Krachttraining en hormonen
Het is algemeen bekend dat mannen door krachttraining sneller spiermassa op kunnen bouwen dan vrouwen. Ook zien mannen over het algemeen sneller resultaat na trainen met gewichten. Dit komt met name door de hoeveelheid testosteron in het bloed. Deze is bij mannen vele malen hoger dan bij vrouwen. Een ander hormoon dat een rol speelt bij krachttraining is cortisol. Dit hormoon heeft echter een tegengestelde werking. Het stimuleert namelijk de afbraak van spierweefsel, terwijl testosteron de opbouw van spiermassa stimuleert. De balans tussen deze twee hormonen bepaalt voor een groot deel het resultaat dat je boekt met krachttraining.
Testosteron
Testosteron is het mannelijk geslachtshormoon wat wordt geproduceerd door de testis en, in mindere mate, door de bijnieren. Bij vrouwen wordt testosteron, in zeer lage concentraties, geproduceerd door de bijnieren en de ovaria. Testosteron zorgt bij mannen voor de vorming van secundaire geslachtskenmerken, zoals baardgroei of het krijgen van een zware stem. Het vergroten van de hoeveelheid spiermassa is echter het bekendste effect van testosteron. Het hoort daarom bij de klasse van anabole hormonen. Anabole hormonen stimuleren processen in je lichaam die energie kosten en zorgen voor opbouw van weefsels.
Testosteron en spiermassa
Bij mannen treedt vanaf tussen het 25e en 30e levensjaar een daling op in de testosteronspiegel. Dit gaat meestal gepaard met een verlies van de hoeveelheid spiermassa, een toename van de hoeveelheid vetweefsel en het brozer worden van de botten. Het blijkt dat door aan krachttraining te doen, lichaamscellen gevoeliger worden voor testosteron. Hierdoor blijven de effecten van testosteron aanwezig, terwijl de concentratie van dit hormoon gelijk blijft of zelfs afneemt. Bij mensen die veel aan duursporten doen, lijkt de concentratie testosteron af te nemen. Dit komt doordat de pijnappelklier in de hersenen minder signalen naar de testis stuurt om de productie van testosteron te stimuleren. Testosteron kan ook kunstmatig gesynthetiseerd worden. Deze zogenaamde anabolen worden door sporters soms als doping gebruikt om spiergroei te stimuleren.
Andere effecten van testosteron
Behalve het stimuleren van spiergroei, heeft testosteron nog een aantal andere effecten op het lichaam:
- Een verhoging van het libido.
- Stimuleren van insulinegevoeligheid.
- Een stijging van HDL, het goede cholesterol, in het bloed en een daling van LDL, het slechte cholesterol.
Stimuleren van testosteronproductie
Behalve het doen van krachttraining, is er nog een aantal andere manieren om de aanmaak van testosteron te stimuleren:
- Zorg voor voldoende slaap.
- Drink niet te veel alcohol.
- Zorg voor voldoende vitaminen en eiwitten in je voeding
Bijwerkingen van testosteron
Testosteron heeft vele positieve effecten op het lichaam, maar kan, wanneer het in te grote mate aanwezig is, ook enkele negatieve effecten hebben. Deze nadelen gelden voornamelijk voor het gebruik van anabolen steroïden:
- Een teveel aan testosteron kan bij mannen worden omgezet in oestrogeen, wat vrouwelijke kenmerken tot gevolg kan hebben.
- Het toedienen van testosteron verlaagt de productie van lichaamseigen testosteron.
- Het kan schade toebrengen aan de lever.
Cortisol
In tegenstelling tot testosteron, is cortisol een zogenaamd katabool hormoon. Katabole processen produceren energie en zorgen voor de afbraak van (spier)weefsel. Ook het vrouwelijke hormoon oestrogeen hoort tot de katabole hormonen. Cortisol wordt gesynthetiseerd uit cholesterol door cellen in de bijnierschors. Het wordt ook wel het stresshormoon genoemd, omdat het vrijkomt bij allerlei vormen van stress, zowel mentaal als fysiek.
Negatieve effecten van cortisol
Omdat cortisol onder invloed van stress wordt geproduceerd, kan ook sporten leiden tot de productie van cortisol. Voornamelijk cardiotrainingen of duurtrainingen leiden tot aanzienlijke verhoging van de hoeveelheid cortisol in het bloed. Het wordt aangemaakt, omdat katabole processen nodig zijn om stoffen vrij te maken die spieren van energie kunnen voorzien. Cortisol stimuleert namelijk de afbraak van eiwitten naar suikers, de brandstof van je spieren. Daarnaast bevordert het de opslag van vetweefsel om je lichaam voor te bereiden op een volgende work-out. Een aantal mensen gelooft om deze reden dat cardiotraining niet effectief is wanneer je wilt afvallen, maar je juist dik maakt! Omdat cortisol geproduceerd wordt tijdens het doen van cardiotraining, wordt ook afgeraden om cardiotraining voor je krachttraining te doen. Dit zorgt immers voor minder spieropbouw.
Positieve effecten van cortisol
Aan de hand van bovenstaande alinea, lijkt cortisol voornamelijk negatieve effecten te hebben op je sportprestaties. Toch is juist de balans van testosteron en cortisol in je bloed heel belangrijk. Tijdens zeer intensieve krachttraining produceert je lichaam namelijk de anabole hormonen testosteron en groeihormoon, maar ook het katabole hormoon cortisol. Het blijkt dat tijdens training de anabole hormonen de effecten van cortisol op de spierafbraak teniet doen. Na de training blijkt echter dat cortisol een belangrijke rol speelt bij de hermodelering van spierweefsel na training. Een chronische verhoging van cortisol, bijvoorbeeld tijdens te zware periodes van training, kan wel leiden tot spierafbraak en verminderde sportprestaties.
Lees verder