IJsduiken; een koud avontuur

Die warme landen met kraakhelder water heb je al gezien en je wilt eens iets nieuws. Het water in Nederland is je te troebel, het lijkt soms net erwtensoep, dus je gaat op zoek naar iets anders. Wil je toch helder water, maar heb je genoeg wat de warmte? Zet de knop om en probeer eens een ijsduik!

Wat is het?

IJsduiken is een 'specialty' binnen het sportduiken. Als duiker kun je een speciale opleiding doen om op een veilige manier te kunnen ijsduiken. Hierbij moet je in het bezit zijn van je tweesters-brevet voordat je aan de specialty mag deelnemen. Binnen de opleiding leren duikers hoe zij op een veilige manier een ijsduik kunnen maken en maken en organiseren zij ook dit soort duiken voordat ze de opleiding afsluiten.

Bij een ijsduik duiken er twee duikers samen onder het ijs. Door een wak of het maken van een bijt ontstaat er een opening voor de duikers. IJsduiken wordt altijd gedaan met een heel team. De duikers zitten vast aan een touw, waarbij een verbinding wordt gecreëerd met het team boven het ijs; het oppervlakteteam.

Een team ijsduikers bestaat uit:

• Twee duikers onder water;
• Seinmeester: deze stuurt de duikers onder water aan de hand van een seinlijn;
• Oppervlakte coördinator: deze stuurt het oppervlakte team aan;
• Reddingsduiker: deze gaat te water wanneer er een noodsituatie is;
• Helpers: deze helpen de duikers met het te water gaan en wanneer zij het water weer uit moeten.

Het zicht is bij ijsduiken vaak goed, doordat het water tot rust komt onder het ijs. Door de ijslaag boven hen, geeft het de duikers vaak een kick.

Uitrusting

Bij het ijsduiken is het belangrijk dat er een aantal aanpassingen gemaakt worden in de duikuitrusting. Het volgende hebben ijsduikers sowieso nodig:

• Cap, wanneer deze niet aan het pak vastzit;
• Handschoenen en laarsjes;
• Duikbril;
• Snorkel;
• Vinnen, let op: vinnen die in het zwembad worden gebruikt zijn meestal niet geschikt om mee in het open water te duiken;
• Lood, aan een zogenoemde loodgordel of in het vest;
• Ademautomaat & octopus;
• Manometer & dieptemeter;
• Trimvest;
• Duikhorloge;
• Duiklamp;
• Duikmes;
• Buddylijn.

Hiernaast heeft een ijsduiker een droogpak aan, waardoor hij niet nat wordt op de huid. Dit vermindert het risico tot onderkoeling. Daarnaast hoort een ijsduiker altijd een externe ademautomaat bij zich te hebben. Door de koude temperaturen, kan de ademautomaat bevriezen, waardoor ademen niet meer mogelijk is. Een externe ademautomaat biedt in dit geval uitkomst.

Risico's

Ook voor ijsduiken geldt dat dit risico's met zich meebrengt; duiken is immers een risicosport. Door de barre omstandigheden, zijn er een aantal risico's voor ijsduikers waar duikers in andere omstandigheden geen last van hebben. Het is belangrijk dat ijsduikers op het team kunnen vertrouwen waar zij op dat moment mee werken.

Onderkoeling

Door de lage temperaturen van het water, raken ijsduikers sneller onderkoeld als andere duikers. Door een droogpak te dragen, wordt dit risico enigszins afgeremd. Toch hebben veel duikers last van een lichte onderkoeling wanneer zij het water weer uitkomen.

Bevriezen van automaat

Waar de duiker onderkoeld kan raken, kan de automaat bevriezen. In dat geval kan de duiker geen adem meer halen en komt hij zonder lucht te zitten. Om dit gevaar tegen te gaan, horen alle ijsduikers een externe ademautomaat bij zich te dragen. Wanneer hun gewone ademautomaat dan bevroren raakt, kunnen zij toch veilig terug naar de bijt.

Terugkeren naar de bijt

De ijsduikers moeten weer een keer naar boven en, anders als bij een duik in open water, ligt er nu een dikke laag ijs boven hun hoofd. De duikers zullen dus door de bijt of het wak terug moeten het water uit. Dit kan nogal eens wat voeten in aarde kosten, waarbij de duikers vaak afhankelijk zijn van de signalen die zij van het oppervlakteteam krijgen doorgespeeld.

Waar kun je ijsduiken?

In principe kun je overal ijsduiken waar het ijs veilig en dik genoeg is. Je moet hierbij wel rekening houden met de juiste uitrusting en zorgen dat er een ervaren team is samengesteld.

Op Antarctica en bijvoorbeeld bij IJsland en Noorwegen kun je vaak heel mooie ijsduiken maken. IJsduiken worden vaak aangeboden in een excursievorm, waarbij een week lang een heel team van duikers samen gaat ijsduiken.