Wanneer is iets een sport?

Schaken is een sport. Of toch niet? Veel mensen vragen zich af wat een sport een sport maakt, en of denksporten wel echt onder de noemer sport vallen. Moet een activiteit aan bepaalde eisen voldoen? Is alleen fysieke inspanning de term 'sport' waard? Of zijn er andere manieren om een sport te beoefenen?

De definitie van sport

Als je het hebt over sporten, dan heb je het over een fysieke activiteit. Het kan dan gaan om een fysieke krachtmeting, zoals in hardlopen, een fysiek spel, zoals honkbal, of een denkspel, zoals schaken.


Je kunt zeggen dat schaken en darten hiermee afvallen, tenzij je concentratievermogen als conditie ziet.

De officiële definitie verandert met de tijd, en ook met nieuwe sporten die worden uitgevonden of bedacht (zoals geocaching en het spelen van videospellen). In elk geval voldoet een sport aan deze eisen:

• Er zijn vaste regels en iedereen kent deze. Van de basisregels kan worden afgeweken, maar er is dus wel een vaste basis.
• Er is een competitieaspect. Je moet wel kunnen winnen of een score of prestatie kunnen verbeteren.
• Je beoefent een sport voor je plezier en/of dat van de toeschouwers (en om je club, land, stad of andere spelers te ondersteunen bij de overwinning).
• De activiteit is fysiek en/of mentaal.
• Bij een competitie wil je volgens de regels winnen, en niet voor het geld of om af te vallen of om kunst te maken.

Deze lijst maakt het begrip sport heel breed. Toch is hij niet geheel compleet, omdat bijvoorbeeld bungeejumpen wel een sport is, maar niet onder de lijst kan vallen. Bungeejumpen valt nu onder risicosporten, samen met parkour, skateboarden, basejumpen, flyboarden, klifduiken en zeilvliegen. Je hebt er echter niet echt een vaste regelset voor, tenzij je erbij rekent dat het touw en de springlocatie aan bepaalde eisen moeten voldoen. Kortom: de lijst is niet alleen breed, hij is ook zeer breed te interpreteren.

Soorten sporten

Sporten zijn op te delen in categorieën:

• Atletiek
• Autosport
• Badminton
• Balsport
• Biljart
• Boardsport
• Danssport
• Denksport
• Duiksport
• Fitness
• Gewichtheffen
  Ook jeu de boules of petanque is een sport. / Bron: Ben Kerckx, Pixabay
• Gymnastiek
• Honkbal
• Jacht
• Klimsport
• Motorsport
• Paardensport
• Precisiesport
• Risicosport
• Schietsport
• Vechtsport
• Watersport
• Wielersport
• Wintersport

De meeste namen spreken voor zich, maar er zijn er ook die je misschien niet gelijk onder een sport zou scharen. Walvisvaart wordt bijvoorbeeld ook gezien als sport, net als de elandenjacht, wildstroperij en de zeehondenjacht. Deze sporten vallen onder het kopje Jacht. Ook onder een precisiesport vallen sportactiviteiten die je misschien niet gelijk zou bedenken als je een sport moet noemen. Zo vallen hieronder onder meer sjoelen, kegelen en frisbeeën.

Algemene meningen

De één vindt een sport pas een sport als er verschil is tussen amateur- en profspelers. Darten, door sommigen afgedaan als 'geen echte sport', wordt hierdoor door anderen juist als wel een echte sport gezien. Officieel valt een activiteit onder een sport als deze onder een van bovenstaande categorieën valt (zoals watersport of wielersport of denksport).

Denksporten

Niet iedereen is het erover eens dat denksporten onder sporten vallen. In de Van Dale staat de denksport wel als aparte sport omschreven en hier vallen inderdaad veel sporten onder.


Schaken is een voorbeeld van een denksport. Onder deze noemer vallen ook (onder meer) pokeren, puzzelen, scrabble, Stratego en het Oost-Aziatische denkspel Go. Ook woordspellen kunnen, zij het in competitieverband en/of om je eigen score te verbeteren, vallen onder denksport. Voorbeelden hiervan zijn Boggle, kruiswoordraadsels en WordFeud.

Enkele bijzondere en ongewone sporten

Er zijn diverse sporten die zeker onder de noemer vallen, maar niet gelijk geassocieerd worden met sport.

Sportstapelen

Bij sportstapelen stapel je zo snel mogelijk plastic bekers in een bepaalde formatie. Dit kun je alleen of in een team doen. Een speciale stackmat houdt de tijd bij. De sport sportstapelen - ook wel sport stacking, cup stacking of speed staking genoemd - is ontstaan in Amerika en heeft zich vanaf de jaren tachtig uitgebreid. In 1998 werden de eerste wedstrijden van deze sport gehouden en inmiddels is er een jaarlijks wereldkampioenschap.

Kolven

Deze sport is niet te verwarren met melk uit een borst halen met een kolf. Kolven is een sport of spel waarbij je met een slaghout of kliek een bal tegen een paal moet slaan. Het spel stamt al uit de middeleeuwen, toen de sport veel buiten werd beoefend. Tegenwoordig kolft men vooral overdekt. Ergens 'paal en perk' aan stellen is een van de gezegdes en uitdrukkingen die voortkomen uit de sport en er is een Koninklijke Nederlandse Kolfbond. Velen zien kolf of colf als de voorloper van het moderne golfspel.

Paapgooien

Paapgooien is een werpspel dat in België ook wel kalleschieten of kollestekken wordt genoemd. Je werpt een schijf (vaak een loden schijf) op een stop of paap waar punten op zijn geplaatst. Je moet de paap raken om de muntstukken op de grond te krijgen. Uiteindelijk krijg je punten voor de munten die dichter bij de schijf liggen dan bij de paap. Er zijn per speltoernooi acht rondes.