Paardensport: Springen

De springsport is een hele bekende en populaire tak van de paardensport. Ruiter en paard springen in een snel tempo over een serie hindernissen heen. Het volgende artikel gaat over springen in het algemeen, de wedstrijdsport en over welke soorten hindernissen er aan bod komen bij een springwedstrijd.

Springen

De springsport is evenals de dressuursport één van de populairste disciplines in de paardensport, en ook een Olympische paardensportdiscipline. Nadat een ruiter dressuurmatig goed heeft leren rijden, kan het leren springen volgen. Bij het springen laat de ruiter het paard over verschillende soorten hindernissen springen, ingedeeld in breedte- en hoogte sprongen. Veel mensen springen hobbymatig, waarbij er over één of een paar hindernissen gesprongen wordt, vanuit draf of galop. In de officiële springsport legt een combinatie een hindernisparcours af waarin tussen de 10 en 13 hindernissen zijn opgesteld.

Elk paard moet in principe een hindernis kunnen springen die zo hoog is als hun eigen kniehoogte. De meeste paarden kunnen wel een stukje hoger, maar om hoog in de springsport te komen moet een paard wel een goede bouw en techniek hebben. Mensen die ver willen komen in de springsport rijden dus meestal op een springgefokt paard. Rassen die het goed doen in het springen zijn de KWPN, Holsteiner, Hannoveraan, Oldenburgers en dergelijke sportpaarden.

Het is de bedoeling dat een paard ‘basculeert’ tijdens de sprong: hij maakt zijn hoofd, hals en rug rond, en brengt zijn hoofd naar beneden, waardoor zijn schoft het hoogste punt is boven de sprong. Dit is deels door training aan te leren, maar is alleen mogelijk als de ruiter het paard niet in de weg zit en goed meegaat met de sprong en het paard ontspannen is en een goede bespiering heeft. De ruiter zit tijdens de sprong in de ‘verlichte zit’; hij buigt het bovenlichaam naar voren en steunt met de knieën op het zadel om iets uit het zadel te komen. Op deze manier kan de ruiter vloeiend meegaan met de beweging en krijgt het paard geen klap op zijn rug of ruk in zijn mond van de ruiter. Een goede springtechniek van paard en ruiter kan gedaan worden door middel van cavalettiwerk, het springen van kruisjes en in-uitcombinaties.

Springwedstrijden

Een paard kan alleen succesvol zijn in het springen als deze ook dressuurmatig correct gereden wordt. Een combinatie moet dus eerst een winstpunt in de B-dressuurklasse halen voordat deze op een springwedstrijd wil starten. Bij een springwedstrijd moeten ruiter en paard een springparcours afleggen dat bestaat uit 10 tot 13 hindernissen. Van te voren verkent de ruiter het parcours te voet, zodat hij weet wat de afstanden zijn en hoe hij moet rijden. Vanaf de start worden de tijd en het aantal hindernisfouten bijgehouden.Als het paard tijdens de wedstrijd een balk of blok van de hindernis afstoot, dan levert dit 4 strafpunten op. Een weigering levert ook vier strafpunten op en de hindernis moet opnieuw genomen worden. In het B en L zorgt de derde weigering voor uitsluiting en in het M en hoger is de combinatie na de tweede weigering uitgesloten. Ook verzet, zoals steigeren, achteruit lopen of langer dan 2 seconden stilstaan, wordt al weigering beschouwd. Een val van ruiter en/of paard levert uitsluiting op. Bij tijdsoverschrijding van de toegestane tijd levert elke 2,5 seconde die de combinatie te laat is 1 strafpunt op.

Vanaf de leeftijd van 7 mag meegedaan worden met ponyspringwedstrijden, vanaf de leeftijd van 12 aan paardenspringwedstrijen. Een ruiter van boven de 18 mag niet meer meerijden in de ponywedstrijden.

De klasse-indeling bij springwedstrijden komt bijna overeen met die in de dressuur, maar verschilt bij de pony’s en de paarden. De klasse-indeling ziet er als volgt uit:

Bij de pony’s:

• A-pony's: B = 50 cm L = 60 cm
• B-pony's: B = 60 cm, L = 70 cm
• C-pony's: B = 70 cm, L = 80 cm, M = 90 cm, Z = 100cm
• D-pony's: B = 80 cm, L = 90 cm, M = 100 cm, Z = 110cm, ZZ = 120cm
• E-pony's: B = 90 cm, L = 100cm, M = 110cm, Z = 120cm, ZZ = 130cm

(De letter voor de benaming van de pony staat voor de schofthoogte van de pony. Een A pony is een pony die een schofthoogte heeft tot 1.17 m, een E pony mag een schofthoogte tot 1.57 m hebben.)

Bij de paarden:

• A (Aspiranten): de hindernissen zijn maximaal 90 cm hoog
• B (Beginners): de hindernissen zijn maximaal 1,00 m hoog
• L (Licht): de hindernissen zijn rond de 1,10 m hoog
• M (Middelzwaar): de hindernissen zijn rond de 1,20 m hoog
• Z (Zwaar): de hindernissen zijn rond de 1,30 m hoog
• ZZ (Zeer Zwaar): de hindernissen zijn 1,35 m hoog

Na deze niveaus komen de internationale niveaus, tot en met de Grand Prix (Olympisch niveau). Dit is de topsport en deze klasses hebben geen maximale hoogte qua hindernissen. De hoogte van de hindernissen in de Grand Prix liggen gemiddeld rond de 1,60 m hoog (maar ook vaak hoger) en ook zo’n anderhalve meter breed (bij breedtesprongen).

Soorten hindernissen

Hoogtesprong

Een hoogtesprong is een enkelvoudige (dus één) hindernis, zoals de steilsprong, de muur, het hek, een enkele balk en alle variaties daarop. Een hoogtesprong is voor een paard erg lastig, omdat het bij deze sprongen moeilijker voor ze is de afstand in te schatten. Over het algemeen geldt dat bij een hoogtesprong verzameld en niet te hard aangereden moet worden. Het afzetpunt ligt namelijk dichter bij de hindernis, dus het paard moet sterker omhoog komen dan bij een breedtesprong, waar veel afstand gewonnen moet worden.

Breedtesprong

Een breedtesprong is een hindernis die gebouwd is in het horizontale vlak. Het paard moet dus niet alleen een bepaalde hoogte, maar ook een bepaalde breedte overwinnen. Tot de breedtesprongen horen de oxer, een hindernis met twee rijen balken achter elkaar, en de triple bar, een hindernis met een driedubbele rij balken achter elkaar.

Sloot

Een bijzondere hindernis in een parcours is de sloot. Een sloot is een ondiepe bak met water die meestal 2 tot 4 meter breed is. Bij deze hindernis is het overbruggen van een afstand dus heel belangrijk, hoe hoog het paard spring doet er niet toe. Wanneer het paard verkeerd springt belandt hij met één of beide hoeven in het water en telt dit als hindernisfout (dus 4 strafpunten).

Meervoudige hindernis

Hindernissen die bestaan uit meerdere hindernissen noemen we een meervoudige hindernis. Een dubbelsprong of driesprong wordt bijvoorbeeld in een parcous als één hindernis gerekend. De hindernis heeft één nummer, de onderdelen hebben een A, B, en C. Als een paard weigert voor één van de sprongen, dan moet de hele sprongcombinatie worden overgedaan.