Rugby, het onstaan van een wereldsport

Rugby wordt de moeder aller balsporten genoemd. Terecht of niet terecht, duidelijk is dat rugby is voortgekomen uit de voorliefde die mensen voor balspelen hebben en dat rugby aan de wieg heeft gestaan van andere grote sporten. Dit artikel is deel 1 van de special rond rugby en behandeld de ontstaansgeschiedenis van deze sport.

Vroege balspelen

Van de 5e tot en met de 16e eeuw werden in heel Europa balspelen georganiseerd. Vaak werden deze wedstrijden gespeeld door naburige dorpen. Doel was de bal (vaak een varkensblaas) te brengen naar het rivaliserende dorp. Gebrek aan regels en de hoeveelheid deelnemers maakten deze vorm van sport gevaarlijk. Zo gevaarlijk, dat de wetgevers wedstrijden probeerden te voorkomen door ze te verbieden. Uiteindelijk werd in Engeland in 1835 een wet aangenomen die het verbood om balsporten te organiseren op openbare grond zoals wegen en weides. Ondanks alle gevaren die het spel met zich meebracht waren balspelen enorm populair bij de bevolking.

Football

In het Victoriaanse tijdperk werd naast de winst in sportwedstrijden veel waarde gehecht aan competitiviteit en fair-play. Dit leidde begin 19e eeuw tot de eerste formeel opgestelde regels voor Football. In deze regels was het niet toegestaan om te rennen met de bal, maar was het met de handen aanraken van de bal weer wel toegestaan. Het immense Britse rijk zorgde voor een wereldwijde verspreiding van Football. De populariteit was enorm, maar op detailniveau wijken de regels af.

Op de Britse scholen was Football een favoriet tijdverdrijf, waarbij iedere school (Cheltenham, Eton) zijn eigen (detail) regels had. Ook op de school Rugby werd Football gespeeld. Het was hier dat volgens de overlevering ene William Web Ellis, leerling aan de school van Rugby tijdens een partij football de bal oppakte en er mee naar de andere kant van het veld rende om in zijn ogen te scoren. Of dit verhaal op waarheid berust is maar zeer de vraag. De enige bron die van een dergelijke daad vertelt is dat van de broer van een klasgenoot van Web Ellis die niet bij het voorval aanwezig is geweest.

Rugby rules Football

Alhoewel Rugby rules Football (rugby) niet zou bestaan zonder het enthousiasme van mensen voor de vroege balspelen en de actie van Web Ellis (waar of niet waar) werd het toestaan in de jaren 20 van de 19e eeuw van het rennen met de bal en met name het optekenen van deze regels op Rugby school de basis van de sport rugby. Voor de populariteit van rugby in die tijd zijn diverse oorzaken aan te wijzen. Enerzijds verspreidden enthousiaste oud leerlingen van de school de sport, anderzijds zorgde de populariteit van de school rugby ervoor dat veel scholen juist deze regels aannamen en niet de regels die op andere scholen werden gevoerd, wat er toe leidde dat niet alleen oud studenten van Rugby het enthousiasme overbrachten op tijdgenoten.

Rugby rules en Soccer

De verspreiding van de sport zorgde ervoor dat deze niet alleen meer op scholen werd beoefend. Overal in het land werden clubs opgericht. Door diverse mensen werden echter vraagtekens gezet bij het met de hand spelen van de bal. Dit leidde in 1863 tot het opstellen van de zogenaamde Cambridge rules, waarin tackles om de middel en het rennen met de bal in de hand niet meer waren toegestaan. Om ervoor te zorgen dat teams toch onderling wedstrijden konden spelen werd gezocht naar een compromis. Dit compromis werd echter nooit bereikt en niet lang na het opstellen van de Cambridge rules ontstond er een afsplitsing tussen Rugby Football (wat nu bekend is als rugby) en Association Football (nu bekend als voetbal). In 1871 werden de regels voor Rugby Football geformaliseerd en definitief vastgelegd en beheerd door de Rugby Football Union (RFU). Deze regels zijn nog steeds de basis voor het huidige rugby.

League of Union

Was rugby tot eind 19e eeuw nog een elitaire sport, begin 20e eeuw ging ook de 'normale' man de sport beoefenen. Dit leidde al snel tot praktische problemen. Het was niet ongebruikelijk, dat er voor een wedstrijd flinke afstanden per trein moesten worden afgelegd, wat betekende dat er die dag (in die tijd werkte iedereen nog op zaterdag) niet gewerkt kon worden. Voor de elite was het missen van een dagdeel loon en het maken van kosten voor een reis geen probleem. Arbeiders uit (met name) het noorden van Engeland konden dit geld niet missen en drongen bij de RFU aan op compensatie. De RFU weigerde dit, wat uiteindelijk in 1922 leidde tot de oprichting van de professionele Rugby League. Verder stelde de Rugby League een aantal afwijkende regels op. Beide varianten bestaan tot op de dag van vandaag nog steeds.