van dit fenomeen;
• Onderzoekers: wrakken waren voor onderzoekers erg interessant. Een wrak leent zich voor veel verschillende onderzoeken, denk aan een historisch onderzoek of juist biologisch onderzoek.
• Sportduikers: de sportduikers van tegenwoordig hebben veel verschillende redenen om een wrak te bezoeken. Sommigen doen het voor de kick, anderen voor het schieten van mooie foto's of om toch nog iets moois naar boven te halen. Anderen zijn geïnteresseerd in het historische verhaal van het wrak.

Hoe een schip op de bodem van de zee, rivier of plas is gekomen, kan ook erg verschillen. De meeste wrakken zijn gezonken en hebben schipbreuk geleden. Dit is het grootste deel van de wrakken en liggen vaak al jaren op de bodem. Een ander soort wrak is een schip of klein bootje wat bewust is afgezonken, bijvoorbeeld voor onderzoek naar de biologische aspecten.

Uitrusting

Bij het wrakduiken is de uitrusting vrijwel gelijk aan de uitrusting bij een gewone duik in het buitenwater. Hierbij zien we de volgende benodigdheden:

• Duikpak;
• Cap, indien deze niet aan het duikpak vast zit;
• Handschoenen en laarsjes;
• Duikbril;
• Snorkel;
• Vinnen, let op: vinnen die in het zwembad worden gebruikt, zijn meestal niet geschikt om mee in het open water te duiken;
• Loodgordel, dit zorgt voor extra gewicht waardoor je kunt afdalen;
• Duikcilinder of persluchtfles;
• Ademautomaat & octopus;
• Manometer & dieptemeter;
• Trimvest;
• Duikhorloge;
• Duiklamp;
• Duikmes;
• Buddylijn.

De meeste duikers maken tegenwoordig gebruik van duikcomputers. Hiermee kunnen zij meerdere aspecten van de duik vastleggen en de computer waarschuwt hen wanneer zij te snel opstijgen, afdalen of wanneer zij een stop moeten maken.
Bekijk van te voren zelf de duiktabellen, zodat je weet wanneer een eventuele stop gemaakt moet worden.

Risico's

Er wordt vaak gezegd dat duiken een risicosport is. Bij het wrakduiken zijn er relatief weinig andere risico's aanwezig als bij een gewone duik in open water. Het is belangrijk dat je altijd met minstens twee personen duikt en regelmatig contact met elkaar hebt. Voer van te voren een buddycheck uit, zodat je weet hoe je de apparatuur van je buddy moet bedienen in een noodsituatie.

Afdrijven

Wrakken liggen vaak in open, stromend water. Hier zit direct het eerste gevaar: je kunt wegdrijven van je buddy. In dit geval drijf jij of je buddy af en verlies je elkaar uit het oog. Wanneer dit gebeurt, is het belangrijk dat je eerst een rondje om je eigen as draait om te kijken of je buddy hier is. Ga niet direct zwemmen, hierbij is de kans groot dat je nog verder van elkaar afdrijft. Zie je je buddy niet meer? Ga dan rustig terug naar de plaats waar je het water inging en kijk of je buddy toevallig ook hier is. Is dit niet het geval? Sla dan alarm.

Klem zitten

Schijn bedriegt. Iets wat er op het eerste gezicht ruim genoeg uit kan zien, kan dit toch niet zijn. Ben je dan toch de ruimte van het wrak al binnengegaan, zit je vast. In zo een geval heb je de hulp van je buddy nodig en zullen jullie samen ruimte moeten creëren om weer naar buiten te kunnen komen. Dit kan door net iets anders te draaien, maar soms is het nodig dat je met behulp van je duikmes voorwerpen los snijdt. Let op alle slangen van eerste en tweede trap, ook hiermee kun je lelijk vast komen te zitten. De slang van je octopus die om een steen of voorwerp op het wrak haakt en je niet meer los krijgt bijvoorbeeld.

Beweging van het wrak

Het komt maar heel zelden voor, maar toch kan het gebeuren dat een wrak plotseling begint te bewegen. Dit kan komen door verandering in stroming, of omdat jij en je buddy ergens tegenaan hebben gezeten. Zorg dat je zo snel mogelijk van het wrak weg zwemt en houd je buddy goed in het oog. Het laatste wat je wilt, is vast komen te zitten onder of in het wrak.

Wrakken in Nederland

Ook in Nederland zijn er wrakken. De bekendste plaatsen voor wrakduiken zijn de Grevelingen en de Noordzee. Veel duikverenigingen bieden in het duikseizoen wrakduiken aan. Hierbij ga je met een groepje duikers gezamenlijk duiken bij een wrak. Dit soort duiken zijn over het algemeen goed georganiseerd en ook als buitenstaander kun je vaak mee duiken, mits je in het bezit bent van een geldig duikbrevet.

In Nederland zijn vrijwel alle wrakken beschikbaar voor de duiksport. Een aanrader voor nieuwsgierigen is het Wrakkenmuseum op Terschelling. In dit museum zijn vondsten van vele verschillende wrakken te bewonderen en worden er prachtige verhalen verteld over het duiken bij wrakken.

Wrakken in het buitenland

In veel landen buiten Nederland zijn wrakken te vinden. Denk aan Egypte, Bonaire, maar ook bijvoorbeeld Zweden en Schotland. Lang niet al deze wrakken zijn toegankelijk voor duikers. Van sommige wrakken is bekend dat niet alle doden geborgen zijn, dit zijn zogenoemde zeemansgraven. Hiervan zijn soms delen toegankelijk, maar vaak mag er hier niet gedoken worden.

Bij veel wrakken is het verboden om iets mee te nemen naar boven. De historische waarde van zo een wrak is vaak al de juiste reden om het wrak te bezoeken.

Let erop dat je altijd in het bezit bent van een geldig duikbrevet en je duikkeuring up-to-date is. Duik altijd met twee of meerdere personen en ga nooit duiken wanneer het onweert of andere omstandigheden geen zekerheid kunnen geven.